Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς: Γιορτάζει η Ελλάδα;

Η 9η Δεκεμβρίου γιορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς, γιατί την ημερομηνία αυτή, το 2003, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε τη Συνθήκη κατά της Διαφθοράς.

Έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο πληρώνονται σε όλο τον κόσμο για δωροδοκίες πάνω 1 τρισεκατομμύριο δολάρια -δεν έγινε λάθος στην πληκτρολόγηση- γεγονός που εντείνει τη διαφθορά και συμβάλλει στην υπονόμευση του μέλλοντος των επερχόμενων γενεών. Κάθε πράξη δωροδοκίας συμβάλλει στη φτώχεια, αποτελεί τροχοπέδη στην πρόοδο και αποστερεί πόρους για επενδύσεις. Έτσι, μάλιστα, μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών.

Τη διαφθορά μάχεται -εδώ και χρόνια, σε παγκόσμιο επίπεδο- η μη κυβερνητική οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια, η οποία έπεισε τον ΟΗΕ να υιοθετήσει σχετικές πρωτοβουλίες. Η οργάνωση, με έδρα το Βερολίνο, εκτιμά ότι σχεδόν το 70% των χωρών σε διεθνές επίπεδο αντιμετωπίζει «σοβαρό πρόβλημα» φαινόμενων δωροδοκίας και δωροληψίας στον δημόσιο τομέα. Διαπιστώνει, κάθε χρονιά, επιδείνωση του φαινομένου και ζητεί από τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά κέντρα να καταβάλουν προσπάθεια για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομη δραστηριότητα.

Να σημειωθεί ότι καμία από τις, περίπου, 180 χώρες -οι οποίες συμπεριλαμβάνονται κάθε χρόνο στη σχετική μελέτη- δεν επιτυγχάνει άριστη βαθμολογία. Για να μπορέσει να καταρτίσει τον Δείκτη Διαφθοράς, η Διεθνής Διαφάνεια συγκεντρώνει απόψεις και εκτιμήσεις ειδικών από διεθνείς οργανισμούς

Η διαφθορά παρουσιάζει αύξηση στις αναδυόμενες οικονομίες, όπως η Κίνα κι η Τουρκία. Η διαφθορά και το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος παραμένουν σημαντικό πρόβλημα και για τις χώρες των BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα). Η Σομαλία, η Βόρεια Κορέα και το Αφγανιστάν βρίσκονται στο τέλος του καταλόγου και θεωρούνται οι πλέον διεφθαρμένες χώρες του κόσμου, ενώ η Δανία, η Φινλανδία και η Σουηδία είναι οι λιγότερο διεφθαρμένες. Πέφτετε από τα σύννεφα, έτσι;

Και η Ελλάδα; Τι γίνεται στη χώρα μας;

Ας μην το πάμε πολύ πίσω, με υποθέσεις οι οποίες χάνονται μέσα σε κουτιά από Pampers, ας μην ανακατέψουμε υποθέσεις με εξοπλισμούς, ας μην πασπαλίσουμε με υποβρύχια που είχαν τη… μίζα στη λάθος πλευρά και έγερναν, ενώ η ιστορία «έμπαζε» από παντού. Ας μείνουμε μόνο στα τρία τελευταία χρόνια.

Η Ελλάδα, λοιπόν, θα πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειες για την πρόληψη της διαφθοράς και τη διασφάλιση της ακεραιότητας των βουλευτών και των δικαστικών, καθώς και να βελτιώσει τη διαφάνεια στη χρηματοδότηση των κομμάτων. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν δύο ξεχωριστές εκθέσεις συμμόρφωσης της Ομάδας κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO) -ναι, θυμίζει κάτι ελληνικό- που δόθηκαν τον Μάρτιο του 2018 στη δημοσιότητα. Κόλαφο αποτελούν για την Ελλάδα τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, την πολιτική σταθερότητα και το κράτος δικαίου, τα οποία δημιουργούν μια αρνητική εικόνα.

Στην πρώτη έκθεση, που αφορά την αποτροπή της διαφθοράς βουλευτών, δικαστών και εισαγγελέων, τονίζεται πως μόνον οι έξι από τις 19 προηγούμενες συστάσεις «έχουν αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά». Μεταξύ άλλων, η GRECO είχε συστήσει να εκπονηθούν επαρκείς και συνεπείς κανόνες σχετικά με την αποδοχή από τους βουλευτές δωρεών, φιλοξενίας και άλλων παροχών και να αναπτυχθούν εσωτερικές διαδικασίες αξιολόγησης, αναφοράς και επιστροφής των απαράδεκτων παροχών. Στην έκθεση επισημαίνεται ότι ο Κώδικας Δεοντολογίας της Βουλής που υιοθετήθηκε τον Απρίλιο του 2016 παρέχει μόνον ένα γενικό κανόνα κατά της παραλαβής δώρων (θέτει τα 200 ευρώ ως το όριο πάνω από το οποίο το δώρο προς τον βουλευτή θεωρείται πιθανή σύγκρουση συμφερόντων), ο οποίος μάλιστα δεν εφαρμόζεται στην πράξη, αφού δεν έχει δηλωθεί έως σήμερα κανένα δώρο, κάτω ή πάνω από 200 ευρώ, και δεν έχει υποβληθεί καμία σχετική αναφορά. Πολλά άλλα κράτη-μέλη έχουν επιλέξει την πλήρη απαγόρευση τέτοιων παροχών. Αλλά πού να ξέρουν οι κουτόφραγκοι;

