Αλλαγές στα σχολεία: Τα «νέα» αναχρονιστικά προγράμματα σπουδών

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋

Πριν από ένα μήνα περίπου η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, μαζί με τον Πρόεδρο το ΙΕΠ Γιάννη Αντωνίου, παρουσίασαν τα νέα προγράμματα σπουδών που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται πιλοτικά στα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, επιδίωξη του υπουργείου είναι να εισαχθούν τον Σεπτέμβριο του 2023 καθολικά στα σχολεία, μαζί με τα νέα βιβλία των μαθημάτων.

«Εκτός παιδαγωγικού τόπου και χρόνου»

Λίγες ημέρες μετά τις σχετικές ανακοινώσεις δεν έλειψαν οι ενστάσεις επιστημονικών ενώσεων, όπως της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας και της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών. Οι επιστημονικές ενώσεις καταλόγισαν προχειρότητα σχετικά με την κατάρτιση των 166 προγραμμάτων σπουδών στα σχολεία σε υπουργείο και ΙΕΠ, κάνοντας μάλιστα λόγο για προγράμματα σπουδών «εκτός παιδαγωγικού τόπου και χρόνου», ενώ η ΟΛΜΕ κατηγορεί το υπουργείο Παιδείας επαναφέρει σε ισχύ τα προγράμματα σπουδών που ίσχυαν πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες τα οποία σε μεγάλο βαθμό δεν αντιστοιχούν πλέον στις σύγχρονες εξελίξεις».

Ενδεικτικά, η Ελληνική Μαθηματική Εταιρία υποστήριξε πως οι προτάσεις του ΙΕΠ είναι εκτός τόπου και χρόνου, καθώς «αναπαράγουν το ίδιο εισαγωγικό κείμενο στόχων και σημασίας των μαθηματικών στην Εκπαίδευση, ανεξάρτητα από ηλικίες και εκπαιδευτικές βαθμίδες με μόνο ως φαίνεται γνώμονα την οργάνωση εξεταστικών διαδικασιών γύρω από μια τράπεζα θεμάτων». Επιπλέον, η ΕΜΕ είχε καταθέσει πρόταση 4 σημείων, ώστε τα νέα προγράμματα να συνδέονται, αφενός με τις εξελίξεις της μαθηματικής επιστήμης, αφετέρου με την εκπαιδευτική πραγματικότητα, και να συμβάλλουν στην ανανέωση του μαθητικού ενδιαφέροντος για τα Μαθηματικά, οι οποίες φαίνεται ότι αγνοήθηκαν από το ΙΕΠ.

Αντίστοιχα, η Ένωση Ελλήνων Φυσικών, αφού χαρακτήρισε ως «επιβεβλημένη την αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών» τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς τους στόχους και τις διδακτικές μεθόδους, εκτίμησε πως το προτεινόμενο πρόγραμμα για το μάθημα της Φυσικής «κινείται εκτός της σχολικής πραγματικότητας».

«Καλά τα νέα αναλυτικά προγράμματα, αλλά δεν επαρκούν…» αναφέρει επίσης η Ομάδα Έρευνας Τεκμηρίωσης Διδασκαλίας της Φυσικής. Όπως εξηγούν οι Γρ. Δρακόπουλος, Αρ. Εμμανουηλίδης, Μιχ. Πετρόπουλος, οι εξαγγελίες μπορεί να μοιάζουν άριστες αλλά για την εφαρμογή τους θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κι άλλοι παράγοντες, όπως ο συνυπολογισμός του πραγματικού χρόνου διδασκαλίας και κάλυψης της διδακτέας ύλης ή η αύξηση των ωρών διδασκαλίας στις περιπτώσεις που αυξήθηκε η ύλη (Φυσική Α' Λυκείου).

«Συνονθύλευμα πρόχειρων αντιγραφών από προηγούμενα προγράμματα»

Τη στιγμή βέβαια που η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως δήλωνε ότι «τα Προγράμματα Σπουδών αλλάζουν συνολικά και εκσυγχρονίζονται, για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 20 χρόνια» και ότι «αναβαθμίζουμε το περιεχόμενο των Προγραμμάτων Σπουδών και αλλάζουμε το πώς διδάσκεται το μάθημα», ο Δημήτρης Κ. Μαυροσκούφης, (τ. καθηγητής Διδακτικής Μεθοδολογίας και Ιστορίας της Εκπαίδευσης, τ. κοσμήτορας Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ) με άρθρο του στο alfavita.gr εξηγούσε για ποιους λόγους τα προγράμματα σπουδών στην Ιστορία, όχι μόνο δεν είναι καθόλου νέα αλλά «αποτελούν ένα συνονθύλευμα πρόχειρων αντιγραφών από προηγούμενα προγράμματα, γενικών μεθοδολογικών αρχών και μεγαλόστομων διακηρύξεων».

