Τουρκικά τεθωρακισμένα στο Ιντλίμπ για τα… μάτια του κόσμου;
Η τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου στην Τουρκία άρχισε με κυρίαρχο θέμα στην επικαιρότητα το θέμα του Ιντλίμπ και με… βιντεοσκοπημένες υπόνοιες ότι η Τουρκία ετοιμάζεται για νέα στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία.
Χωρίς καμία επίσημη ανακοίνωση από το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, τα τουρκικά ΜΜΕ μετέδωσαν τη Δευτέρα το πρωί 24 Φεβρουαρίου ότι 50 τουρκικά τεθωρακισμένα οχήματα μπήκαν στην πόλη του Ιντλίμπ. Η εικόνα των τηλεοπτικών δικτύων ερμηνεύτηκε από τα ίδια ως η απαρχή της νέας στρατιωτικής επιχείρησης της Τουρκίας στη Συρία. Άλλωστε το είχε προαναγγείλει και ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, λέγοντας ότι «ένα βράδυ θα έρθουμε ξαφνικά» στο Ιντλίμπ μετά το θάνατο δεκάδων στρατιωτών του μέσα στο Φεβρουάριο από πυρά του συριακού στρατού. Μία ατάκα –να σημειώσουμε- που χρησιμοποιεί για όλες σχεδόν τις επιχειρήσεις στη Συρία και έλκει την «καταγωγή» της από την εισβολή στην Κύπρο, όπου τα μεγάφωνα έπαιζαν τραγούδι με το συγκεκριμένο ρεφραίν.
Επίδειξη ισχύος Τουρκίας στη Ρωσία
Λίγες ώρες μετά και χωρίς να έχει δοθεί καμία επίσημη εξήγηση της προέλασης των τουρκικών τεθωρακισμένων μέσα στη Συρία, οι παρακολουθούντες στενά τις εξελίξεις στο μέτωπο της Συρίας άρχισαν να αμφισβητούν ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, που αναπτύχθηκαν στο Ιντλίμπ, είναι έτοιμες και για πολεμική δράση. Με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν μέχρι στιγμής, η ανάπτυξή τους αποτελεί μόνο μία επίδειξη ισχύος προς τη Ρωσία και μία στρατηγική κίνηση να μετρήσουν αντιδράσεις. Μια επίδειξη χωρίς πρόθεση χρήσης αυτής της ισχύος και χωρίς ύπαρξη ενός καν καλο-μελετημένου σχεδίου.
Το παρασκήνιο των συνομιλιών στη Μόσχα
Στις συνομιλίες που διεξήχθησαν στα μέσα Φεβρουαρίου στη Μόσχα μεταξύ τουρκικής και ρωσικής στρατιωτικής αντιπροσωπείας με θέμα το Ιντλίμπ, οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν ότι συμφώνησαν σε ένα πράγμα: Στο ότι διαφωνούν.
Αυτό που έγινε γνωστό είναι ότι η Ρωσία πρότεινε κάποια πράγματα στην Τουρκία, τα οποία όμως η Άγκυρα δεν ήταν δυνατόν να αποδεχθεί.
Το άγνωστο παρασκήνιο των συνομιλιών διέρρευσε στα τουρκικά μέσα λίγες ημέρες μετά τις συναντήσεις και, σύμφωνα με τις τουρκικές πληροφορίες:
- - Η Ρωσία πρότεινε στην Τουρκία να περιπολεί με το στρατό της μία λωρίδα στην αποστρατικοποιημένη ζώνη του Ιντλίμπ μήκους 15 χιλιομέτρων κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων, εκεί όπου βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι προσφυγικοί καταυλισμοί για τους Σύρους. Ο τουρκικός στρατός αυτή τη στιγμή περιπολεί μία ζώνη 20-35 χιλιομέτρων.
- - Η Μόσχα πρότεινε επίσης την ανάπτυξη και Ρώσων στρατιωτών για κοινή περιπολία με τους Τούρκους στις περιοχές που πρότεινε στην Άγκυρα.
- - Τέλος, η πρόταση προέβλεπε οι αυτοκινητόδρομοι γύρω από το Ιντλίμπ Μ4 και Μ5, αφού περιέλθουν πλήρως στα χέρια του Άσαντ να δοθούν πάλι στην κυκλοφορία και να περιπολούνται από ρωσο-τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας.
Η Τουρκία απέρριψε το σχέδιο, επιμένοντας στην πλήρη αποχώρηση των συριακών δυνάμεων από την αποστρατικοποιημένη ζώνη του Ιντλίμπ, δηλ. να περιοριστεί στη ζώνη που προέβλεπε η συμφωνία του Σότσι πριν από 2.5 χρόνια και ήταν αρκετά πίσω από τα εδάφη που έχει καταλάβει μέχρι σήμερα.
