Πώς είναι να είσαι τρανς γυναίκα, μετανάστρια και ηθοποιός στην Ελλάδα; Λίγες ώρες πριν ανέβει στην σκηνή, η Kassandra El Najjar εξηγεί

Στην ελληνική μυθολογία η Κασσάνδρα, ήταν η κόρη του βασιλιά της Τροίας, Πρίαμου και της Εκάβης. Είχε το χάρισμα της μαντικής, το οποίο της έδωσε ο Απόλλωνας. Όταν, όμως, ο θεός της ζήτησε ως αντάλλαγμα τον έρωτά της και η ίδια αρνήθηκε, την εκδικήθηκε με την κατάρα κανείς να μην  πιστεύει τις προφητείες της. Η Κασσάνδρα, λοιπόν, στη μυθολογία είχε το χάρισμα να βλέπει τα μελλούμενα, της έλειπε, όμως, το χάρισμα της πειθούς, παρότι οι προφητείες της έβγαιναν πάντα αληθινές.

Από την Κασσάνδρα της ελληνικής μυθολογίας εμπνεύστηκε το όνομά της και η Kassandra El Najjar. Το παλαιστινιακό διαβατήριό της, έχει άλλο όνομα, που δεν την εκπροσωπεί. Η ίδια γεννήθηκε στη Συρία, έζησε κάποια χρόνια στο Κουβέιτ και, από το 2008, ζει στην Ελλάδα. Είναι γυναίκα τρανς, μετανάστρια και ηθοποιός που κυνηγάει το όνειρό της. Σήμερα (31/03), την Παγκόσμια Ημέρα Τρανς Ορατότητας, στις 17.00 το απόγευμα, εμφανίζεται στην σκηνή «Κατίνα Παξινού» του Εθνικού Θεάτρου, στο Rex, όπου θα είναι η καλεσμένη του «Μπατόν σαλέ», της παράστασης/ «ζωντανής συνέντευξης σε ελαφριά ατμόσφαιρα» των Ευδοξίας Ανδρουλιδάκη και Μαρίας Φιλίνης. Μαζί της στη σκηνή θα εμφανιστεί ως guest ο Βασίλης Σαφός.

Λίγες μέρες πριν και αμέσως μετά την πρόβα της στο Εθνικό, συναντηθήκαμε μαζί της σε ένα καφέ της οδού Φειδίου,για να μιλήσουμε για το πώς είναι να κάνεις τα όνειρά σου πραγματικότητα, να ωριμάζεις και να βρίσκεις τον εαυτό σου, διεκδικώντας παράλληλα την ορατότητα.

«Προσπαθώ να αποδείξω ότι είναι καιρός να μάς πάρετε στα σοβαρά»

