┋ Πολιτισμός ┋ 28.05.2019 09:25

Πέντε χρόνια δίχως τα μάγια μιας («Ελληνίδας») Αγγέλου

Η ιστορία, η σοφία, το έργο, τα λεκτικά κληροδοτήματα που μας άφησε παρακαταθήκη η ποιήτρια, συγγραφέας, ηθοποιός, μουσικός και υπέρμαχος των πολιτικών δικαιωμάτων

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά ┋

Η Μάγια ως γραμματόσημο... «Το πουλί δεν κελαηδάει επειδή έχει μια απάντηση, κελαηδάει επειδή έχει ένα τραγούδι» (AP Photo/USPS)

Μια μέρα σαν κι αυτή, το 2014, η Μάγια Αγγέλου θα έφευγε -από το Γουίνστον-Σάλεμ της Βόρειας Καρολίνας- για μια άλλη διάσταση. Ήταν 86 ετών, Αμερικανίδα ποιήτρια, συγγραφέας, ηθοποιός, μουσικός και υπέρμαχος των πολιτικών δικαιωμάτων.

Η Μάργκεριτ Τζόνσον, όπως ήταν το πατρικό της όνομα, γεννήθηκε 4 Απριλίου 1928 στο Σεντ Λούις του Μιζούρι. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια μετά τον χωρισμό των γονιών της. Σε ηλικία 8 ετών έπεσε θύμα βιασμού από τον σύντροφο της μητέρας της. Όταν το αποκάλυψε στην οικογένειά της, ο άνδρας βρέθηκε νεκρός. «Πίστεψα ότι η φωνή μου τον σκότωσε, επομένως σκέφτηκα ότι ήταν καλύτερα να μη μιλάω. Κι έτσι σταμάτησα», είχε πει. Μίλησε ξανά, ύστερα από πέντε χρόνια.

Το 1951 παντρεύτηκε τον Ελληνοαμερικανό ηλεκτρολόγο και επίδοξο μουσικό Τος Άντζελος (Αναστάσιος Αγγελόπουλος), το επίθετο του οποίου υιοθέτησε ως καλλιτεχνικό ψευδώνυμο. Το «Μάγια» ήταν το χαϊδευτικό της. Το ζευγάρι έφτιαξε χορευτικό σχήμα, τους «Αλ και Ρίτα», αλλά το 1954 χώρισε. Μετά τον χωρισμό της, η Μάγια Άντζελου, όπως είναι η ορθή προφορά του ονόματός της στα Αγγλικά, συνέχισε να χορεύει σε νυχτερινά κλαμπ, ενώ κυκλοφόρησε και έναν δίσκο, το «Miss Calypso» (1957). Από το 1959 αφιερώθηκε στη Λογοτεχνία. Έγραψε ποίηση, διηγήματα, δοκίμια, κινηματογραφικά σενάρια, θεατρικά έργα και αυτοβιογραφικά βιβλία, με πιο γνωστό το «Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί», που αφηγείται τα δύσκολα παιδικά χρόνια της. Παρότι δεν είχε πανεπιστημιακό δίπλωμα, δίδαξε επί σειρά ετών σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ, σε τμήματα αμερικανικών σπουδών. Η Αγγέλου ανέπτυξε και έντονη πολιτική δράση, καθώς βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του αγώνα των μαύρων στις ΗΠΑ για την απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων. Συνεργάστηκε με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ήταν στενή φίλη του ακτιβιστή Μάλκολμ X.

Τα κληροδοτήματά της είναι μαγικά, τα λόγια της θα είναι για πάντα τα «μάγια» της.

«Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγωνία από το να ‘χεις μέσα σου μια ιστορία ανείπωτη».

«Θα γνωρίσεις πολλές ήττες στη ζωή σου, αλλά ποτέ μην επιτρέψεις στον εαυτό σου να νικηθεί».

Το 1992 έγραψε το ποίημα «On the Pulse of the Morning», το οποίο διαβάστηκε στην ορκωμοσία του προέδρου Μπιλ Κλίντον. Το 2000 τιμήθηκε με το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών και το 2011 ο πρόεδρος Ομπάμα της απένειμε το Μετάλλιο της Ελευθερίας. Μετά τον θάνατο του Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος είχε διαβάσει το ποίημα της «Still I Rise» κατά την τελετή ορκωμοσίας του το 1994, η Αγγέλου έγραψε το ποίημα «His Day Is Done» προς τιμήν του εκλιπόντα Νοτιοαφρικανού ηγέτη, έπειτα από παραγγελία του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.

«Εθνικό θησαυρό» τη χαρακτηρίζουν οι Αμερικανοί. Βασικά, όμως, είναι ο ανεκτίμητος θησαυρός όλου του πλανήτη. Το μεγαλύτερο μάθημα που μας παρέδωσε; Η σοφά απλή ατάκα, «οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν».
Θα τη θυμόμαστε για πάντα.

Διαβάστε ακόμη