Τι σχέση έχουν η γαλοπούλα, η σύφιλη και το AIDS – Τα μπερδεμένα ονόματά και ο στιγματισμός λαών και κοινωνικών ομάδων

Τι σχέση μπορεί να έχουν μεταξύ τους η ταπεινή γαλοπούλα, ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα όπως η σύφιλη και το σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας, δηλαδή το AIDS;
Διαβάστε πιο κάτω…  Η Ιστορία, μας έχει διδάξει, εκτός από πολέμους, φονιάδες, ολετήρες λαών, αίμα, δάκρυα κι ιδρώτα και κάποια παράδοξα.

Οι περιπέτειες της γαλοπούλας

Να για παράδειγμα: Ένα από τα πιο άσχημα οικόσιτα πουλιά έχει εντελώς μπερδεμένο όνομα και πιο μπερδεμένη καταγωγή - τουλάχιστον στα στερεότυπα του νου των λαών: Γαλοπούλα για την Ελλάδα. Για τους άλλους; Άστα να πάνε… Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι πολλοί λαοί προσπάθησαν να αποποιηθούν την πατρότητα ή την σχέση τους με την Meleagris (επιστημονική ονομασία Meleagris ocellata ή gallopavo).

Στην Ελλάδα την λέμε γαλοπούλα γιατί νομίζαμε - και πολλοί ακόμη έτσι πιστεύουν - ότι προέρχεται από τη Γαλλία (gallo, που θα πει πετεινός, πτηνό από τη Γαλλία, δηλαδή…). Οι Αμερικανοί την αποκαλούν «turkey», δίνοντας το όνομα από την Τουρκία… Οι Άγγλοι άποικοι της Βόρειας Αμερικής, ονόμασαν τις γαλοπούλες «turkey fowl», δηλαδή «πουλί της Τουρκίας», ένα όνομα που με τα χρόνια έμεινε σκέτο «turkey». Οι Γάλλοι αποκαλούν τη γαλοπούλα «dinde», επειδή θεωρούν ότι προέρχεται από την Ινδία.
Να πούμε ότι οι Δανοί και οι Νορβηγοί αποκαλούν τη γαλοπούλα «kalkun», οι Ολλανδοί «kalkoen», οι Ισλανδοί «kalkunn», οι Φινλανδοί «kalkunna», οι Σουηδοί «kalkon» και οι Λιθουανοί «kalakutas» και όλα αυτά τα ονόματα προέρχονται όχι μόνο από την Ινδία, αλλά και από συγκεκριμένη περιοχή, από τη μεγαλούπολη της πατρίδας του Γκάντι, την Καλκούτα!
Η γαλοπούλα είναι «Gall d’ indi» για τους Καταλανούς, «ταρνεγκόλ χιντού» για τους Ισραηλινούς, «indeyka» για τους Ρώσους, «indyk» για τους Πολωνούς...
Και οι Ινδοί, έτσι για να μπουν στο μάτι όσων τους… προσάπτουν τη γαλοπούλα την ονομάζουν «περού»!

Οι Μαλαίοι (κάτοικοι της Μαλαισίας) λένε τη γαλοπούλα «Ayam belanda», δηλαδή «ολλανδικό κοτόπουλο», οριοθετώντας την προέλευσή της στις Κάτω Χώρες και οι Βιετναμέζοι «ga tay», δηλαδή «κότα της Δύσης»…
Οι Βούλγαροι τη λένε τη γαλοπούλα «μισίρκα», δηλαδή προσδιορίζουν ότι προέρχεται «από την Αίγυπτο» και στα αραβικά η γαλοπούλα είναι «ντικ ρουμί», δηλαδή «Ρωμιός πετεινός». Να και η Ελλάδα στη μέση.

Και μιας και ο λόγος για τη χώρα μας: Σε περιοχές της Ελλάδας τη γαλοπούλα την λένε διάνο (ινδιάνος), κάκνο, κούβο και μην ξεχνάμε ότι πρόσφατα η Τουρκία άλλαξε το διεθνές όνομά της και το έκανε Turkiye, αφού το Turkey, «έδειχνε» τη γαλοπούλα! Και καταλάβατε κάτι; Όλα τα ονόματα έχουν γεωγραφικό προσδιορισμό... Περίεργοοο!