«Το “Μπατόν Σαλέ” είναι μία σειρά συνεντεύξεων με γυναίκες που ζουν στην πόλη. Είναι πέντε καλεσμένες, μία κάθε μήνα. Εγώ τώρα είμαι η τέταρτη. Η κάθε μία από τις καλεσμένες είναι τελείως άλλη περίπτωση. Θα μιλήσουμε και για τα προσωπικά και για τα καλλιτεχνικά – για το βίωμα στην πόλη, πώς είναι η ζωή μου στην Αθήνα. Αυτό θα γίνει με τη μορφή ζωντανής συνέντευξης επάνω στη σκηνή και ίσως θα έχει και λίγα στοιχεία performance, δηλαδή δεν θα  κάτσουμε να πούμε μόνο σοβαρά πράγματα. Το γιατί με επέλεξαν οι δημιουργοί της παράστασης πρέπει να το απαντήσουν οι ίδιες. Φαντάζομαι, όμως, ότι πάνω στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, μόνη της τρανς γυναίκα δεν έχει ξαναεμφανιστεί. Εμένα, επειδή τελευταία έπαιζα στην παράσταση “trans-port” στο θέατρο Vault που, σε ένα βαθμό ακούστηκε αλλά ήταν και ένα γεγονός δυνατό, που η αίσθησή μου είναι ότι, πέραν της ορατότητας που έδωσε σε τρανς άτομα να βγουν και να φαίνονται, και εγώ η ίδια έχω πολλά να πω, για τη ζωή μου, σαν καλλιτέχνιδα γιατί είμαι του θεάτρου. Θέλω να ασχοληθώ με αυτό και πέρυσι έκανα το πρώτο μου βήμα. Όλα αυτά μαζί νομίζω, οι ίδιες μπορεί να έχουν σκεφτεί κι άλλα. Πριν το “trans-port” δεν ασχολούμουν επαγγελματικά με το θέατρο. Είχα κάνει διάφορα, σεμινάρια και πιο μικρές εμφανίσεις performance αλλά αυτός ήταν ο πρώτος μεγάλος ρόλος μου. Ελπίζω αυτή να είναι η αρχή, και να μην είναι η εξαίρεση, αυτό προσπαθώ τώρα, να αποδείξω ότι είναι καιρός να μάς πάρετε στα σοβαρά. Το θέατρο είναι ένας δύσκολος χώρος στην Ελλάδα, πολύς κόσμος δεν το θεωρεί σοβαρό επάγγελμα. Δεν έχω τεράστιες προσδοκίες, εμένα με ενδιαφέρει να γίνει πραματικότητα αυτό το όνειρο που είχα από μικρή. Θα ήθελα να γίνει πραγματικά επάγγελμα και το πάω βήμα – βήμα αλλά μόνο που γίνεται τώρα αυτό είναι πολύ σημαντικό. Γιατί κάποτε δεν γινόταν καθόλου».

«Για μία τρανς γυναίκα και μετανάστρια εννοείται ότι αυτό είναι πιο δύσκολο, παίρνει και παραπάνω χρόνο. Είναι και η γλώσσα σίγουρα που θέλει χρόνο. Είμαι στην Ελλάδα 15 χρόνια, ήρθα από τη Συρία. Από τον πατέρα μου έχω παλαιστινιακή καταγωγή. Ήθελα εξαρχής να κάνω θέατρο. Θέλει να έχεις και λίγο το πάθος από μόνο του και να το ψάχνεις, να έχεις την αντίληψη, να διαβάζεις. Θέλει πολλά δεν είναι κάτι που απλά τυχαίνει. Αλλά και να τύχει, μετά πρέπει να αποδείξεις ότι μπορείς να το κάνεις και αυτό προσπαθώ τώρα. Ότι αυτό ήθελα, μπορώ να το κάνω, ξεκινάμε. Και είμαστε σε μία εποχή που σιγά – σιγά γίνονται τέτοια βήματα. Γιατί και για μένα πριν, τα ζητήματα της ταυτότητας, του φύλου, ήταν χαοτικές διαδικασίες που έπαιρναν και πολύ χρόνο, πρώτα απ’ όλα ψυχικά. Εννοείται ότι αυτό είχε προτεραιότητα γιατί, και πέρα από τους ρόλους, και ο χώρος δεν ήταν ανοιχτός για εμάς. Τώρα είμαστε σε μία εποχή που είναι η πιο κατάλληλη να γίνουν τέτοια βήματα. Όλα μετράνε. Ίσως, όμως, επειδή οι δυσκολίες είναι πολλές, με έκαναν να πεισμώσω παραπάνω ότι “όχι, θέλω να το κάνω”. Αυτό σε ζορίζει αλλά σε κάνει να το κυνηγάς και παραπάνω. Τώρα μπορεί να γίνεται κάποιο άνοιγμα, ξεκινάνε κάποια βήματα. Αλλά αυτό δουλεύτηκε καιρό. Και συνολικά, στην ελληνική κοινωνία, αλλά και σε εμένα προσωπικά».

