Εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας: Πώς μια τυπική θεσμική διαδικασία έγινε πολιτικό «σταυρόλεξο»

Η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας αποτελεί τα τελευταία χρόνια το πεδίο συμβολικής συναίνεσης ανάμεσα στις μεγαλύτερες πολιτικές δυνάμεις της Βουλής. Τα τελευταία 24 χρόνια, απ’ όταν εξελέγη δηλαδή για δεύτερη φορά στο αξίωμα ο Κωστής Στεφανόπουλος, είναι σύνηθες η κυβερνώσα και πλειοψηφική παράταξη να προτείνει ένα πρόσωπο από την «απέναντι» πτέρυγα, με αποτέλεσμα ο εκάστοτε προτεινόμενος να λαμβάνει την συντριπτική πλειοψηφία στη Βουλή.

Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε η προεδρική εκλογή του Δεκεμβρίου του 2014. Σε μια εποχή ακραίας πόλωσης πρωτοφανών πολιτικών ανακατατάξεων, ο τότε πρωθυπουργός της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, Αντώνης Σαμαράς, βρισκόταν σε αποδρομή. Πρότεινε για Πρόεδρο τον Σταύρο Δήμα, ο οποίος όμως δεν εξασφάλισε την προβλεπόμενη από το σύνταγμα πλειοψηφία, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές. Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε τον Προκόπη Παυλόπουλο και έτσι συνεχίστηκε η περίοδος των συναινέσεων.

Η συνοχή της ΝΔ αναγκάζει τον Μητσοτάκη να αναζητήσει άλλον ΠτΔ

Το 2019 άλλαξαν οι προϋποθέσεις που ορίζει το Σύνταγμα για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και η διάλυση της Βουλής είναι σχεδόν αδύνατη, καθώς η εκλογή μπορεί να ολοκληρωθεί με απλή πλειοψηφία του Σώματος. Η συναινετική διάθεση, όμως, συνεχίστηκε και το 2020 όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρότεινε την Κατερίνα Σακελλαροπούλου, μια πρώην δικαστικό που τότε λεγόταν πως κινείτο πολιτικά στην προοδευτική πτέρυγα.

Μέχρι πριν λίγους μήνες όλοι ανέμεναν πως η προσεχής εκλογή τον Ιανουάριο του 2025 δεν θα επιφυλάσσει εκπλήξεις, καθώς συνηθίζεται κάθε Πρόεδρος της Δημοκρατίας να παραμένει στο αξίωμα για δύο θητείες. Οι εσωκομματικές ισορροπίες, όμως, στη ΝΔ είναι ευαίσθητες και βουλευτές της ΝΔ φέρονται έτοιμοι να καταψηφίσουν την Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Ορισμένοι υπολογίζουν τους «αντάρτες εν αναμονή» βουλευτές ακόμα και σε 30, με αποτέλεσμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης να φέρεται έτοιμος να προτείνει άλλο πρόσωπο, ώστε να καταλαγιάσει το εσωκομματικό μέτωπο.

Το παράδοξο σε όλη την υπόθεση είναι πως ο πρωθυπουργός συντηρεί την αβεβαιότητα, ενώ δεν έχει περιγράψει ακόμα τους τυπικούς λόγους που τον έχουν ωθήσει να μην ανανεώσει τη θητεία της Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Οι τακτικές εναλλακτικές του Κυριάκου Μητσοτάκη

Η κατάσταση όμως εξελίσσεται σε σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Προ εβδομάδων ο Κυριάκος Μητσοτάκης διέγραψε από τις τάξεις της ΝΔ τον Αντώνη Σαμαρά, που εμφανιζόταν ως πρωτεργάτης όσων διαφωνούν με την ανανέωση της θητείας της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, στέλνοντας πρωτοφανές αυστηρό μήνυμα στο εσωτερικό της ΝΔ. Την ίδια ώρα, οι επιλογές του πρωθυπουργού είναι πολλές, όσα και τα νέα δεδομένα που έχουν επικρατήσει. Το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά με λίγους βουλευτές, ενώ κόμματα στα δεξιά της ΝΔ εμφανίζονται ενισχυμένα.

Το σταυροδρόμι είναι σαφές: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είτε θα προτείνει πρόσωπο από τον ευρύτερο χώρο του ΠΑΣΟΚ, επιθυμώντας να πετύχει τη συναίνεση με την Χαριλάου Τρικούπη, είτε θα προχωρήσει σε μια πρόταση μονοκομματικής έμπνευσης, ώστε να ηρεμήσει τα πνεύματα στο εσωτερικό της ΝΔ. Άλλοι λένε πως θα «κυνηγήσει» συμβιβασμό των δύο επιλογών.

Τα ονόματα που δεν θα μπορεί να αρνηθεί το ΠΑΣΟΚ

Η συνάντηση την Τετάρτη των Μητσοτάκη και Ανδρουλάκη σηματοδότησε πως οι δύο πολιτικοί αρχηγοί θα επιδιώξουν να βρουν συναινέσεις σε ορισμένα ζητήματα θεσμικής κυρίως υφής. Ένα από αυτά είναι και το πρόσωπο που θα εκλεγεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας, με την πρωτοβουλία των κινήσεων να ανήκει βέβαια στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Αν ο πρωθυπουργός επιλέξει να κάνει άνοιγμα στο ΠΑΣΟΚ, χωρίς να δοκιμάσει την εσωκομματική του συνοχή, τότε θα κατευθυνθεί προς πρόσωπα όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος ή ο Γιάννης Στουρνάρας, μην αφήνοντας περιθώρια κινήσεων στην Χαριλάου Τρικούπη. Ο μεν πρώτος ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης συνεργασίας ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, ο δε Γιάννης Στουρνάρας υπουργός Οικονομικών της. Στόχος είναι λοιπόν, να γίνει σαφές πως τα δύο κόμματα έχουν κινηθεί μαζί σε δύσκολους καιρούς για την χώρα και πως η μνημονιακή τους συνεργασία ακόμα αποτελεί «ζήτημα υπερηφάνειας» για τη ΝΔ. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, παράλληλα, διατηρεί καλές σχέσεις και με τον Νίκο Ανδρουλάκη, καθώς ο σημερινός πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ανήλθε στη θέση του γραμματέα του κόμματος επί προεδρίας Βενιζέλου.