Αναφέρει, για παράδειγμα ότι κινούνται (τουλάχιστον του Δημοτικού και του Γυμνασίου) στο πλαίσιο του ακλόνητου παπαρρηγοπούλειου σχήματος (Ιστορία Αρχαία, Βυζαντινή – Μεσαιωνική, Νεότερη – Σύγχρονη)», ότι αναφέρονται, εντελώς ψευδεπίγραφα σε «νεωτερικά» στοιχεία της Διδακτικής Μεθοδολογίας και των Θεωριών Μάθησης αλλά παρατίθεται ένας κατάλογος περιεχομένων «όπως γινόταν από το 1899 και για έναν αιώνα περίπου» κ.ο.κ.

Υπενθυμίζεται πως για το μάθημα της Ιστορίας, είχαν καταρτιστεί νέα προγράμματα σπουδών από το 2018, τα οποία όμως αποσύρθηκαν κακήν κακώς με μια πολιτική απόφαση, χωρίς να προηγηθεί η αξιολόγησή τους και χωρίς να αιτιολογηθεί.

«Τα προγράμματα σπουδών καταργήθηκαν χωρίς να υπάρξει καμία εξήγηση, καμία ενημέρωση, καμία συνάντηση με την επιστημονική επιτροπή» είχε δηλώσει στο alfavita.gr ο ιστορικός και επικεφαλής της επιστημονικής επιτροπής Πολυμέρης Βόγλης. «Με μια πολιτική απόφαση καταργήθηκε ένα επιστημονικό έργο, χωρίς να μας εξηγήσουν για ποιο λόγο τα καταργούν. Παρά τις προσπάθειες της επιτροπής, δεν υπήρξε καμία διάθεση από το υπουργείο Παιδείας να επικοινωνήσει μαζί μας. Έστω να μας πουν ότι δεν μας ενδιαφέρει το έργο που κάναμε, ότι θέλουν αλλαγές, ότι υπάρχουν διαφωνίες. Τίποτα. Πέταξαν το έργο μας στα σκουπίδια».

Σε άλλο άρθρο του είχε αναφέρει πως «τα νέα προγράμματα σπουδών χαρακτηρίζονταν από ένα πνεύμα ανανέωσης τόσο ως προς το περιεχόμενο του μαθήματος όσο και ως προς τον τρόπο διδασκαλίας. Αντιμετώπιζαν ως ενιαία την ιστορική εκπαίδευση από το Δημοτικό έως το Λύκειο? ενέτασσαν την ελληνική Ιστορία στο πλαίσιο της βαλκανικής, μεσογειακής, ευρωπαϊκής και παγκόσμιας Ιστορίας? έδιναν έμφαση στην κοινωνική, πολιτισμική, οικονομική Ιστορία (χωρίς, βέβαια, να παραλείπεται η πολιτική Ιστορία)? καθιέρωναν τους θεματικούς φακέλους, που έδιναν την ευκαιρία σε εκπαιδευτικούς και μαθητές να εμβαθύνουν σε συγκεκριμένα ιστορικά ζητήματα». (Αυγή, 5/10/2020).

ΟΛΜΕ: Επανέρχονται προγράμματα σπουδών που ίσχυαν πριν δύο δεκαετίες

Στο ζήτημα επανήλθε η Ομοσπονδία των καθηγητών, με αφορμή τη σταδιακή εφαρμογή των νέων προγραμμάτων σπουδών στα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία.

Σε σχετική ανακοίνωση υπογραμμίζει πως το υπουργείο Παιδείας σε πολλές περιπτώσεις επαναφέρει σε ισχύ τα προγράμματα σπουδών που ίσχυαν πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις τα προτεινόμενα αναλυτικά προγράμματα ξεπερνούν την εκπαιδευτική λογική και ακυρώνουν την παιδαγωγική διαδικασία, οδηγώντας σε περαιτέρω ενταντικοποίηση των σπουδών.

Υπενθυμίζει μάλιστα πως η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Παιδείας είναι υπεύθυνη για τα πλήγματα που υπέστησαν οι κοινωνικές επιστήμες και οι καλές τέχνες στο Λύκειο, με τη μείωση ή την εξαφάνιση όλων σχεδόν των αντίστοιχων μαθημάτων (όπως η Κοινωνιολογία), επικυρώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο τα «νέα» αναχρονιστικά προγράμματα.

Είναι επίσης υπεύθυνη για την απόσυρση του προγράμματος σπουδών στο μάθημα της Ιστορίας, με την ΟΛΜΕ να υπενθυμίζει ότι το υπουργείο «ακύρωσε το σημαντικό συλλογικό έργο δεκάδων έγκυρων ειδικών επιστημόνων, τόσο πανεπιστημιακών όσο και εκπαιδευτικών της πράξης, από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και επαναφέρει απλά σε ισχύ τα προγράμματα σπουδών που ίσχυαν πριν σχεδόν δύο δεκαετίες».

Τέλος, κατηγορεί την ηγεσία του υπουργείου και του ΙΕΠ ότι οι παρεμβάσεις αυτές έγιναν με «αδιαφανείς διαδικασίες και πλήρη περιφρόνηση της εκπαιδευτικής κοινότητας», υπενθυμίζοντας πως οι προσπάθειες των εκπαιδευτικών Ομοσπονδιών να συναντηθούν με τον Πρόεδρο του ΙΕΠ Γιάννη Αντωνίου έχουν πέσει στο κενό.