δημοφιλές τώρα: 
ΕΜΣΤ: Ένα μουσείο που ξανασυστήνεται στο κοινό με νέους χώρους και διεθνή προγράμματα
Η βιβλιοθήκη, το καλλιτεχνικό αρχείο και το νέο πωλητήριο εγκαινιάστηκαν χθες στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, σηματοδοτώντας την είσοδο του ΕΜΣΤ σε μια νέα εποχή εξωστρέφειας και δυναμικής παρουσίας στον πολιτισμό🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋
Το μεσημέρι της Πέμπτης (25/9), στην κατάμεστη αίθουσα του αμφιθεάτρου του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης πραγματοποιήθηκε συνέντευξη Τύπου που είχε διπλό χαρακτήρα. Αφενός αποτέλεσε έναν απολογισμό της πορείας του ΕΜΣΤ, τα τελευταία χρόνια υπό τη διεύθυνση της Κατερίνας Γρέγου, αφετέρου συνδυάστηκε με τα εγκαίνια της βιβλιοθήκης, του καλλιτεχνικού αρχείου και του νέου πωλητηρίου του μουσείου.
«Στην Ελλάδα έχουμε πρόβλημα έλλειψης ορατότητας» είπε με έμφαση η κ. Γρέγου, σημειώνοντας πως η θέση της χώρας στο διεθνές καλλιτεχνικό τοπίο παραμένει αδύναμη, με λίγους σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς ν' αναγνωρίζονται πέρα από τα σύνορα. «Κάθε φορά που ρωτώ συναδέλφους στο εξωτερικό για σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες, ελάχιστοι μπορούν ν' αναφέρουν πάνω από δύο ή τρία ονόματα», τόνισε, φωτίζοντας μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η εγχώρια καλλιτεχνική κοινότητα.
Η κυρία Γρέγου, που τιμήθηκε με το βραβείο Nancy Regan Arts Prize για το 2025 από το Culture & Animals Foundation με αφορμή την επιμέλεια της έκθεσης «Why Look at animals? Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή» που φιλοξενείται στο μουσείο μέχρι τον Φεβρουάριο του 2026, δεν δίστασε να χαρακτηρίσει τη συγκεκριμένη συνέντευξη Τύπου ως την πιο σημαντική μετά εκείνη του Απριλίου του 2022, όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της σ' ένα μουσείο με «δύσκολο» παρελθόν αλλά με «αποστολή να οδηγηθεί στη νέα του εποχή».
Μ' εμπειρία δεκαπέντε χρόνων σε κορυφαίους θεσμούς του εξωτερικού, η ίδια επέλεξε από την πρώτη στιγμή ν' αφήσει τις δράσεις να μιλήσουν αντί γι’ αυτήν. «Τα μουσεία πρέπει να είναι χώροι μάθησης, διαλόγου και κοινωνικής συμμετοχής» υπογράμμισε χθες, υπενθυμίζοντας ότι το στοίχημα δεν είναι εύκολο σε μια χώρα που εξακολουθεί να ορίζεται περισσότερο από το παρελθόν της παρά από το παρόν και το μέλλον της τέχνης της.
Η προσπάθεια, ωστόσο, συνοδεύεται από πόρους και σχέδιο. Με χρηματοδότηση ύψους 1,7 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), το ΕΜΣΤ έχει ήδη βάλει σ' εφαρμογή ένα πλέγμα καινοτόμων δράσεων που ενισχύουν την εξωστρέφεια, την κινητικότητα των καλλιτεχνών και τη θεσμική ανθεκτικότητα.
Η εξωστρέφεια στο επίκεντρο
Το πιο ηχηρό κομμάτι της νέας στρατηγικής είναι η διεθνής δικτύωση. Μέσα από το Διεθνές Πρόγραμμα Επίσκεψης Επιμελητών, 27 κορυφαίοι επιμελητές ταξίδεψαν στην Αθήνα και γνώρισαν πάνω από 350 Έλληνες καλλιτέχνες. Το Πρόγραμμα Φιλοξενίας (Residency) έφερε 17 διεθνείς δημιουργούς στην Αθήνα και έστειλε 8 Έλληνες σε σημαντικούς οργανισμούς του εξωτερικού, ενώ το Πρόγραμμα Mentorship ένωσε 18 Έλληνες καλλιτέχνες με 9 διεθνώς αναγνωρισμένους μέντορες.
«Είναι προφανές ότι το πρόβλημα της ορατότητας δεν λύνεται με μία έκθεση σ' έναν καλό θεσμό» παραδέχτηκε η Γρέγου. «Απαιτείται συστηματική δουλειά και μακροπρόθεσμη στρατηγική». Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, παρούσα στη συνέντευξη, στάθηκε ακριβώς σε αυτό. «Μέσα από την εξωστρέφεια ανοίγουν νέοι δρόμοι για τους δικούς μας δημιουργούς. Το μουσείο συμβάλλει στην εικόνα της Αθήνας ως μιας δυναμικής πολιτιστικής μητρόπολης, που δεν μένει μόνο στο παρελθόν αλλά προχωρά και στο παρόν και μέλλον».
