Ένας νέος ρόλος αναδύεται για την Τουρκία - Ένας στρατός για την Ευρώπη, αλα τούρκικος

Στην τρίτη επέτειο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Τουρκία βρίσκεται ξανά στο κέντρο των γεωπολιτικών εξελίξεων. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ βρέθηκε στην Άγκυρα, την ώρα που μόλις είχε φύγει ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Τα δύο γεγονότα συνέθεσαν μια εντυπωσιακή εικόνα στους διεθνείς τηλεθεατές και το γεωστρατηγικό βάρος της Τουρκίας βρέθηκε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο αυτή την εβδομάδα.

Αλλά δεν είναι πια μόνο ο ρόλος του διαμεσολαβητή που ενδιαφέρει την Άγκυρα – είναι η επιθυμία της να γίνει ο εγγυητής της ευρωπαϊκής ασφάλειας, είτε η Ουκρανία καταλήξει σε ειρήνη είτε όχι. Το ευρωπαϊκό αμυντικό τοπίο αλλάζει με την έλευση Τραμπ και τις διακηρύξεις του περί απόσυρσης της «αμερικανικής ομπρέλας στην Ευρώπη» και στην κάλυψη του κενού φέρεται να φιγουράρει η Τουρκία.

Η Ευρώπη χρειάζεται την Τουρκία;

Έχει αποκτήσει ναυτική υπεροχή στη Μαύρη Θάλασσα, διατηρεί τη δεύτερη μεγαλύτερη μόνιμη στρατιωτική δύναμη στο ΝΑΤΟ και διαθέτει έναν αμυντικό τομέα που μπορεί να ενισχύσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η ΕΕ αρχίζει να βλέπει την Άγκυρα ως έναν κομβικό σύμμαχο, παρά τις διαχρονικές εντάσεις.

Ο Samuel Doveri Vesterbye, διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Γειτονίας, παραδέχεται ότι «το γενικό αίσθημα στην ΕΕ είναι ότι η Τουρκία είναι πιο σημαντική από ποτέ για τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας». Αυτό δεν αφορά μόνο τη στρατιωτική συνεργασία, αλλά επεκτείνεται και στην ενέργεια, τις κρίσιμες υποδομές και τη διαχείριση της ασφάλειας στην Ουκρανία.

Η Ευρώπη στο χείλος του γκρεμού και η Τουρκία «σωσίβιο»

Έτσι, δικαιολογείται ο ξαφνικός φανφαρονισμός του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μετά το υπουργικό συμβούλιο της Δευτέρας. Λίγες ώρες μετά τις γερμανικές εκλογές και ενώ το πολιτικό σκηνικό στο Βερολίνο ήταν ακόμη ρευστό, ο Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκε ως ο απόλυτος ρυθμιστής της ευρωπαϊκής ισορροπίας.

Με ύφος και ρητορική υπεροχής, ο Τούρκος πρόεδρος, διεμήνυσε ότι η Ευρώπη, ειδικά με τις εξελίξεις στην Ουκρανία, έχει ανάγκη την Τουρκία σε καίριους τομείς, από την οικονομία και την άμυνα μέχρι τη διαχείριση των διεθνών κρίσεων. Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, διατύπωσε τον ισχυρισμό ότι η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί μονόδρομο για τη σωτηρία της γηραιάς ηπείρου.

«Εκτός από τις εξελίξεις στη Συρία, οι συζητήσεις στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία επιβεβαιώνουν την ανάγκη της Ευρώπης για την Τουρκία. Ωστόσο, θα ήθελα να πω εδώ ξεκάθαρα και κατηγορηματικά ότι μόνο η Τουρκία, η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην Ένωση, μπορεί να σώσει την Ευρωπαϊκή Ένωση από το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει, από την οικονομία μέχρι την άμυνα, από την πολιτική μέχρι το διεθνές κύρος της», είπε.

Το ευρωπαϊκό φλερτ με την Άγκυρα

Η συζήτηση για τη νέα σχέση Τουρκίας-Ευρώπης έχει λοιπόν ξεκινήσει. Ο απεσταλμένος της Αντιπροσωπείας της ΕΕ για την Τουρκία, Τόμας Οσόφσκι, επιβεβαίωσε σε συνέντευξή του στη Χουριέτ, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη «ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης», με έμφαση στη στρατηγική συνεργασία.

