Ολιβιέρο Τοσκάνι: Από τη σκελετωμένη Ιζαμπέλ Κάρο έως τον ακτιβιστή που πέθανε από AIDS - Οι 5 πιο εμβληματικές φωτογραφίες του

«Εκμεταλλεύομαι τα ρούχα για να θίξω κοινωνικά ζητήματα» είχε πει όταν είχε ρωτηθεί για τη δουλειά του. Ο λόγος για τον Ολιβιέρο Τοσκάνι, τον άνθρωπο πίσω από τις πιο διάσημες και αμφιλεγόμενες διαφημιστικές καμπάνιες των τελευταίων δεκαετιών, που βοήθησαν να γίνει η ιταλική United Colors of Benetton μία από τις μεγαλύτερες μάρκες ρούχων στον κόσμο, και οποίος πέθανε σήμερα σε ηλικία 82 ετών. 

Παιδί της ποπ κουλτούρας και επηρεασμένος από τον Άντι Γουόρχολ, χρησιμοποίησε τη διαφήμιση σαν τέχνη και προσπάθησε να τη χρησιμοποιήσει ως μέσο κοινωνικής αλλαγής των στερεοτύπων αλλά και ως μέσο ευαισθητοποίησης. Θέλοντας να ξεκινήσει μια συζήτησης γύρω από σοβαρά κοινωνικά ζητήματα και προβλήματα καταπιάστηκε με θέματα από την ομοφοβία, έως τον ρατσισμό, τον πόλεμο, την παιδική εκμετάλλευση, τις ψυχικές και σωματικές ασθένειες, τον εγκλεισμό, τη θρησκεία.

Ο μαέστρος του «Shock advertising»

Ο Τοσκάνι, ο οποίος γεννήθηκε το 1942, ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του και εκπαιδεύτηκε ως φωτογράφος. Σπούδασε στη Ζυρίχη και εργάστηκε για διάφορα περιοδικά μόδας, όπου βοήθησε στην καθιέρωση της καριέρας μοντέλων όπως η Μόνικα Μπελούτσι, ωστόσο, έγινε γνωστός τη δεκαετία του 1980 ως δημιουργικός διευθυντής της Benetton, της οικογενειακής αλυσίδας μόδας που εδρεύει στη βόρεια Ιταλία.

Απολύθηκε το 2000 μετά από τον σάλο που προκλήθηκε από την καμπάνια με εικόνες Αμερικανών θανατοποινητιών: ο Τοσκάνι και ο Αμερικανός ανεξάρτητος δημοσιογράφος Ken Shulman πήραν συνεντεύξεις και φωτογράφισαν 26 κρατούμενους που περίμεναν την εκτέλεσή τους σε αμερικανικές φυλακές σε μια καμπάνια - παθιασμένο μανιφέστο κατά της θανατικής ποινής.

«Η παραδοσιακή διαφήμιση λέει ότι αν αγοράσετε ένα συγκεκριμένο προϊόν θα είστε όμορφοι, σεξουαλικά ισχυροί, επιτυχημένοι. Όλες αυτές οι μ@λ@ες δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα», είχε πει

Οι καμπάνιες που έγραψαν ιστορία 

Οι τρεις καρδιές

Οι φωτογραφίες τριών καρδιών με τις λέξεις λευκό, μαύρο και κίτρινο είχαν προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις. Αφού ο Τοσκάνι διευκρίνισε ότι οι καρδιές δεν ήταν στην πραγματικότητα ανθρώπινες καρδιές αλλά καρδιές χοίρων, τόνισε το μήνυμα του έργου σε ευθεία γραμμή. «Μια καρδιά είναι μια καρδιά», είπε ο συγγραφέας, “ανεξάρτητα από τη φυλή ή την εθνικότητα στην οποία ανήκει”.

Ο ασθενής AIDS

Το πιο διάσημο έργο του Τοσκάνι είναι αναμφίβολα το πορτρέτο του Ντέιβιντ Κίρμπι. Ο Κίρμπι ομοφυλόφιλος ακτιβιστής δέχτηκε να καταγραφεί από μια φωτογράφο του Life στις τελευταίες του στιγμές με σκοπό να ευαισθητοποιήσει για την ασθένεια αυτή. Σε μια εποχή που υπήρχε φοβερός φόβος για το AIDS και πως μεταδίδεται η εικόνα του Κίρμπι σκελετωμένου να περιμένει τον θάνατο ενώ η οικογένειά του θρηνεί σόκαρε. Η εικόνα συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο 100 φωτογραφίες που άλλαξαν τον κόσμο καθώς άλλαξε την στάση του κόσμου απέναντι στην ασθένεια.