Πέρα όμως από τη διεθνή προβολή, η νέα εποχή του ΕΜΣΤ έχει ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα. Το πρόγραμμα ΕΜΣΤPLAY φέρνει τις λεγόμενες «μουσειοσκευές» σε άτομα ή φορείς που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στο μουσείο, ενώ η πρωτοβουλία για εικαστική ψυχοθεραπεία απευθύνεται σε άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, δείχνοντας έμπρακτα ότι το μουσείο μπορεί να λειτουργήσει ως χώρος συμπερίληψης και φροντίδας.
«Το μουσείο πάει σε αυτούς που δεν μπορούν να φτάσουν σε αυτό» είπε χαρακτηριστικά η Μενδώνη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να ανοίξει η σύγχρονη τέχνη προς την κοινωνία.
Η δύναμη του αρχείου και της βιβλιοθήκης
Μεγάλο μέρος της παρουσίασης αφιερώθηκε στα εγκαίνια της βιβλιοθήκης και του καλλιτεχνικού αρχείου, που ανοίγουν πλέον με σταθερό ωράριο (Τρίτη έως Παρασκευή, 9:00–16:30). Ο χώρος, με 20 θέσεις ανάγνωσης, φιλοξενεί περισσότερους από 10.500 τίτλους βιβλίων, περιοδικά και οπτικοακουστικό υλικό, που συνεχώς εμπλουτίζεται.
Η ψηφιοποίηση φέρνει το υλικό αυτό ακόμα πιο κοντά στο κοινό. Πάνω από 18.000 τεκμήρια – χειρόγραφα, έργα, φωτογραφίες, ηχητικά αρχεία – είναι πλέον διαθέσιμα σε μια νέα ψηφιακή πλατφόρμα, ενώ τα συστήματα ERP και CRM που εγκαταστάθηκαν ενισχύουν την οργάνωση και τη σχέση του μουσείου με το κοινό του.
Ένα κατάστημα-έργο τέχνης
Εξίσου εντυπωσιακό ήταν το άνοιγμα του νέου Shop at ΕΜΣΤ, που σχεδίασε ειδικά για το μουσείο ο Βέλγος καλλιτέχνης Philip Metten. Περισσότερο από ένα πωλητήριο, ο χώρος λειτουργεί ως περίπτερο-έργο τέχνης, φιλοξενώντας καταλόγους, κοσμήματα, κεραμικά, εκτυπώσεις και ειδικές εκδόσεις εμπνευσμένες από τις εκθέσεις και τη συλλογή. Ένα ακόμα βήμα για να ενταχθεί η σύγχρονη τέχνη στην καθημερινότητα του επισκέπτη.
Η συνολική εικόνα που παρουσιάστηκε από τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ήταν εκείνη ενός θεσμού που θέλει ν' αφήσει πίσω του τα χρόνια αμφισβήτησης και εσωστρέφειας. Οι λέξεις «Εξωστρέφεια, Ανάπτυξη, Εγκαίνια», που χρησιμοποιήθηκαν ως τίτλος για την παρουσίαση, συμπυκνώνουν ακριβώς αυτή τη μεγάλη αλλαγή.
Η πρόκληση παραμένει μεγάλη, καθώς η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται στο περιθώριο των μεγάλων καλλιτεχνικών μητροπόλεων, ενώ η εγχώρια αγορά τέχνης είναι περιορισμένη. Όμως, όπως φάνηκε και από την εκδήλωση, το ΕΜΣΤ επιχειρεί να τοποθετηθεί σ' ένα νέο πλαίσιο, που δίνει χώρο και φωνή στους δημιουργούς, επενδύει στην κοινωνική συνοχή και ανοίγει τους ορίζοντές του προς τον κόσμο.
Ίσως, τελικά, η «έλλειψη ορατότητας» που περιέγραψε η Κατερίνα Γρέγου να μην είναι ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο, αλλά μια αφετηρία για δράση και νέες ιδέες. Και το ΕΜΣΤ, με την υποστήριξη της πολιτείας και την επιμονή της εξαιρετικής ομάδας του, φαίνεται αποφασισμένο να γίνει ένας ζωντανός οργανισμός μάθησης, διαλόγου και κοινωνικής συμμετοχής, που διεκδικεί τη θέση του στον διεθνή χάρτη της σύγχρονης τέχνης.
«Ήρθαμε για να μείνουμε»: Αμετακίνητοι οι αγρότες – Συντονίζουν τις επόμενες κινήσεις, αποφασισμένοι για μπλόκα μέχρι τις γιορτές
«Μου χαμογέλασε και έκλεισε τα μάτια»: Ραγίζει καρδιές ο πατέρας του 2χρονου που πέθανε μετά την επίθεση σκύλου
«Δεν υπάρχει καλύτερος από αυτόν»: Το τηλεφώνημα του Ρονάλντο που ενθουσίασε τον Τραμπ
Μουντιάλ 2026: Ανακοινώθηκε το αναλυτικό πρόγραμμα των ομίλων - Οι μέρες και οι ώρες των αγώνων
Live όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό, με την υπογραφή του www.ethnos.gr