Σουδάν: Δραματική κατάσταση για τους Έλληνες εγκλωβισμένους και τραυματίες - Χωρίς προμήθειες, ιατρική περίθαλψη και ρεύμα
🕛 χρόνος ανάγνωσης: 14 λεπτά ┋
Ώρες αγωνίας για τους Έλληνες που παραμένουν εγκλωβισμένοι στη μητρόπολη στο Σουδάν, καθώς και για τους δύο τραυματίες που νοσηλεύονται χωρίς να έχουν υποβληθεί ακόμα σε χειρουργική επέμβαση. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Μίλτου Σακελλάρη στο Open, οι γιατροί δεν μπορούν να φτάσουν στο νοσοκομείο, όπου νοσηλεύονται οι ομογενείς. Την ίδια ώρα η κατάσταση παραμένει δραματική και για τους Έλληνες οι οποίοι είναι εγκλωβισμένοι στη μητρόπολη.
Σύμφωνα με όσα είπε μία εγκλωβισμένη Ελληνίδα στο Open, οι προμήθειες όσον βρίσκονται εκεί τελειώνουν, ενώ προσπαθούν να κάνουν οικονομία στη γεννήτρια έτσι ώστε να έχουν ρεύμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεσημέρι της Τρίτης ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ενημερώθηκε τηλεφωνικά από τον Έλληνα Πρέσβη στην Αίγυπτο, για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Σουδάν, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως ζητήθηκε η συνέχιση της διαρκούς επικοινωνίας με τους Έλληνες που βρίσκονται εκεί καθώς και με την Αντιπροσωπεία της ΕΕ στο Χαρτούμ, προκειμένου να υπάρχει ο βέλτιστος συντονισμός για την ασφάλεια και την παροχή της μέγιστης δυνατής βοήθεια προς τους εκεί Έλληνες ομογενείς.
Βήμα για εκεχειρία από τον επικεφαλής των παραστρατιωτικών
Την κήρυξη 24ωρης εκεχειρίας προκειμένου να διασφαλιστεί η απομάκρυνση των τραυματιών και η ασφαλής διέλευση των αμάχων επανέλαβε σήμερα ότι εγκρίνει ο επικεφαλής των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ- RSF) στο Σουδάν.
Ο στρατηγός Μοχάμεντ Χάμνταν Νταγκάλο, γνωστός και ως Χεμεντί, πρόσθεσε ότι ο σουδανικός στρατός απέτυχε «να τηρήσει την εκεχειρία, βομβαρδίζοντας πυκνοκατοικημένες περιοχές από αέρος και θέτοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές».
Από την πλευρά του ο στρατός του Σουδάν αρνείται ότι είχε ενημερωθεί για 24ωρη εκεχειρία. «Έχουμε εισέλθει σε μια κρίσιμη φάση και οι προσπάθειές μας επικεντρώνονται στην επίτευξη στόχων σε επιχειρησιακό επίπεδο», σημείωσε ο στρατός.
«Αναμένουμε να έχουμε περισσότερες συζητήσεις με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών (Άντονι Μπλίνκεν) για το πώς να αντιμετωπίσουμε καλύτερα αυτές τις παραβιάσεις», πρόσθεσε ο Νταγκάλο σε σειρά αναρτήσεών του στο Twitter.
Νωρίτερα σε ανακοίνωσή τους οι ΔΤΥ είχαν επισημάνει ότι μάχονται για να αποκαταστήσουν «τα δικαιώματα του λαού μας».
«Η νέα επανάσταση (…) συνεχίζεται με στόχο να επιτευχθούν οι ευγενείς στόχοι της, ο κυριότερος από τους οποίους είναι ο σχηματισμός πολιτικής κυβέρνησης, η οποία θα μας οδηγήσει σε πραγματική δημοκρατική μετάβαση», ανέφερε η ανακοίνωση.