H μοναχή και ο ιερέας

Παίζοντας με τη συντηρητικότητα και τα ήθη της Εκκλησίας που απαιτεί αγαμία και ήθος στους ανθρώπους που βρίσκονται στους κόλπους της ο Τοσκάνι έβαλε μια μοναχή να φιλιέται με έναν ιερωμένο.

Η καμπάνια προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις και μετά από πιέσεις του Βατικανού, η διαφήμιση απαγορεύτηκε τελικά. Οι γαλλικές αρχές απαίτησαν επίσης την απόσυρση των αφισών. Η προσβολή ήταν τέτοια που το ένα τρίτο των περιοδικών με τα οποία ήρθαν σε επαφή αρνήθηκαν να δημοσιεύσουν τη διαφήμιση.

Ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία 

Στη συνέχεια, όταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία το 1992, ο Τοσκάνι έλαβε ένα γράμμα από μια γυναίκα και μητέρα από το Σαράγεβο, η οποία αποφάσισε να τον προσεγγίσει ως έναν άνθρωπο του οποίου το έργο ήταν ορατό. «Γιατί δεν δείχνετε την αισχρότητα του πολέμου;», ρώτησε. Και έτσι την έδειξε. Διότι στο ταχυδρομείο, εκτός από την επιστολή της γυναίκας, έλαβε ένα πακέτο που περιείχε τα ματωμένα ρούχα με τα οποία ο γιος της είχε πεθάνει στη μάχη. Ο Τοσκάνι τα φωτογράφησε και τα έβαλε στην καμπάνια της Βenetton με σκοπό να αναδείξει τον παραλογισμό του πολέμου, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις.

Οι θανατοποινίτες

Στη συνέχεια ο Τοσκάνι επανέλαβε το θέμα του θανάτου κάποια χρόνια αργότερα Εργάστηκε για την εκστρατεία Sentenced to Death για πάνω από δύο χρόνια, επισκεπτόμενος θανατοποινίτες σε όλη την Αμερική. Προφανώς, ο κύριος στόχος του συγγραφέα ήταν να δώσει ξανά στους φυλακισμένους και καταδικασμένους ένα ανθρώπινο πρόσωπο και μια ιστορία. Έτσι, μέχρι τις αρχές της χιλιετίας, οι φωτογραφίες αυτές όχι μόνο εθεάθησαν σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά κρεμάστηκαν και σε διαφημιστικές πινακίδες στην Ευρώπη και την Ασία.

Η καμπάνια για την ανορεξία

Ο Τοσκάνι καταπιάστηκε όμως και με την μάστιγα της ανορεξίας σε μια εποχή που δεν υπήρχε μεγάλη ορατότητα για τους ασθενείς. Ο ίδιος φωτογράφησε το σκελετωμένο μοντέλο Ιζαμπέλ Κάρο. Η Γαλλίδα ήταν τότε 27 ετών και ζύγιζε μόλις 31 κιλά. Η πρόθεση ήταν να επιστήσει την προσοχή στα στερεότυπα και τις πιέσεις του κόσμου της μόδας στις γυναίκες και τα κορίτσια. 

Η καμπάνια ενόχλησε και προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Η ίδια είχε δηλώσει πως δέχτηκε θέλοντας να βοηθήσει και τον εαυτό της αλλά και τα χιλιάδες κορίτσια στον κόσμο που πάσχουν από την ασθένεια. Η ίδια είχε πει για τη συμμετοχή της στη φωτογραφική καμπάνια κατά της ανορεξίας το 2007: «Θέλω να αφυπνίσω τις συνειδήσεις αυτών που δεν γνωρίζουν ότι εάν δεν τρως, αρρωσταίνεις και παθαίνεις».

Διαβάστε ακόμη

Τον Κωνσταντίνο Τασούλα πρότεινε για Πρόεδρο ο Μητσοτάκης - Τι είπε για Σακελλαροπούλου

«Όχι» από το ΠΑΣΟΚ: Στενά κομματική επιλογή ο Τασούλας - Θα καταθέσουμε δική μας πρόταση

Άνοιξε η πλατφόρμα για το «Σπίτι μου 2»: Αναλυτικός οδηγός για το πρόγραμμα

Κώστας Αποστολάκης: «Θέλω να είμαι ερωτευμένος με τον Ιησού Χριστό, το να πιστεύεις είναι τρόπος ζωής»