Η GRECO, πάντως, εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συμμόρφωση της Ελλάδας στο θέμα της δήλωσης των περιουσιακών στοιχείων των βουλευτών, με το «πόθεν έσχες» να παραμένει online για έως και τρία χρόνια από τη λήξη της θητείας του δηλούντος. Σχετικά με το θέμα της βουλευτικής ασυλίας, η GRECO είχε συστήσει να ληφθούν μέτρα ώστε να διασφαλιστεί ότι οι διαδικασίες για την άρση της ασυλίας των βουλευτών δεν παρεμποδίζουν ή αποτρέπουν ποινικές διαδικασίες κατά των βουλευτών που θεωρείται ότι διέπραξαν αδικήματα που σχετίζονται με τη διαφθορά. Στην έκθεση σημειώνεται ότι δεν έχουν ληφθεί μέτρα για την εφαρμογή αυτής της σύστασης, καθώς ο αριθμός των αρνήσεων άρσης της βουλευτικής ασυλίας εξακολουθεί να υπερβαίνει κατά πολύ τον αριθμό των εγκεκριμένων αιτημάτων.

Καταπέλτης είναι η έκθεση και στον τομέα της Δικαιοσύνης, καθώς οι περισσότερες συστάσεις του φορέα δεν έχουν εφαρμοστεί. Σε ό,τι αφορά το θέμα των καθυστερήσεων στις δικαστικές διαδικασίες, η GRECO αναφέρει ότι δεν έχει γίνει καμία σχετική πρόοδος. Η αξιολόγηση του φόρτου των δικαστών και των εισαγγελέων δεν χρησιμοποιεί συγκεκριμένους δείκτες, όπως ο μέσος χρόνος των διαδικασιών, τα ποσοστά καταδίκης κ.λπ. και δεν υπάρχει πληροφοριακό σύστημα που να υποστηρίζει την ταχεία επεξεργασία δεδομένων σε αυτόν τον τομέα. Καταλήγοντας, σημειώνει ότι «απαιτείται πολύ πιο αποφασιστική δράση σε πολλά θέματα, όπως η μέθοδος επιλογής των ανώτατων δικαστών και εισαγγελέων, οι δικονομικοί κανόνες που θα προσφέρουν περαιτέρω εγγυήσεις κατά των καθυστερήσεων στις δικαστικές διαδικασίες, η έκδοση ενός συνόλου σαφών προτύπων επαγγελματικής συμπεριφοράς και ακεραιότητας για τους δικαστές και τους εισαγγελείς, η περιοδική υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη λειτουργία των δικαστηρίων και της εισαγγελικής υπηρεσίας και η περαιτέρω ανάπτυξη και εφαρμογή της συνεχιζόμενης κατάρτισης δικαστών και εισαγγελέων σε θέματα ακεραιότητας».

Στη δεύτερη έκθεση, επανεξετάζεται η συμμόρφωση της Ελλάδας με μια συγκεκριμένη σύσταση για τη διαφάνεια της χρηματοδότησης των κομμάτων. Αυτή η σύσταση επέτρεπε τις δωρεές με κουπόνια, μόνο εάν περιελάμβαναν ονόματα και ΑΦΜ ή αριθμό ταυτότητας των δωρητών. Οι εμπειρογνώμονες της GRECO εντοπίζουν σύγχυση και ασυνέπεια, καθώς, δύο χρόνια αφότου απαγορεύθηκαν πλήρως οι ανώνυμες δωρεές, η Ελλάδα επανέφερε την ανωνυμία, σε κάποιον βαθμό.

Αντίστοιχα, σύμφωνα με την έκθεση της διεθνούς οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια», η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα τον Ιούλιο του 2018, βελτιωμένη κατά 10 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη για τον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς του 2017 ήταν η θέση της Ελλάδας. Ωστόσο, οι περισσότερες περιπτώσεις διαφθοράς αφορούν τις αστυνομικές αρχές. Η έκθεση κάνει λόγο και για περιπτώσεις βίαιης συμπεριφοράς αστυνομικών. Στις συνολικά 201 τέτοιες περιπτώσεις από το 2009 μέχρι το 2017, οι 65 αφορούν αδικήματα σε βάρος ημεδαπών και οι 136 σε βάρος αλλοδαπών. Ο μεγαλύτερος αριθμός καταγγελιών και πληροφοριών για διαφθορά ήταν και για τον τομέα της Δικαιοσύνης (246 από σύνολο 459).