«Σχεδόν αδύνατο να παρασχεθεί βοήθεια», λέει ο Ερυθρός Σταυρός
Στο μεταξύ η Διεθνής Ομοσπονδία Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC) επεσήμανε ότι είναι σχεδόν αδύνατο να προσφέρει ανθρωπιστικές υπηρεσίες γύρω και μέσα στο Χαρτούμ, πρωτεύουσα του Σουδάν, και προειδοποίησε ότι το υγειονομικό σύστημα της χώρας κινδυνεύει με κατάρρευση.
«Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή είναι σχεδόν αδύνατο να προσφέρουμε οποιαδήποτε ανθρωπιστική υπηρεσία γύρω και μέσα στο Χαρτούμ», δήλωσε ο Φαρίντ Αϊγουάρ, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της IFRC στο Σουδάν.
«Υπάρχουν κλήσεις από διάφορους οργανισμούς και εγκλωβισμένοι που ζητούν να απομακρυνθούν», πρόσθεσε.
Ο Αϊγουάρ προειδοποίησε ότι, αν συνεχιστούν τα προβλήματα, το σουδανικό σύστημα υγείας «σχεδόν θα καταρρεύσει».
Από την πλευρά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επεσήμανε ότι έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής τρεις επιθέσεις εναντίον υγειονομικών υποδομών, από τις οποίες έχουν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον τρεις άνθρωποι, ενώ επανάλαβε την έκκλησή του να σταματήσουν.
«Οι επιθέσεις εναντίον των υποδομών υγείας αποτελούν κατάφωρη παραβίαση του ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαιώματος στην υγεία και πρέπει να σταματήσουν αμέσως», τόνισε η Μάργκαρετ Χάρις εκπρόσωπος του ΠΟΥ.
Η Χάρις πρόσθεσε ότι τα νοσοκομεία στο Χαρτούμ αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις σε ζωτικής σημασίας εφόδια, ενώ οι διακοπές ρεύματος καθιστούν πιο δύσκολη την παροχή βασικών υπηρεσιών.
Αγωνία για τους Έλληνες εγκλωβισμένους
Για την τραγική κατάσταση που επικρατεί στο Σουδάν με τον εμφύλιο πόλεμο και τις συνεχείς μάχες μίλησε στο Open και την εκπομπή «Ώρα Ελλάδος» ο κ. Θανάσης Παγουλάτος, 79χρονος ξενοδόχος που ζει στην πρωτεύουσα, το Χαρτούμ.
Όπως αναφέρει: «Είναι πολύ άσχημα τα πράγματα αυτή τη στιγμή. Οι δύο παρατάξεις χτυπιούνται και ακούμε συνέχεια πιστολιές, κανονιές. Όλος ο κόσμος είναι κλεισμένος στα σπίτια του και δεν υπάρχει περίπτωση να βγουν έξω. Έχουν σηκωθεί και αεροπλάνα και βομβαρδίσανε στόχους».
Σύμφωνα με τον 79χρονο, δεν υπάρχει ρεύμα στην πρωτεύουσα ενώ και το φαγητό λιγοστεύει.
«Το ρεύμα λόγω ασφάλειας το έχουν κλείσει και κάποια στιγμή θα επιστρέψει και το ηλεκτρικό. Για τις προμήθειες είναι λίγο δύσκολο διότι τα πάντα είναι κλειστά και όσο περνάνε οι μέρες, τώρα ήδη μπαίνουμε στην τέταρτη ημέρα, τα πράγματα στενεύουνε», είπε χαρακτηριστικά.
Όπως αναφέρει ο κ. Παγουλάτος, αυτή τη στιγμή στο ξενοδοχείο του φιλοξενεί πέντε πελάτες ενώ άλλοι 8 που είχαν βγει έξω την πρώτη ημέρα, δεν καταφέρανε να επιστρέψουνε.
«Τα πράγματα είναι πολύ άσχημα και δυστυχώς πλησιάζει και η γιορτή του Ραμαζανιού οπότε όλα θα είναι κλειστά και δεν ξέρω κατά πόσο θα έχουμε περιθώριο να βγούμε έξω», υπογραμμίζει.
