┋ Πολιτική ┋ 26.07.2021 13:34

Μετρό Θεσσαλονίκης: Παρέμβαση της ΕΕ για να μείνουν τα αρχαία στη θέση τους ζητούν 30 ευρωβουλευτές

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 9 λεπτά ┋

Επείγουσα ανοιχτή επιστολή προς την πρόεδρο της Κομισιόν Φον Ντερ Λάιεν, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Βέρνερ Χόγιερ, και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη απέστειλαν 30 ευρωβουλευτές των Σοσιαλιστών, των Πρασίνων και της Αριστεράς από διάφορες χώρες για τις αρχαιότητες στον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης, τις οποίες, όπως αναφέρουν, ««η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να τις διαλύσει σε κομμάτια, να τις μεταφέρει προσωρινά σε αποθήκη εκτός της πόλης και να τα επανατοποθετήσει, μετά την κατασκευή του σταθμού».

Οι ευρωβουλετές εξηγούν από τι αποτελούνται τα ευρήματα και τη σημασία που έχουν για την πόλη, υποστηρίζοντας ότι η προθεσμία χρηματοδότησης της ΕΕ για την ολοκλήρωση και τη λειτουργία όλων των κατασκευαστικών λειτουργιών του μετρό είναι ο Φεβρουάριος του 2025 και όχι το τέλος του 2023, όπως λέει η κυβέρνηση. Υποστηρίζουν, δε, πως υπάρχουν ακόμη 3 μέτρα αρχαιολογικών ευρημάτων περίπου 700 χρόνων και ότι «η αποσυναρμολόγηση και η απομάκρυνση των αρχαιοτήτων -εάν γίνει σωστά- και η ακόλουθη ανασκαφή θα απαιτήσει περισσότερο από ένα χρόνο και ολόκληρη η κατασκευή δεν θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2025!».

Στην επιστολή τους αναφέρουν χαρακτηριστικά πως παρά τη μεγάλη σημασία αυτού του μνημειακού θησαυρού και παρά το γεγονός ότι ένα σχέδιο κατασκευής του σταθμού με τις αρχαιότητες in situ εγκρίθηκε το 2017, «η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να τον διαλύσει σε κομμάτια, να τα μεταφέρει προσωρινά σε αποθήκη εκτός της πόλης και να τα επανατοποθετήσει, μετά την κατασκευή του σταθμού, υποστηρίζοντας ότι αυτή η διαδικασία θα επισπεύσει την ολοκλήρωση της γραμμής του μετρό».

Μάλιστα προσθέτουν πως «το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο αποφάσισε στις αρχές Μαΐου 2021 με την ελάχιστη δυνατή πλειοψηφία (13 ψήφοι έναντι 12) ότι η αφαίρεσή τους δεν παραβιάζει τον ελληνικό νόμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η προθεσμία χρηματοδότησης της ΕΕ για την ολοκλήρωση και τη λειτουργία όλων των κατασκευαστικών λειτουργιών του μετρό είναι το τέλος του 2023, η οποία όμως δεν είναι ακριβής, καθώς όπως ορίζουν οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, για το κλείσιμο του 2014-2020, είναι ο Φεβρουάριος του 2025».

Υπογραμμίζουν, επίσης, πως η Europa Nostra, η ICOMOS και περισσότεροι από 200 κορυφαίοι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι «αυτή η διαδικασία θα θέσει σε κίνδυνο τις αρχαιότητες και θα καταστρέψει την ακεραιότητα και την αυθεντικότητά τους (βασικές αρχές της Σύμβασης της UNESCO του 1972)». «Η αποσυναρμολόγηση μιας τόσο μεγάλης και περίπλοκης κατασκευής δεν έχει ποτέ επιχειρηθεί στο παρελθόν. Το σχέδιο απομάκρυνσης, που εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, του οποίου τα μέλη διορίζονται από την ελληνική κυβέρνηση, αναφέρει μόνο την αποσυναρμολόγηση και την απομάκρυνση των ευρημάτων, όχι πώς θα επιστραφούν, πόσο θα κοστίσει και πόσο καιρό θα διαρκέσει η διαδικασία», επισημαίνουν.