 «Δεν ήθελα η ταυτότητά μου να με περιορίζει για το τι θα κάνω»

«Όσον αφορά την τρανς ταυτότητα, ακόμα μερίδα του κόσμου είναι μπερδεμένη και πρέπει να καταλάβουν τι είναι, και εγώ δεν έβρισκα πρότυπα, με τα οποία θα μπορούσα να ταυτιστώ, να με κάνουν να νιώθω ότι θέλω κι εγώ να τα ακολουθήσω. Και η μοίρα των περισσότερων τρανς με τα χρόνια δεν ήταν και η πιο καλή. Οπότε και αυτό με έκανε λίγο παραπάνω να πάρω τον χρόνο μου, να καταλήξω ότι εγώ είχα άλλο όραμα στη ζωή μου, ήθελα να κάνω άλλα πράγματα. Δεν ήθελα η ταυτότητά μου να με περιορίζει για το τι θα κάνω στην κοινωνία. Και αυτό με έκανε να κάνω λίγο βήματα πίσω. Ήταν πολύ σημαντικό να μπω στη διαδικασία να βρω την εαυτή μου για να ακολουθήσω το όνειρό μου. Μου έδωσε αυτοπεποίθηση αλλά και άνεση με μένα, με τον εαυτό μου, το σώμα μου, αυτά που νιώθω, το πώς εκφράζομαι. Είχα να παλέψω με τον εαυτό μου πρώτα, που νομίζω ότι αυτό είναι και το πιο δύσκολο πράγμα. Αυτό πήρε χρόνο. Υποθέτω, όμως, ότι και πριν να μου ερχόταν η ευκαιρία με το θέατρο μπορεί να μην μπορούσα να το σηκώσω, έπρεπε πρώτα να βρω εμένα, να είμαι εντάξει όχι μόνο με τη μετάβαση, γιατί αυτή δεν είναι απλά να κάνει κανείς την ορμονοθεραπεία, ή οι αλλαγές στην εμφάνιση. Είναι το πώς νιώθουν τα ίδια τα άτομα σε όλα τα επίπεδα με αυτό που είναι. Αυτό χρειάζεται κάπως και μία ωριμότητα. Ο άνθρωπος έτσι κι αλλιώς μεγαλώνει αλλά και η διαδικασία μετάβασης για μένα είναι εξέλιξη. Είναι πολύ δύσκολο να το περιγράψεις γιατί μόνο όταν το βιώνεις καταλαβαίνεις αλλά εννοείται ότι η διαδικασία παίρνει χρόνο και θέλει, κάπως, να βρεις κάποιες ισορροπίες».

«Η ελληνική κοινωνία σε σχέση με τα τρανς άτομα έχει περάσει πολλά στάδια. Και, στο σύνολό της πιστεύω ότι, στην πραγματικότητα, ακόμα δεν τα “αγκαλιάζει”. Σε προσωπικό επίπεδο έχω πολλή υποστήριξη και αγάπη. Από φίλους που επιλέγω να είναι γύρω μου, σε πλαίσια και χώρους που είναι πιο ανοιχτοί και αλληλέγγυοι και φιλικοί. Σε μεγαλύτερο φάσμα δεν ισχύει αυτό βέβαια, τρώμε κράξιμο. Αυτό δεν είναι προσωπικό, γιατί εμένα δεν με ξέρουν, είναι για την ταυτότητά μου, για πολλούς λόγους. Αλλά δεν είναι προσωπικό, απλώς δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί, τώρα ίσως γίνονται τα πρώτα βήματα και εγώ θέλω να κρατήσω το θετικό, ότι γίνεται κάτι καλό. Αλλά έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, δεν είμαστε ακόμα στο σημείο κοινωνικότητας. Αλλά γι’ αυτό χρειαζόμαστε έργα καλλιτεχνικά. Για εμένα που θέλω να ασχοληθώ με την τέχνη, είναι σημαντικό να δούμε παραδείγματα. Γι’ αυτό λέω, ότι και για μένα όταν ήμουν παιδί, αλλά και σε άλλα άτομα σήμερα, μικρότερων ηλικιών, τα πρότυπα είναι κάποια κλισέ».