Σε ερώτηση για το πώς ενημερώνονται λέει: «Ενημερωνόμαστε από τηλέφωνα και φίλους, τηλεοράσεις δεν έχουμε γιατί δεν έχουμε ρεύμα».
Ακόμη, σημειώνει πως εκτός του ό,τι δεν μπορούν να βγουν έξω για να πάρουν εφόδια, δεν μπορούν να πάνε ούτε στο νοσοκομείο, εάν χρειαστεί.
Σύμφωνα με τον 79χρονο ξενοδόχο, σήμερα ούτε 50 Έλληνες δεν έχουμε απομείνει στη χώρα.
Με τη σειρά της η δημοσιογράφος του Open Αλεξία Τασούλη, δήλωσε πως η τελευταία ενημέρωση που έχει δώσει ο Μητροπολίτης Σάββας, ο οποίος είναι η μόνη πηγή ενημέρωσης καθώς το ελληνικό ΥΠΕΞ δεν έχει πρεσβεία στη χώρα, είναι πως οι Έλληνες παραμένουν εγκλωβισμένοι μέσα στη Μητρόπολη από το Μ. Σάββατο.
Αγωνία για τους Έλληνες εγκλωβισμένους
Συνολικά η ενημέρωση που έχει το ΥΠΕΞ είναι πως είναι 25 Έλληνες έξω από την Μητρόπολη και είναι όλοι εγκλωβισμένοι καθώς κανείς δεν μπορεί να μετακινηθεί.
Όπως ανέφερε ο υφυπουργός Εξωτερικών Ανδρέας Κατσανιώτης, στη χώρα βρίσκονται πάνω από 1000 ευρωπαίοι πολίτες και περίπου 150 Έλληνες. «Από την πρώτη στιγμή το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών είχε συστήσει σε Έλληνες να μην ταξιδέψουν εκεί αλλά και σε όσους βρισκόταν ήδη στο Σουδάν, να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους και αυτό λέμε και τώρα: να παραμείνουν στα σπίτια τους οι Έλληνες γιατί δεν αποτελούν στόχο, αλλά βρίσκονται ανάμεσα σε αντιμαχόμενους» είπε.
Γνωστοποίησε πως οι επικεφαλής των μονάδων διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ είχαν μια σύσκεψη χθες σχετικά με το πως μπορεί να προχωρήσει η κατάσταση για τους ευρωπαίους πολίτες στο Σουδάν.
«Φώναζε “εγώ τελείωσα”»
Με δεδομένο, ότι οι επικοινωνίες είναι εξαιρετικά δύσκολες σε αυτή τη φάση, η ανησυχία κορυφώνεται και για τους δύο Έλληνες τραυματίες οι οποίοι χτυπήθηκαν από θραύσματα και νοσηλεύονται σε νοσοκομείο του Σουδάν.
Συγγενής του ενός εκ των δύο Ελλήνων και αυτόπτης μάρτυρας του τραυματισμού τους, επικοινώνησε με τον Μίλτο Σακελλάρη, για το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του OPEN. Όπως σημείωσε ο μάρτυρας, αμέσως μετά τον τραυματισμό του ο ένας από τους δύο άρχισε να φωνάζει. «Μάς είπε “εγώ τελείωσα”. Τρέξαμε και τους τραβήξαμε μέσα. Φωνάξαμε έναν άλλον άνθρωπο και έναν γιατρό, οι οποίοι ήρθαν και του έδεσαν τα πόδια για να μην τρέχει το αίμα. Είχε χτυπηθεί στην κοιλιά και στο αριστερό του πόδι. Και ο φίλος του είχε χτυπηθεί στο αριστερό πόδι. Δεν έχουν χειρουργηθεί ακόμα, περιμένουν γιατρό», σημείωσε. Και ο ίδιος ο τραυματίας, από το νοσοκομείο όπου παραμένει, κάνει έκκληση για βοήθεια, καθώς οι γιατροί αδυνατούν να προσεγγίσουν το νοσοκομείο ώστε να τον υποβάλλουν στην απαραίτητη χειρουργική επέμβαση.