Ωστόσο, τα εμπόδια παραμένουν. Η τουρκική κατοχή της Κύπρου, οι θαλάσσιες διαμάχες με την Ελλάδα και οι πολιτικές εντάσεις με χώρες όπως η Γαλλία, ενέχουν τον κίνδυνο να ωθήσουν μεμονωμένα κράτη να μπλοκάρουν πρωτοβουλίες με την Τουρκία, λέει ο Doveri Vesterbye στο Turkey Recap. Παρόλα αυτά, η ανάγκη υπερβαίνει τις διαφορές. «Υπάρχει σχεδόν συμφωνία ότι η Τουρκία είναι απαραίτητη αυτή τη στιγμή», τονίζει ο Vesterbye.

Η Τουρκία στην καρδιά του ευρωπαϊκού σχεδιασμού ασφαλείας

Η ΕΕ αρχίζει να σκέφτεται σοβαρά την αμυντική της αυτονομία από τις ΗΠΑ και ο νέος ηγέτης της Ευρώπης, ο πιθανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έχει ήδη μιλήσει για την ανάγκη «ανεξαρτησίας» στον τομέα της ασφάλειας, ενώ ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν έχει προτείνει μείωση της εξάρτησης από την Ουάσιγκτον.

Η τουρκική στρατηγική αναδιαμορφώνεται, επομένως, στο να γίνει ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας, ανεξαρτήτως της ενταξιακής της πορείας στην ΕΕ, έγραψε η Σελίν Νάσι, επισκέπτης συνεργάτης στο London School of Economics.

Σε γενικές γραμμές, ο σημερινός και μελλοντικός ρόλος της Τουρκίας στην ουκρανική και ευρωπαϊκή ασφάλεια θα εξαρτηθεί από πολλές μεταβλητές, συμπεριλαμβανομένου του αποτελέσματος των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ρωσίας, οι οποίες αναμένεται να επαναληφθούν με μια δεύτερη συνάντηση αυτή την εβδομάδα.

Η Τουρκία σε ρόλο εγγυητή στη Μαύρη Θάλασσα

Σε κάτι άλλο, επίσης, που η Άγκυρα βλέπει τον εαυτό της ως ρυθμιστή είναι στη Μαύρη Θάλασσα. Αξιοποιώντας τη Σύμβαση του Μοντρέ ως εργαλείο ελέγχου της ναυσιπλοΐας και, πιθανώς, ως μοχλό πίεσης σε μια μελλοντική ειρηνευτική διαδικασία για την Ουκρανία, οι εκτιμήσεις Τούρκων αναλυτών αποκαλύπτουν ότι η Τουρκία προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο να διαδραματίσει ρόλο εγγυήτριας δύναμης, εάν η σύγκρουση οδηγηθεί σε ένα νέο status quo. Η Σύμβαση του Μοντρέ αποτελεί το κύριο διπλωματικό όπλο της για τον έλεγχο της στρατιωτικής παρουσίας στη Μαύρη Θάλασσα και σε «αυτό το σημείο εφιστά την προσοχή τώρα η Τουρκία", εκτιμά στη DW η καθηγήτρια πανεπιστημίου Χελίν Σαρί Ερτέμ.

Διαβάστε ακόμη

Τραμπ και Ζελένσκι... ήρθαν πιο κοντά στην κηδεία του πάπα: Η επιθετική ανάρτηση για Πούτιν και οι απειλές για κυρώσεις

Τουλάχιστον 9 νεκροί στο Βανκούβερ - Αποκλείουν το σενάριο της τρομοκρατίας οι Αρχές

Κρήτη: Μπήκαν στο σπίτι 39χρονου και τον ξυλοκόπησαν - Μεταφέρθηκε αιμόφυρτος στο νοσοκομείο

Αποκάλυψη στον Κάλαμο: Οι 7 πηγές - μύθος στους Αγίους Αποστόλους που ρέουν στη θάλασσα ζεστό νερό