«Τα παρατηρητήριά μας τοποθετήθηκαν σε εφαρμογή της συμφωνίας και δεν πρόκειται να τα αποσύρουμε», δήλωσε ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραχίμ Καλίν, μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου την περασμένη Τρίτη.
Ο σιωπηρός συμβιβασμός Τουρκίας - Ρωσίας
Παρά την απουσία συμφωνίας στις συνομιλίες, στο παρασκήνιο ωστόσο φαίνεται ότι Άγκυρα και Μόσχα κατέληξαν σε έναν σιωπηρό, άτυπο συμβιβασμό και οι δύο χώρες ήδη άρχισαν να συντονίζουν τα βήματά τους στο Ιντλίμπ. Η ανάπτυξη των τουρκικών στρατευμάτων στο Ιντλίμπ σήμερα και τις προηγούμενες ημέρες θεωρείται μέρος αυτού του συμβιβασμού, όπως επίσης και οι παράλληλες επιχειρήσεις από τις δυνάμεις του Μπασάρ αλ Άσαντ, χωρίς να πειράξουν πάλι τους Τούρκους.
Με άλλα λόγια, η Ρωσία φαίνεται να συμφώνησε σιωπηρώς να κάνει τα… στραβά μάτια σε κάποιες de facto κινήσεις της Τουρκίας και του Άσαντ αντίστοιχα.
Η Τουρκία θα αφήσει τον Άσαντ να προχωρήσει
Μετά την ανακατάληψη των περιχώρων του Χαλεπίου από τον Άσαντ και τη δημιουργία μίας ζώνης ασφαλείας κοντά στον αυτοκινητόδρομο Μ5, ο στρατός του Σύρου προέδρου θα προχωρήσει να ανακαταλάβει και τον Μ4, που συνδέει το Χαλέπι με τη Λατάκεια.
Ο τουρκικός στρατός είχε επιτρέψει άλλωστε στον Άσαντ να εξαπολύσει μία επίθεση εκεί. Όταν ο Άσαντ αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο και στους δύο αυτοκινητόδρομους Μ4 και Μ5 που διασχίζουν το Ιντλίμπ, τότε θα ακολουθήσει μία… νηνεμία στο Ιντλίμπ.
Η Ρωσία, βέβαια, δεν πρόκειται να «χαρίσει» στην Τουρκία καθεστώς «τουρκικής ζώνης ασφαλείας» σε εδάφη του Ιντλίμπ που δεν έχουν ακόμη καταληφθεί από τον Άσαντ. Αυτό το άτυπο καθεστώς μπορεί να έχει ήδη δοθεί στην Άγκυρα στις περιοχές που πραγματοποίησε τις επιχειρήσεις Ασπίδα του Ευφράτη, Κλάδος Ελαίας και Πηγή της Ειρήνης, αλλά όχι στο Ιντλίμπ.
Η Άγκυρα από την πλευρά της έχει θέσει ως όριο στον Πούτιν-Άσαντ να σταματήσει μέχρι ένα σημείο. Ο Ερντογάν δεν θέλει να αφήσει το Σύρο πρόεδρο να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο του Ιντλίμπ και να αποκλείσει τα υφιστάμενα τουρκικά παρατηρητήρια. Ένα τέτοιο σενάριο θα ήταν μεγάλη ήττα για τον Ερντογάν και θεωρείται απίθανο να το επιτρέψει.
Όπως επίσης, θεωρείται απίθανο ο συριακός στρατός να μπορέσει να μπλοκάρει τα τουρκικά στρατεύματα στην περιοχή που υπολογίζονται στα 7.000-9.000 γύρω από το Ιντλίμπ.
Διαμοιρασμός του Ιντλίμπ σε σφαίρες επιρροής Τουρκίας - Συρίας
Το ιδανικό ρεαλιστικό σενάριο για Τουρκία και Ρωσία, αλλά όχι για Άσαντ, είναι το Ιντλίμπ να χωριστεί σε σφαίρες επιρροής. Δηλαδή ο έλεγχος της επαρχίας να μοιραστεί ανάμεσα σε συριακό και τουρκικό στρατό. Με έναν τέτοιο de facto διαμοιρασμό, Ρωσία και Τουρκία θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε μία νέα συμφωνία, βασισμένη στις νέες πραγματικότητες στην περιοχή. Όλα, ωστόσο, εξαρτώνται από τη στάση της Τουρκίας και την ετοιμότητά της ακόμη και για επώδυνες πράξεις κι όχι δηλώσεις.