«Δεν είναι απαραίτητο να παρουσιαζόμαστε σαν καρικατούρες»

«Η τηλεόραση που είναι πολύ δυνατό μέσο ενημέρωσης δεν δίνει ευκαιρίες, τώρα γίνονται αυτά. Θέλουμε να δούμε και άλλα παραδείγματα, να δούμε ότι είναι εντάξει και υπάρχει κι αυτό. Γι’ αυτό και στα έργα χρειάζεται να δούμε να παίζουν τρανς γυναίκες. Υπάρχει το ότι, η τρανς ταυτότητα στα έργα παρουσιάζεται ως “κοινωνικό πείραμα”, ότι πάμε να δούμε τις τρανς, και τελευταία υπάρχει πολύ έντονα και το pinkwashing, ότι “είμαστε τόσο καλοί και φιλικοί που πήραμε και τρανς”, πουλάει το πράγμα, το έχω πάρει χαμπάρι. Και κάποιες φορές λέω ότι δεν πειράζει, αν είναι έτσι, συνειδητά ας το χρησιμοποιούμε κι εμείς για να φαινόμαστε και να δείξουμε ότι μπορούμε αν και είναι και λίγο ενοχλητικό. Αλλά δεν είναι απαραίτητο να παρουσιαζόμαστε σαν καρικατούρες ή να μας αντιμετωπίζουν κοροϊδευτικά. Ας μάς δουν “πειραματικά”, αλλά ας δουν και το άλλο, ότι είμαστε καλά, φιλικά. Τώρα, όμως, θέλουμε το επόμενο βήμα, ότι είναι κάτι που γίνεται και μπορούμε να το υποστηρίξουμε. Θέλει χρόνο και εμπιστοσύνη, γιατί υπάρχει λίγο αμφιβολία, ότι το κοινό δεν έχει δει καλές ηθοποιούς τρανς. Εντάξει, αλλά πότε τις πήραν στις δουλειές; Και στις δραματικές σχολές ακόμα, δεν έχει ανοίξει χώρος ώστε τα τρανς άτομα να εκπαιδευτούν κανονικά. Υπάρχουν και άτομα στο ψάξιμο, που δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα τη φυλομετάβαση, ή είναι πιο μικρά παιδιά που ακόμα πειραματίζονται με το φύλο τους. Χρειάζεται λίγο παραπάνω “αγκάλιασμα”, για να μπορούμε να δούμε ταλέντα, αλλιώς πώς θα γίνει;».