Στα δημοσιογραφικά γραφεία κυκλοφορεί ένα ακόμα όνομα που μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση το ΠΑΣΟΚ, αλλά να εξασφαλίσει και την ενότητα της ΝΔ: Αυτό το Παναγιώτη Πικραμμένου, ο οποίος διατέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός ανάμεσα στις εκλογές του 2012, ενώ ήταν αντιπρόεδρος της πρώτης κυβέρνησης Μητσοτάκη. Το ΠΑΣΟΚ θα σκεφτεί αρκετά πριν απαντήσει για μια τέτοια πρόταση, καθώς ο Παν. Πικραμμένος ήταν ανάμεσα στα πρόσωπα που ελέγχθηκαν από τις αρχές για το σκάνδαλο Novartis, γεγονός που για κάποιους, τον ενώνει ψυχολογικά με μια ισχυρή μερίδα στελεχών του ΠΑΣΟΚ.

Υπάρχει βέβαια και ένα σενάριο που λίγοι συζητούν σήμερα: Να προτείνει εκ νέου ο Κυριάκος Μητσοτάκης την Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Ορισμένοι στη ΝΔ λένε ότι κάτι τέτοιο θα σημάνει εσωκομματικό πόλεμο, ωστόσο δεν αποκλείεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης να θελήσει να προκαλέσει «σοκ» στους βουλευτές του, ιδιαίτερα τώρα που η μάχη για την κατάληψη του «Κέντρου» γίνεται ξανά σημαντική.

Ο Ράμμος, η Νέα Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ

Ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης, πρότεινε την Τρίτη τον επικεφαλής της ΑΔΑΕ Χρήστο Ράμμο για πρόεδρο της Δημοκρατίας, καλώντας και τα υπόλοιπα προοδευτικά κόμματα να στηρίξουν την πρότασή του. Η κίνηση Χαρίτση αποδείχθηκε πολλαπλά ευφυής.

Πρώτον, έφερε στο προσκήνιο μια συζήτηση που διεξάγεται στο παρασκήνιο, χωρίς να δίνονται μέχρι στιγμής πειστικές εξηγήσεις από τον πρωθυπουργό. Δεύτερον, ανάγκασε τα προοδευτικά κόμματα να τοποθετηθούν επί συγκεκριμένου προσώπου, που συμπυκνώνει τον αγώνα για την αποκάλυψη του σκανδάλου των υποκλοπών. Τρίτον, ασκεί σοβαρή πίεση στο ΠΑΣΟΚ, ο πρόεδρος του οποίου υπήρξε θύμα των υποκλοπών, ενώ στελέχη του, όπως ο Θόδωρος Μαργαρίτης, έχουν ήδη τοποθετηθεί υπέρ του Χρήστου Ράμμου. Τέταρτον, η Νέα Αριστερά δια στελεχών της όπως ο γραμματέας Γαβριήλ Σακελλαρίδης, εμφανίστηκαν σαφώς αντίθετοι στην προοπτική ανανέωσης της θητείας της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, αποδίδοντάς της ουσιαστικά απραγία στο σκάνδαλο των υποκλοπών, άποψη που κυριαρχεί σε μερίδα του αριστερού ακροατηρίου.

Στον ΣΥΡΙΖΑ επικρατεί προβληματισμός, αν και τα στελέχη του μιλούν πολύ θετικά υπέρ του Χρήστου Ράμμου. Οι αποφάσεις θα ληφθούν συλλογικά, έχει διαμηνύσει ο Σωκράτης Φάμελλος, ωστόσο η στάση του εξαρτάται από τις κινήσεις Μητσοτάκη. Εάν, δηλαδή, προτείνει πρόσωπο από τη Δεξιά, τότε η στήριξη άλλου υποψηφίου είναι μονόδρομος. Αν όμως προτείνει κάποιο πρόσωπο από το ΠΑΣΟΚ, τότε οι αποφάσεις θα είναι δύσκολες. Αν πάλι τεθεί υποψήφια ξανά η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η καταψήφισή της θα είναι δύσκολη, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ την είχε στηρίξει το 2020.

Διαβάστε ακόμη

Τα νέα δεδομένα στη Συρία μετά την ανατροπή Άσαντ: Οι βασικοί παίκτες στη νέα πραγματικότητα και ο ρόλος της Δύσης

Γερμανία: Η κυβέρνηση ενέκρινε τις μεγαλύτερες εξαγωγές όπλων προς την Τουρκία από το 2006

Υπόθεση Marfin: Απόφαση «βόμβα» από τον Άρειο Πάγο για τους νεκρούς μετά από 14 χρόνια

Γιώργος Κακοσαίος: «Είχα τρέλα με την Πάολα» - Η Eurovision και το «ευχαριστώ» στη Θεοδωρίδου