Συγκεκριμένα, η Ελλάδα από την 69η θέση που κατείχε το 2016, κατατάχθηκε στην 59η θέση για το 2017 επί συνόλου 168 χωρών, όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας για το 2017. Η εν λόγω μείωση αφορά την ύφεση του αριθμού των καταγγελιών (-8,5%) για περιπτώσεις διαφθοράς, αλλά και τη μείωση των δικογραφιών των Εσωτερικών Υποθέσεων (-15%). Επιπλέον, μειώθηκε και ο αριθμός των προσώπων που συνελήφθησαν με την αυτόφωρη διαδικασία (-44%).

Τη μερίδα του λέοντος στις καταγγελίες εις βάρος δημοσίων λειτουργών έχει το αστυνομικό προσωπικό (αστυνομικοί όλων των βαθμών και ειδικοί φρουροί), καθώς από τις 1.126 καταγγελίες, οι 703 (62%) αφορούσαν τη συγκεκριμένη κατηγορία. Οι υπόλοιπες 244 (ποσοστό 22%) αναφέρονταν σε καταγγελίες κατά δημοσίων υπαλλήλων, 99 (9%) αφορούσαν ιδιώτες και 80 (ποσοστό 7%) αφορούσαν καταγγελίες/πληροφορίες για εγκλήματα στα οποία συμμετέχουν αστυνομικοί και δημόσιοι υπάλληλοι.

Για τον δημόσιο τομέα γενικότερα, ο μεγαλύτερος αριθμός καταγγελιών και πληροφοριών για διαφθορά ήταν για τον τομέα της Δικαιοσύνης (246 από σύνολο 459) και ακολουθούν οι υπηρεσίες ΟΤΑ (54), νοσοκομεία (33), υπουργεία (28), δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμοί (21), οικονομικές υπηρεσίες (17), Περιφέρειες (15), πυροσβεστική (9), στρατιωτικές υπηρεσίες (8), λιμενικό και εκπαιδευτικά ιδρύματα (από 7), τελωνειακές υπηρεσίες (5), ασφαλιστικά ταμεία (3), προξενικές αρχές και Βουλή (από 1), και άλλοι οργανισμοί (4).

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία της Διεθνούς Διαφάνειας, μέσα στα τελευταία έξι χρόνια πολλές χώρες έχουν παρουσιάσει μικρή έως και καμία βελτίωση, ενώ θεαματικά αποτελέσματα παρουσίασαν η Ακτή Ελεφαντοστού, η Σενεγάλη και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στον αντίποδα, η Συρία, η Υεμένη και η Αυστραλία έπεσαν στη βαθμολογία. Ο CPI κατατάσσει τις χώρες βάσει μιας κλίμακας 0-100, όπου το 0 αντιστοιχεί σε μεγάλα επίπεδα διαφθοράς και το 100 σε μηδενικά επίπεδα διαφθοράς.

Για το 2017, η Νέα Ζηλανδία και η Δανία έχουν την υψηλότερη βαθμολογία, 89 και 88 βαθμούς αντίστοιχα. Η Συρία, το Νότιο Σουδάν και η Σομαλία έχουν τη χαμηλότερη βαθμολογία με 14, 12 και 9 βαθμούς αντίστοιχα. Η δε περιοχή με την καλύτερη βαθμολογία είναι η Δυτική Ευρώπη, όπου ο μέσος όρος βαθμολογίας των χωρών ανέρχεται σε 66. Η χαμηλότερη βαθμολογία σημειώνεται στην Υποσαχάρια Αφρική με μέση βαθμολογία 32 και στην Ανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία με μέση βαθμολογία 34.

Και η χώρα μας; Βελτίωση 10 θέσεων σημείωσε η Ελλάδα στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CPI) το 2017, σύμφωνα πάντα με τη Διεθνή Διαφάνεια, φθάνοντας στην 59η θέση ανάμεσα σε 180 χώρες, βάσει των επιπέδων αντίληψης της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα.
Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, εντός ελληνικών συνόρων, η κατάσταση δεν είναι τραγική, αναφορικά με άλλες χώρες, αλλά προφανώς και πρέπει να γίνουν αντίστοιχα, πολύ συγκεκριμένα βήματα για να ανέβουμε σκαλιά στη σχετική κατάταξη.
Ίσως, θα έπρεπε να δίναμε στη Διεθνή Διαφάνεια κάποιο «φακελάκι»…

Διαβάστε ακόμη

Ερευνητές ανέπτυξαν ακουστικά που μπορούν να εντοπίσουν πρώιμα σημάδια Αλτσχάιμερ - Πώς λετουργούν

Κατά της διαγραφής Σαμαρά ο Καραμανλής: Η κριτική δεν αντιμετωπίζεται με πειθαρχικά μέτρα - Δεν με ενδιαφέρει η Προεδρία

Εορταστικό ωράριο 2024: Πότε ξεκινάει - Ποιες Κυριακές θα είναι ανοιχτά τα μαγαζιά

Σε τροχιά κλιμάκωσης ο πόλεμος στην Ουκρανία; Το επόμενο βήμα του Πούτιν, τα πυρηνικά και ο παράγοντας Τραμπ