«Δεν έχω βιώσει συλλογικά κάποια τρανς κοινότητα. Κατά καιρούς γίνονταν προσπάθειες που δεν τα βρήκαν μεταξύ τους, η καθεμιά είχε το δικό της σύμπαν. Και εξηγείται αυτό αλλά εγώ πιστεύω ότι, οι όποιες διεκδικήσεις γίνονται προσωπικά, σε ατομικό επίπεδο και μπορεί να κάνουν κάτι διαφορετικό στο σύνολο των τρανς ατόμων. Με εμάς είναι λίγο μπερδεμένο. Ο κόσμος μάς ταυτίζει με τα gay άτομα, είναι μπερδεμένη η πληροφορία που έχει, θεωρούν ότι όλα είμαστε μία κοινότητα. Ωραία ναι, αλλά οι τρανς δεν έχουμε και τα δικά μας αιτήματα. Για παράδειγμα, αν και τα τελευταία χρόνια έχει ψηφιστεί η ταυτότητα φύλου, για μία περίπτωση σαν τη δική μου, είναι ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα. Είμαι στην Ελλάδα με άδεια παραμονής. Για να μπορέσω να αλλάξω τα στοιχεία μου, θα πρέπει να βγάλω ταυτότητα. Και να υπάρχει κάτι σαν κοινότητα, ίσως να μην θέλω να ανήκω σε αυτό, προτιμώ ατομικά να διεκδικήσω, με άτομα που νιώθω πιο κοντά. Αν είχαμε δει κάτι έμπρακτα να γίνεται, ίσως να ένιωθα διαφορετικά, αλλά δεν το βλέπω. Όπως το νιώθω και το βλέπω, και το παρατηρώ τριγύρω μου, νιώθω ότι είμαστε σκόρπιες περιπτώσεις. Ας δώσει η καθεμιά τον δικό της αγώνα, όπως μπορεί. Θα ήθελα να φτάσουμε στο σημείο που δεν θα χρειάζεται να μιλήσουμε για τα αυτονόητα ακτιβιστικά, θα ήθελα αυτό να γίνεται μέσα από την τέχνη. Από κάτι που πραγματικά θέλω να ασχοληθώ στη ζωή μου, όχι απλά να απαντάω στο γιατί είμαι τρανς και γιατί πρέπει να υπάρχω».

«Πώς να μην με πειράζει αυτό που γίνεται στη Γάζα;»

«Πρόλαβα μία καλή κατάσταση στη Συρία. Ήταν ωραία όταν εγώ ήμουν παιδί εκεί. Πέρα από την προσωπική μου δυσφορία, την αναζήτηση και όλη αυτή τη διαφυγή προς την καλλιτεχνική μου φαντασίωση, τα παιδικά μου βιώματα ήταν σε καλές συνθήκες γιατί τότε όντως ήταν καλά τα πράγματα. Ζούσα σε ένα καλό περιβάλλον Ευτυχώς εγώ δεν πρόλαβα να ζήσω τον πόλεμο. Εννοείται βέβαια ότι η κατάσταση με επηρεάζει γιατί εκεί έχω συνδέσεις, ανθρώπους που ξέρω. Είμαι στην Ελλάδα γιατί έχει πολλά στοιχεία που μοιάζουν με τον τόπο που μεγάλωσα. Ίδιος καιρός, ίδιοι άνθρωποι, νοοτροπία, αίσθηση. Μεγάλωσα σε παραθαλάσσια πόλη. Όταν ήρθα εδώ ένιωσα οικειότητα, δεν αισθάνθηκα ότι πήγα κάπου αλλού. Από τη Συρία έφυγα όταν χώρισαν οι γονείς μου και πήγα στον πατέρα μου στο Κουβέιτ, για τα τρία χρόνια του λυκείου. Αυτά ήταν σκληρά χρόνια. Μετά, το 2008, ήρθα εδώ. Ήταν ανακουφιστικό όταν έφυγα από το Κουβέιτ. Εγω ήθελα να πάω στη Δαμασκό, πίσω στη Συρία, να κάνω θέατρο. Δεν τα κατάφερα για κάποιο λόγο και καλύτερα τελικά, γιατί μετά από δύο χρόνια ξεκίνησε ο πόλεμος. Προσπαθώ να κρατάω τα καλά στοιχεία. Πολύς κόσμος, νέα παιδιά και άτομα της κοινότητας, δεν ξέρει τίποτα για τη Συρία. Λόγω του πολέμου και των εικόνων που προβάλλονται από τα media, που είναι πάντα άσχημες, ότι είναι θεοκρατούμενο κράτος κλπ. Δεν είναι μόνο αυτή η εικόνα. Όποιος το ψάχνει καταλαβαίνει ότι, η Συρία, δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται με αυτό τον φτιαχτό πόλεμο. Από την Παλαιστίνη έχω την καταγωγή από τον πατέρα μου. Και από εκεί είναι και τα χαρτιά μου. Δεν είχα πάει ποτέ, ούτε είχα επαφές εκεί. Αλλά και αυτό που γίνεται τώρα, πώς να μην με πειράζει; Το έχω ζήσει από μικρή ηλικία, ξέρω από πολύ μικρή τι γίνεται εκεί. Τώρα τα πράγματα στη Λωρίδα της Γάζας έχουν ξεφύγει τελείως, έχουν φτάσει στα άκρα αλλά νομίζω ότι πια έχει καταλάβει όλος ο κόσμος τι γίνεται εκεί. Πριν μπορούσαν κάπως να κρυφτούν τα ψέματα, πλέον δεν κρύβονται. Και για την Παλαιστίνη, όμως ακούω και λίγο αυτό, ότι “εσύ, αν είχες ζήσει εκεί θα σε είχαν σκοτώσει (σ.σ. η Χαμάς)” ή δεν ξέρω τι. Εννοείται αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν στηρίζω τους Παλαιστίνιους, τον λαό. Δεν μιλάμε για κράτος. Και το Ισραήλ άλλο pinkwashing κάνει, ότι είμαστε φιλικοί (προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα), για να καλύψει τα εγκλήματά του, είναι ξεκάθαρο αυτό. Δεν μιλάω για παλαιστινιακό κράτος, εγώ μιλάω για τους ανθρώπους. Είναι ξεκάθαρο τι γίνεται εκεί πέρα και έχουν ξεφύγει. Υπάρχει κάποιος που να μην ξέρει πώς χτίστηκε το κράτος του Ισραήλ; Και οι ίδιοι το ξέρουν».