Επιπλέον, εξηγείται στην επιστολή, σε περίπτωση απομάκρυνσης, πρέπει να πραγματοποιηθεί νέα ανασκαφή, διότι κάτω από το επίπεδο του ευρήματος εκτιμάται πως υπάρχουν ακόμη 3 μέτρα αρχαιολογικών ευρημάτων περίπου 700 χρόνων. «Η αποσυναρμολόγηση και η απομάκρυνση των αρχαιοτήτων - εάν γίνει σωστά - και η ακόλουθη ανασκαφή θα απαιτήσει περισσότερο από ένα χρόνο και ολόκληρη η κατασκευή δεν θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2025!», τονίζουν οι ευρωβουλευτές.

Τέλος, καλούν την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων «να δουν αυτόν τον σταθμό του μετρό ως μια πρόκληση για την πραγματοποίηση του επιθυμητού συνδυασμού τεχνολογίας (κατασκευή μιας σύγχρονης γραμμής μετρό) και πολιτισμού (διατήρηση της κοινής Ευρωπαϊκής πολιτιστικής μας κληρονομιάς)».

Διαβάστε ολόκληρη την επιστολή και δείτε εδώ το πρωτότυπο:

«Αγαπητή Πρόεδρε της Ευρωπαϊκή Επιτροπής,

Αγαπητέ Πρωθυπουργέ,
Αγαπητέ Πρόεδρε της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων,
Κατά την κατασκευή του σταθμού «Βενιζέλου» της γραμμής του μετρό της Θεσσαλονίκης το 2012, πραγματοποιήθηκε μια αρχαιολογική ανακάλυψη μεγάλης σημασίας για την κοινή μας Ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά.

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν σχεδόν ακέραιο τον κεντρικό δρόμο της ύστερης ρωμαϊκής/πρώιμης βυζαντινής Θεσσαλονίκης (4ος-9ος αιώνας). Σε αυτήν την περίοδο, η Θεσσαλονίκη ήταν μια πολυπολιτισμική πόλη, στο σταυροδρόμι της Ανατολής και της Δύσης. Υπήρξε για μικρό χρονικό διάστημα μία από τις πρωτεύουσες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που ένωνε ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης, ήταν η δεύτερη πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και για αιώνες η πιο σημαντική πόλη των Βαλκανίων.

Η περιοχή εκσκαφής 1.500 τετραγωνικών μέτρων περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, έναν δρόμο μήκους 77 μέτρων με μαρμάρινες πλάκες (Decumanus Maximus, τον κεντρικό δρόμο της πόλης τότε), το σταυροδρόμι του με κάθετο δρόμο (Cardo), ένα τετράπυλο στο σημείο συνάντησης των δρόμων, μια μνημειακή πύλη των οποίων οι πυλώνες έχουν ύψος που φτάνει στα 2,30 μέτρα, μια δημόσια πλατεία και υπολείμματα κτιρίων των διάφορων οικονομικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων εμπορικών καταστημάτων και εργαστηρίων χρυσοχοΐας. Αυτό είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα από εκείνες περιόδους οπουδήποτε στον κόσμο. Η σημασία αυτών των ευρημάτων είναι τόσο σπουδαία η πόλη της Θεσσαλονίκης να μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια κύρια τοποθεσία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO (η μεγαλύτερη και καλύτερα διατηρημένη Ύστερη Αρχαία και Βυζαντινή πόλη οπουδήποτε στον κόσμο). Ακόμη 15 μνημεία της ύστερης αρχαίας και βυζαντινής εποχής στη Θεσσαλονίκη έχουν ήδη ανακηρυχθεί Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.