Τώρα γιατί τόση πρεμούρα στο να πετάξει ο ένας λαός στον άλλον την… καυτή πατάτα με την καταγωγή της γαλοπούλας, ουδείς γνωρίζει το γιατί. Ίσως αν ήταν παγώνι όλοι να ήθελαν να την υιοθετήσουν…
Αυτά περί γαλοπούλας, γεμιστής από ονόματα αντιφατικά ή φιλεταρισμένης από τις ιστορίες των λαών…

Πάντοτε έφταιγαν οι «άλλοι»

Και πάμε στη Σύφιλη, το σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα που προκαλείται από το βακτήριο Treponema pallidum ή ωχρά σπειροχαίτη.

Ο ιταλός γιατρός Τζιρόλαμο Φραγκαστόρο, που πέθανε μια μέρα σαν σήμερα - 8 Αυγούστου του 1553, είχε μελετήσει τη σύφιλη και είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτή η ευρωπαϊκή ασθένεια – μάστιγα δεν προερχόταν από τους Ινδιάνους της Αμερικής!

Μία από τις δύο επικρατέστερες υποθέσεις προέλευσης της σύφιλης υποστήριζε ότι η ασθένεια μεταφέρθηκε στην Ευρώπη από το πλήρωμα του Χριστόφορου Κολόμβου κατά την επιστροφή από το ταξίδι τους στην Αμερική, ενώ η άλλη υποστηρίζει ότι η σύφιλη προϋπήρχε στην Ευρώπη. Οι πρώτες γραπτές καταγραφές ξεσπάσματος σύφιλης προέκυψαν το 1494-95 στη Νάπολη, κατά τη διάρκεια επίθεσης στην πόλη από Γάλλους.

Ο Βραζιλιάνος γιατρός και συγγραφέας, Μοασίρ Χάιμε Σκλιάρ (πέθανε το 2011), διαψεύδει την προέλευση εκείνης της συμφοράς από την Αμερική.
Από την αρχή της εμφάνισής της, η σύφιλη ήταν μια στιγματισμένη, επαίσχυντη ασθένεια. Κάθε χώρα της οποίας ο πληθυσμός επλήγη από τη μόλυνση κατηγόρησε τις γειτονικές (και κάποιες φορές εχθρικές) χώρες για το ξέσπασμα.
Και πάντα κάποιοι λαοί εξόρκιζαν με τον τρόπο τους τη σύφιλη: Έτσι, οι κάτοικοι της Ιταλίας, Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου ονόμαζαν τη σύφιλη: «γαλλική ασθένεια»· οι Γάλλοι την ονόμαζαν «ναπολιτάνικη νόσο», οι Ρώσοι έδωσαν το όνομα «πολωνική ασθένεια» και οι Πολωνοί με τη σειρά τους την ονόμασαν «γερμανική ασθένεια».

Οι Δανοί, οι Πορτογάλοι και οι κάτοικοι της Βόρειας Αφρικής την ονόμασαν «ισπανική - καστιλιάνικη ασθένεια» και οι Τούρκοι επινόησαν τον όρο «χριστιανική ασθένεια». Επιπλέον, στη βόρεια Ινδία, οι Μουσουλμάνοι κατηγόρησαν τους Ινδουιστές για το ξέσπασμα της σύφιλης. Για τους Ιάπωνες ήταν η «πορτογαλική αρρώστια», και οι Πέρσες ήταν πεπεισμένοι ότι η σύφιλη ήταν «ο λοιμός των Τούρκων»...

Και η Ελλάδα στο χορό...