Τανκς ανοίγουν πυρ έξω από την πόρτα Έλληνα
Την ίδια στιγμή, σε επικοινωνία που είχε Έλληνας ομογενής με το Star, σημείωσε ότι «πρέπει να πάω μέσα. Αυτό είναι τα τανκς που χτυπάνε από την πλευρά του στρατού», σημείωσε ο κ. Βασίλης, πριν διακοπεί η επικοινωνία του. Στη χώρα, τουλάχιστον 97 άμαχοι έχουν σκοτωθεί και χιλιάδες άλλοι έχουν τραυματιστεί από το Μ. Σάββατο, όταν ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες.
«Πυροβολούν και την πόρτα της Μητρόπολης»
Την ίδια ώρα μία άλλη ομογενής, η κ. Αλεξάνδρα, η οποία παραμένει εγκλωβισμένη, από το Μεγάλο Σάββατο στη Μητρόπολη στο Σουδάν, περιέγραψε τις συνθήκες χάους που επικρατούν στους δρόμους. «Ασταμάτητοι πυροβολισμοί από το πρωί, και συνεχίζουν μέχρι τώρα, και είπαν ότι θα είναι χειρότερα τη νύχτα. Πυροβολούν και την πόρτα της μητρόπολης, πυροβολούν συνέχεια. Δεν μπορούμε να βγούμε, έχουμε μόνο τα απαραίτητα λίγα πράγματα, φαγητά για τρεις – τέσσερις μέρες» δήλωσε στον ΣΚΑΪ.
Βίντεο - ντοκουμέντο: Έφυγαν από τη Μητρόπολη και χτυπήθηκαν από θραύσματα
Στη δίνη της βίας το Σουδάν και η αγωνία κορυφώνεται, με τις άγριες μάχες να μαίνονται στους δρόμους. Στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του OPEN παρουσιάστηκε ένα βίντεο – ντοκουμέντο με τις στιγμές λίγο πριν από τον τραυματισμό των δύο Ελλήνων.
Στο βίντεο – ντοκουμέντο το οποίο έχουν καταγράψει οι δύο Έλληνες οι οποίοι τραυματίστηκαν μετά την προσπάθειά τους να ενημερώσουν την εκκλησία. Το βίντεο παραχώρησαν στο OPEN συγγενικά πρόσωπα των δύο Ελλήνων. Οι στιγμές που καταγράφονται είναι πραγματικά σοκαριστικές. Οι δύο τραυματίες είχαν ενημερώσει την ενορία και τον Μητροπολίτη πως πραγματικά οι δρόμοι είναι γεμάτοι με άτομα τα οποία πυροβολούν ο ένας τον άλλον και πως θα πρέπει να φύγουν από τη Μητρόπολη. Μετά από λίγο κατέληξαν στο σημείο από όπου και κατέγραψαν το βίντεο, στη βεράντα έξω από το σπίτι του ενός εκ των δύο. Εκεί τους χτύπησαν τα θραύσματα. Στη συνέχεια, σημειώθηκε έκρηξη πολύ κοντά τους, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν και να μεταφερθούν στο νοσοκομείο.
«Δεν έχει σταματήσει η αιμορραγία και περιμένω γιατρό, πυροβολούν ασταμάτητα»
Χτες, Δευτέρα του Πάσχα ο ένας από τους δύο Έλληνες που τραυματίστηκαν από την έκρηξη ρουκέτας και νοσηλεύονται στο νοσοκομείο, μίλησε στο OPEN.