Παρά τη μεγάλη σημασία αυτού του μνημειακού θησαυρού και παρά το γεγονός ότι ένα σχέδιο κατασκευής του σταθμού με τις αρχαιότητες in situ εγκρίθηκε το 2017, η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να τον διαλύσει σε κομμάτια, να τα μεταφέρει προσωρινά σε αποθήκη εκτός της πόλης και να τα επανατοποθετήσει, μετά την κατασκευή του σταθμού, υποστηρίζοντας ότι αυτή η διαδικασία θα επισπεύσει την ολοκλήρωση της γραμμής του μετρό. Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο αποφάσισε στις αρχές Μαΐου 2021 με την ελάχιστη δυνατή πλειοψηφία (13 ψήφοι έναντι 12) ότι η αφαίρεσή τους δεν παραβιάζει τον ελληνικό νόμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η προθεσμία χρηματοδότησης της ΕΕ για την ολοκλήρωση και τη λειτουργία όλων των κατασκευαστικών λειτουργιών του μετρό είναι το τέλος του 2023, η οποία όμως δεν είναι ακριβής, καθώς όπως ορίζουν οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, για το κλείσιμο του 2014-2020, είναι ο Φεβρουάριος του 2025.

Η Europa Nostra, η ICOMOS και περισσότεροι από 200 κορυφαίοι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι αυτή η διαδικασία θα θέσει σε κίνδυνο τις αρχαιότητες και θα καταστρέψει την ακεραιότητα και την αυθεντικότητά τους (βασικές αρχές της Σύμβασης της UNESCO του 1972). Η αποσυναρμολόγηση μιας τόσο μεγάλης και περίπλοκης κατασκευής δεν έχει ποτέ επιχειρηθεί στο παρελθόν. Το σχέδιο απομάκρυνσης, που εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, του οποίου τα μέλη διορίζονται από την ελληνική κυβέρνηση, αναφέρει μόνο την αποσυναρμολόγηση και την απομάκρυνση των ευρημάτων, όχι πώς θα επιστραφούν, πόσο θα κοστίσει και πόσο καιρό θα διαρκέσει η διαδικασία. Επιπλέον, σε περίπτωση απομάκρυνσης, πρέπει να πραγματοποιηθεί νέα ανασκαφή, διότι κάτω από το επίπεδο του ευρήματος εκτιμάται πως υπάρχουν ακόμη 3 μέτρα αρχαιολογικών ευρημάτων περίπου 700 χρόνων. Η αποσυναρμολόγηση και η απομάκρυνση των αρχαιοτήτων - εάν γίνει σωστά - και η ακόλουθη ανασκαφή θα απαιτήσει περισσότερο από ένα χρόνο και ολόκληρη η κατασκευή δεν θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2025!

Ανησυχούμε για το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν ενημέρωσε ποτέ την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία συγχρηματοδοτεί αυτό το έργο, για την ανακάλυψη αυτού του μοναδικού αρχαιολογικού θησαυρού, για το πώς τα ευρήματα θα επηρεάσουν τις προθεσμίες και για τον αντίκτυπο που θα έχει η κατασκευή του σταθμού του μετρό στην κοινή ευρωπαϊκή πολιτιστική μας κληρονομιά.

Επιπλέον, η απομάκρυνση, η καταστροφή της ακεραιότητας και της αυθεντικότητας και η πιθανή ζημιά αυτού του αστικού συμπλέγματος έρχεται σε αντίθεση με το όραμα του «Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus» που στοχεύει να αποτελέσει γέφυρα μεταξύ επιστήμης/τεχνολογίας και τέχνης/πολιτισμού και να «κινητοποιήσει σχεδιαστές, αρχιτέκτονες, μηχανικούς, επιστήμονες, μαθητές και δημιουργικά πνεύματα σε διάφορους κλάδους για να φανταστούν τη βιωσιμότητα της ζωής στην Ευρώπη και πέραν αυτής»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελληνική κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων πρέπει να δουν αυτόν τον σταθμό του μετρό ως μια πρόκληση για την πραγματοποίηση του επιθυμητού συνδυασμού τεχνολογίας (κατασκευή μιας σύγχρονης γραμμής μετρό) και πολιτισμού (διατήρηση της κοινής Ευρωπαϊκής πολιτιστικής μας κληρονομιάς).

Με εκτίμηση,

Οι υπογράφοντες Ευρωβουλευτές