Κι όταν η κάθε χώρα κατηγορούσε την άλλη για το σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, που αφάνισε κόσμο, ο Τζιρόλαμο Φρακαστόρο έφερε στον κόσμο τον όρο «σύφιλη»… Αλλά κι αυτός ανακάτεψε μια χώρα που τότε δεν ήταν καν κράτος, αλλά όλοι την γνώριζαν για τον αρχαίο πολιτισμό της, την Ελλάδα! Το μυθιστόρημα του Φρακαστόρο «Syphilis sive Morbus Gallicus» (1530) περιλαμβάνει τρία βιβλία και παρουσιάζει έναν χαρακτήρα με το όνομα Σύφιλος, ο οποίος ήταν βοσκός που οδηγούσε τα κοπάδια του βασιλιά Αλκίνοου, ενός χαρακτήρα της ελληνικής μυθολογίας. Στο παραμύθι του Φρακαστόρο, ο Σύφιλος, εμμονικός με τον θεό Απόλλωνα που ξέρενε τα δέντρα και κατανάλωνε νερό από τις πηγές που έπιναν τα κοπάδια του βοσκού, ορκίστηκε να μην λατρεύει πια τον Απόλλωνα, αλλά τον Βασιλιά του. Ο Απόλλωνας νοιώθει προσβεβλημένος και καταριέται ανθρώπους με μια ασθένεια - ύβρη, που ονομάζεται σύφιλη, από το όνομα του βοσκού... Όχι που θα έμενε έξω η Ελλάδα…

Από την αρχή πάντως υπήρχαν πολλές θεωρίες για την προέλευση της σύφιλης, οι περισσότερες από τις οποίες συνέδεαν αρχικά τη σύφιλη και τη λέπρα μεταξύ τους. Σύμφωνα με αρκετούς μύθους των αρχών του 16ου αιώνα, η σύφιλη ήταν το αποτέλεσμα μιας σεξουαλικής σχέσης μεταξύ μιας σπανιόλας πόρνης και ενός λεπρού! Η ιερόδουλη μόλυνε και τους στρατιώτες του Καρόλου VIII. Ο Παράκελσος (1493-1541) θεώρησε ότι η σύφιλη ήταν το αποτέλεσμα σεξουαλικής επαφής μεταξύ μιας πόρνης που έπασχε από γονόρροια και ενός γάλλου λεπρού. Σύμφωνα με άλλες θεωρίες της εποχής, η ασθένεια μπορεί να ήταν το αποτέλεσμα της σχέσης μιας πόρνης που είχε απόστημα της μήτρας με έναν λεπρό ή το αποτέλεσμα της δηλητηρίασης του κρασιού με αίμα που προερχόταν από λεπρό! Και πάμε στο aids….

Είδες οι ομοφυλόφιλοι;

Το 1982 οι «New York Times» δημοσίευσαν ένα ανησυχητικό άρθρο σχετικά με τη νέα διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος, η οποία, μέχρι τότε, είχε επηρεάσει 335 ανθρώπους, σκοτώνοντας 136 από αυτούς. Επειδή η ασθένεια φαινόταν να επηρεάζει κυρίως ομοφυλόφιλους άνδρες, οι αξιωματούχοι αρχικά την ονόμασαν ανοσολογική ανεπάρκεια που σχετίζεται με τους ομοφυλόφιλους Αν και το CDC ανακάλυψε όλες τις κύριες οδούς μετάδοσης της νόσου - καθώς και ότι οι γυναίκες σύντροφοι ανδρών θετικών στο AIDS θα μπορούσαν να μολυνθούν - το 1983, το κοινό θεώρησε το AIDS μια γκέι ασθένεια. Ονομαζόταν ακόμη και «γκέι πανούκλα» για πολλά χρόνια μετά.
Κι έτσι το ‘χουν οι άνθρωποι: να ξορκίζουν το κακό, ρίχνοντας στους άλλους το φταίξιμο για τη γέννησή του.

Άσχημη η γαλοπούλα; Από την Τουρκία ήρθε… Συμφορά η σύφιλη; Οι Ινδιάνοι την έστειλαν! Μάστιγα το AIDS; Οι ομοφυλόφιλοι φταίνε!
Και το σπέρμα του κακού: το να κλείνεις τα μάτια στην πραγματικότητα, πολλαπλασιάζει τους εγωιστές φαντασιοκόπους…