«Το σπίτι μας το κουβαλάμε μέσα μας»

«Σαν αίσθηση, μπορεί να είναι και κάτι καρμικό, αλλά η έννοια του σπιτιού για μένα είναι κάτι που δεν τελειώνει. Σαν πάντα να ψάχνω το σπίτι μου. Και γνωρίζοντας και μπαίνοντας στην ταυτότητά μου, όταν άρχισα να παρουσιάζομαι ως Κασσάνδρα πια, ένιωσα ότι εδώ είναι το σπίτι μου, μέσα μου. Αλλά αυτή η διαδικασία δεν τελειώνει. Το σπίτι μας το κουβαλάμε μέσα μας. Τόσα χρόνια δεν νιώθω ότι μπορώ να κατασταλάξω κάπου. Εννοείται στην Ελλάδα νιώθω μεγάλη οικειότητα αλλά είναι αυτό, ότι δεν τελειώνει η διαδικασία της αναζήτησης για το σπίτι σου, το οποίο είναι μέσα σου. Είναι όμορφο, μπορώ να πω ότι είμαι ευγνώμων για όλο αυτό που γίνεται, νιώθω νομίζω καλά σε σχέση με όλα αυτά που βίωσα. Και νομίζω αυτό με σώζει ότι, κάπως, μπορώ να νιώθω ευγνωμοσύνη για όλο αυτό. Δεν μπορείς να είσαι καλλιτέχνης και να μην πιάνεις και τα μικρά, τα απλά, κάπως νιώθω ότι τα πράγματα δεν είναι μόνο ύλη».

Διαβάστε ακόμη

Άλλη μια κακή ημέρα για τον σιδηρόδρομο: Νέες πολύωρες καθυστερήσεις, ενώ τέθηκε εκτός λειτουργίας το τελευταίο «Ασημένιο Βέλος»

Τουρκική αντιπολίτευση εναντίον Φιντάν: «Ασκείς εξωτερική πολιτική χωρίς πυξίδα και στρατηγική σε Αιγαίο και Κύπρο»

Στην Ευελπίδων η Ειρήνη Μουρτζούκου μετά τις μηνύσεις σε βάρος της: Θα της απαγγελθούν κατηγορίες

Ξανά απούσα από βασιλική υποχρέωση η Κέιτ Μίντλετον - Ανησυχία για την υγεία της