«Καλά είμαι, δόξα τον θεό. Έρχεται ο γιατρός, έχουμε αιμορραγία εδώ. Δεν έχει σταματήσει η αιμορραγία και περιμένω τον γιατρό», είπε για την κατάσταση της υγείας του ενώ, άμεση έκκληση για βοήθεια κάνουν οι Έλληνες που είναι εγκλωβισμένοι από το Μεγάλο Σάββατο, μέσα στη Μητρόπολη στο Σουδάν. Όπως λένε στο OPEN, απέξω ακούν συνεχώς πυροβολισμούς και εκρήξεις, με τους ίδιους αλλά και τους υπόλοιπους εγκλωβισμένους εντός του ναού να μην μπορούν να πλησιάσουν ούτε στα παράθυρα. «Πυροβολισμοί, πετάνε σφαίρες πολλές, μέχρι τώρα χτυπάνε. Η ψυχολογία μου ήταν χθες πάρα πολύ χάλια. Σκεφτόμουν όλη τη νύχτα πώς θα βγούμε από τη Μητρόπολη. Είμαστε εδώ και άλλα 15 άτομα από την εκκλησία, που είχαν έρθει από το Σάββατο στις 9.30 το πρωί, εγκλωβισμένοι μέσα στη Μητρόπολη», σημείωσε η Αλεξάνδρα Καλημέρη, μέλος της ελληνικής ομογένειας που έχει εγκλωβιστεί στο Σουδάν.
Οι Έλληνες δεν μπορούν να μετακινηθούν καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να τραυματιστούν θανάσιμα από τις ένοπλες συγκρούσεις οι οποίες δεν έχουν κοπάσει.
«Η κατάσταση είναι πολύ χάλια, πυροβολούν συνέχεια, ασταμάτητα, δε σταματούν καθόλου. Ανησυχούμε πάρα πολύ. Ακούμε τους πυροβολισμούς μέχρι μέσα», λέει άλλη Ελληνίδα που είναι εγκλωβισμένη στην αφρικανική χώρα, όπου οι επικοινωνίες είναι δύσκολες, ενώ δεν υπάρχει, ούτε νερό, ούτε ρεύμα. «Δεν περιγράφεται πως είναι. Δηλαδή, δύσκολα. Δεν περιγράφεται με λόγια, μόνο πυροβολισμούς. Οι πυροβολισμοί είναι το ελάχιστο. Βόμβες, ρουκέτες, το ακούτε κι εσείς. Το νερό είναι κομμένο, το ρεύμα κομμένο, το ίντερνετ κομμένο. Μόνο με προσευχή, με τίποτα άλλο», σημειώνει ένας άλλος από τους εγκλωβισμένους, ο Γιώργος Μαυρίκος.
Με εντολή του υπουργού Εξωτερικών, ενεργοποιήθηκε η μονάδα διαχείρισης κρίσεων προκειμένου να βρεθεί τρόπος για να δοθεί βοήθεια στους Έλληνες εγκλωβισμένους. «Βασικό μέλημα, σε αυτή τη χρονική στιγμή, παραμένει η ασφάλεια των Ελλήνων στο Σουδάν. Είναι απαραίτητο να τηρηθούν όσα αναφέρονται στις χθεσινές σχετικές οδηγίες που δόθηκαν από το υπουργείο εξωτερικών. Οι δύο Έλληνες τραυματίες βρίσκονται σε νοσηλευτικό ίδρυμα και μέχρι τούδε δεν υπάρχουν πληροφορίες για άλλους Έλληνες τραυματίες. Για οτιδήποτε νεότερο θα υπάρξει σχετική ενημέρωση», ανέφερε με ανακοίνωσή του το υπουργείο εξωτερικών.
«Η κατάσταση δεν είναι και τόσο καλή, σήμερα είναι χειρότερα από εχθές. είμαστε σε αναμονή για να δούμε τι θα γίνει από δω και πέρα», υπογράμμισε ο Μητροπολίτης Νουβίας και παντός Σουδάν, Σάββας, ενώ, οι άνθρωποι που έχουν εγκλωβιστεί τη Μητρόπολη, Αιθίοπες, Σουδανοί και Ρώσοι, πέραν των Ελλήνων, ανησυχούν και για τις προμήθειες που λιγοστεύουν.