Μόσχα και Άγκυρα θέλουν λύση, όχι σύγκρουση
Σε κάθε περίπτωση, Μόσχα και Άγκυρα δεν θέλουν να κόψουν τους δεσμούς τους και προτιμούν να συνεχίσουν να ψάχνουν για λύσεις στην εξίσωση του Ιντλίμπ. Ακόμη και η απαίτηση της Τουρκίας για απόσυρση των συριακών στρατευμάτων πίσω από τη γραμμή που ορίζει η συμφωνία του Σότσι, δεν συνεπάγεται την επιστροφή των δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης (την οποία στηρίζει η Τουρκία) σε εκείνες τις περιοχές.
Η Μόσχα προκρίνει οι περιοχές που έχουν καταληφθεί από τον Άσαντ στο Ιντλίμπ να ελέγχονται από τη ρωσική στρατο-χωροφυλακή και το 5ο σώμα στρατού της. Αυτό θα έκανε την Τουρκία να είναι λιγότερο επιθετική στο Ιντλίμπ, εφόσον δεν θα είχε απέναντί της δυνάμεις του Άσαντ, κι έτσι να καταλήξει σε έναν βιώσιμο συμβιβασμό, μία χρυσή τομή, που θα αποδέχονταν όλες οι πλευρές.
Ο ρόλος των ΗΠΑ στο Ιντλίμπ
Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, που επικαλείται ο γνωστός και έγκυρος Τούρκος δημοσιογράφος, Μουράτ Γετκίν σε άρθρο του στο προσωπικό του blog στις 18 Φεβρουαρίου, οι ΗΠΑ κατέστησαν σαφές στους Κούρδους της Συρίας (YPG) ότι δεν θα παράσχουν καμία υποστήριξη σε περίπτωση που έρθουν αντιμέτωποι με τον τουρκικό στρατό.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή επιθυμούν να υπάρχει μία τουρκική στρατιωτική παρουσία στη βόρεια Συρία, θεωρώντας την πλέον σημαντική για τις εξελίξεις στη Συρία (σ.σ. σε σχέση με τη Ρωσία). Άρα τώρα, δεν θέλουν μία αντιπαράθεση Τουρκίας και Κούρδων, ώστε να αναγκαστούν να πάρουν θέση ανάμεσα σε δύο συμμάχους τους στην περιοχή, δύο συμμάχους που εξυπηρετούν βέβαια διαφορετικά συμφέροντα ο καθένας τους.
Οι Κούρδοι διαψεύδουν ότι έχουν λάβει ένα τέτοιο μήνυμα από τις ΗΠΑ σε περίπτωση που έρθουν αντιμέτωποι με την Τουρκία στη Συρία, αλλά δεν αποκλείουν κιόλας μία τέτοια πιθανότητα.
Η σημερινή κατάσταση των Κούρδων στη Συρία
Οι Κούρδοι γνωρίζουν ωστόσο καλά ότι οι ΗΠΑ είναι εναντίον μία συνεργασίας Κούρδων και Δαμασκού. Σε γενικές γραμμές, η θέση των Κούρδων της Συρίας αυτή τη στιγμή συνοψίζεται ως εξής:
Οι Κούρδοι θεωρούν ακόμη τις ΗΠΑ συμμάχους τους στο πεδίο της μάχης, συνεχίζουν να θεωρούν την τουρκική στρατιωτική παρουσία στη Συρία ως απειλή, αλλά βλέπουν και τη Ρωσία ως εγγυητή των όποιων διαπραγματεύσεών τους με τη Δαμασκό, έχοντας βέβαια πάντα στην άκρη του μυαλού τους ότι τα ρωσικά στρατηγικά συμφέροντα μπορεί να οδηγήσουν το Κρεμλίνο να προσφέρει διευκολύνσεις στην Τουρκία, όπως έκανε και το 2018 όταν την άφησε να καταλάβει το Αφρίν.
Η Ρωσία θα τιθασεύσει Άσαντ και Ερντογάν;
Η κατάσταση στο μέτωπο της Συρίας είναι ακόμη αρκετά ρευστή για όλους τους «παίκτες». Ταυτόχρονα λαμβάνουν χώρα συνεργασίες, αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας, μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας και μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ. Άρα είναι αδύνατη ακόμη η όποια άσκηση συγκεκριμένης πολιτικής από οποιονδήποτε. Το μόνο σίγουρο είναι και το γνωρίζουν όλοι ότι ο ρόλος της Ρωσίας ως ενδιάμεσος και ως εγγυητής είναι δεδομένος, αλλά η επιτυχία του ρόλου αυτού εξαρτάται κατά πολύ από το… θυμικό των Μεσόγειων παικτών από κάτω της: του Άσαντ και του Ερντογάν.
Live όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό, με την υπογραφή του www.ethnos.gr