Επίθεση δέχτηκε αμερικανικό διπλωματικό κομβόι
Παράλληλα, αμερικανική διπλωματική αυτοκινητοπομπή έγινε στόχος πυροβολισμών στο Σουδάν, αλλά δεν υπήρξαν τραυματίες, δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος έκανε λόγο για ένα «ανεύθυνο» και «επικίνδυνο» συμβάν.
Το περιστατικό ώθησε τον Μπλίνκεν να προειδοποιήσει για τις συνέπειες που θα έχουν αντίστοιχα συμβάντα τον επικεφαλής των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ- RSF), τον στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, γνωστό και ως Χαμέτι, και τον επικεφαλής του στρατού του Σουδάν, τον στρατηγό Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, με τους οποίους είχε ξεχωριστή τηλεφωνική επικοινωνία.
«Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι μια αμερικανική διπλωματική αυτοκινητοπομπή έγινε στόχος πυροβολισμών» στο Σουδάν χθες Δευτέρα, επεσήμανε ο Μπλίνκεν μετά τη σύνοδο κορυφής των υπουργών Εξωτερικών της G7 στην Ιαπωνία. «Το προσωπικό μας είναι σώο και ασφαλές», πρόσθεσε, κάνοντας λόγο για μια «ανεύθυνη» πράξη.
«Το περιστατικό ερευνάται προκειμένου να διευκρινίσουμε τι ακριβώς συνέβη. Σύμφωνα με τις προκαταρκτικές πληροφορίες που διαθέτουμε, προκλήθηκε από δυνάμεις που συνδέονται με τις ΔΤΥ», διευκρίνισε ο Μπλίνκεν.
«Κατέστησα απολύτως ξεκάθαρο ότι οποιαδήποτε απειλή για επιθέσεις εναντίον των διπλωματών μας είναι εντελώς απαράδεκτη», υπογράμμισε.
«Ανησυχούμε βαθιά για το γενικότερο περιβάλλον ασφαλείας καθώς επηρεάζει αμάχους, διπλωμάτες, εργαζόμενους σε οργανώσεις αρωγής», πρόσθεσε ο Αμερικανός υπουργός.
- Αγωνία για τους Έλληνες εγκλωβισμένους στο Σουδάν – Νέα συγκλονιστική μαρτυρία στο OPEN: «Δεν υπάρχει ρεύμα, το φαγητό λιγοστεύει»
- Τρόμος στην Κίνα: Ακροβάτισσα έπεσε στο κενό από μεγάλο ύψος κατά τη διάρκεια παράστασης και σκοτώθηκε - Τρομακτικό βίντεο
- Απίστευτη απάτη σε Ζεφύρι και Αγία Βαρβάρα: Χάκερς άρπαξαν 2 εκατ. ευρώ από ανυποψίαστους πολίτες - Πώς χρησιμοποιούσαν το Fuel Pass
- Αμαρτίες γονέων: Το θλιβερό τέλος των τριών παιδιών του Στάλιν - Τα αίσχη του πατέρα σημάδεψαν τη μοίρα τους
- Δύο μαγικοί, μα τόσο διαφορετικοί καταρράκτες στη χώρα των εκπλήξεων
- Και οι τρεις μνηστήρες στη Β' φάση για το φράγμα Ενιπέα Φαρσάλων των 230 εκατ. ευρώ
Εκλογές ΣΥΡΙΖΑ: Όλα δείχνουν Φάμελλο από την πρώτη Κυριακή – Εν αναμονή των επίσημων αποτελεσμάτων
Τροχαίο στο Αγρίνιο: Το ξέσπασμα της μητέρας της Χαριτίνης και του Άκη - «Δεν υπάρχει τίποτα, είμαστε αποτελειωμένοι»
Συνεχίζεται σε υψηλούς τόνους η αντιπαράθεση κυβέρνησης – ΠΑΣΟΚ για την πρόταση μείωσης του ΦΠΑ
Οι Ουκρανοί δημοσίευσαν φωτογραφίες με θραύσματα του νέου υπερηχητικού πυραύλου της Ρωσίας - «Δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο»
Live όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό, με την υπογραφή του www.ethnos.gr