Ουραγοί στην ανακύκλωση: «Αγκάθι» παραμένει το τέλος ταφής - Καφέ κάδος και διαλογή στην πηγή, το νέο στοίχημα

Την τελευταία της ευκαιρία έχει η Ελλάδα για να μη χάσει οριστικά το... τρένο της ανακύκλωσης, παρά το γεγονός ότι παραμένει εξαιρετικά αμφίβολο το αν θα καταφέρει να πιάσει έστω και έναν από τους βασικούς στόχους που έχουν τεθεί για το 2030.

Παρά τα τεράστια ποσά που έχουν δαπανηθεί στο παρελθόν, η χώρα μας εξακολουθεί να οδηγεί σε ταφή περίπου το 80% των αποβλήτων, ποσοστό που την κατατάσσει σε μία από τις τελευταίες θέσεις μεταξύ των μελών της Ευρωπαικής Ενωσης.

«Αγκάθι» παραμένει το τέλος ταφής

Την ίδια στιγμή μεγάλο «αγκάθι» συνεχίζει να αποτελεί το τέλος ταφής, καθώς παρά την προσωρινή νηνεμία που έφεραν οι ανακοινώσεις των συναρμόδιων υπουργείων περί ανταποδοτικότητας και η απόφαση για πρόσθετη επιχορήγηση των δήμων ύψους 105 εκ. ευρώ για το 2025, η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) παραμένει κάθετα αντίθετη με την επιβολή του χαρακτηρίζοντάς το «άδικο» εν αναμονή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), στο οποίο έχει προσφύγει μαζί με 164 δήμους με σκοπό την ακύρωσή του.

Από το βήμα της ημερίδας που συνδιοργάνωσε το ΕΜΠ και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) για τη διαχείριση των αποβλήτων, ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Βάρης, Βούλας Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος αναφέρθηκε στο τέλος ως «πρόστιμο», επισημαίνοντας ότι παρά την ανταποδοτικότητα, θα παρακρατείται ποσοστό 15% που μπορεί να φτάσει και στο 20% για την αποκατάσταση ΧΑΔΑ και ΧΥΤΥ: «Γιατί να πρέπει να πληρώσει αυτός που δεν ευθύνεται για τη δημιουργία τους και να μην πάρει τα λεφτά κάνοντας δράσεις στο δήμο του, όπως κάνουμε εμείς χρηματοδοτώντας τες μόνοι μας. Οι οριζόντιες δράσεις είναι πιασάρικες, αλλά ποιά είναι η σχέση ενός μικρού με ένα μεγάλό δήμο, ενός νησιωτικού ή ορεινού με έναν αστικό», ανέφερε προσθέτοντας πως θα αποδεχόταν το τέλος ταφής υπό την προυπόθεση ότι θα υποχρέωνε τους δήμους να δαπανήσουν τα ποσά σε συγκεκριμένες δράσεις κυκλικής οικονομίας.

«Ομως εδώ μας παίρνετε το πορτοφόλι και χρήματα που δεν έχουμε και θεωρώ πως κινούμαστε στη λάθος κατεύθυνση. Δεν είμαστε αντιπαλοι ούτε με το υπουργείο, ούτε με την Περιφερεια, ούτε με τον ΕΟΑΝ (Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης), αλλά δεν είμαστε και ραγιάδες. Τελείωσε αυτή η εποχή. Δεν μπορείτε για τοπικές υποθέσεις να αποφασίζετε εσείς και να φέρνετε τις αποφάσεις σε μας», επεσήμανε.

Γεγονός είναι, πάντως, ότι τα ποσοστά της ανακύκλωσης στην Ελλάδα παραμένουν απογοητευτικά. Οπως ανέφερε η καθηγήτρια του ΕΜΠ, Μαρία Λουιζίδου, σε ταφή οδηγείται το 77,7% των αποβλήτων και σε ανακύκλωση το 21% (16% συσκευασίες, 5% οργανικά και ελάχιστο ποσοστό σε ανάκτηση ενέργειας).

Βάσει των στοιχείων που παρουσίασε, η Ελλάδα κινδυνεύει να μην πιάσει κανέναν από τους στόχους που έχουν τεθεί, καθώς η βαθμολογία της είναι εξαιρετικά χαμηλή.

Συγκεκριμένα:

• Στην επίτευξη του στόχου της ανακύκλωσης για τα αστικά στερεά απόβλητα έχει το 25% της μέγιστης βαθμολογίας χάνοντας τον στόχο του 55% το 2025.
• Στις προοπτικές ανακύκλωσης για τα απόβλτα συσκευασίας έχουμε ανέβει στο 44%, αλλά στόχος είναι το 65%, ενώ
• στο ζήτημα της ταφής είμαστε πολύ μακριά από τον στόχο του λιγότερου από το 10% που πρέπει να επιτύχουμε έως το 2030.

Η ίδια σημείωσε ότι οι υπάρχουσες μονάδες διαχείρισης στερεών αποβλήτων πρέπει να βελτιωθούν, καθώς μέχρι σήμερα παίρνουμε σύμμεικτα απορρίμματα και δεν μπορούμε να πάρουμε καθαρά υλικά: «Η Κομισιόν είναι ξεκάθαρη. Εάν ένα απόβλητο ανακατευτεί με οργανικά, ό,τι και να του κάνουμε, θα παραμένει απόβλητο. Δεν αποχαρακτηρίζεται και δεν προσμετράται στην ανακύκλωση».

Μοναδική λύση είναι η διαλογή στην πηγή και το στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί είναι αυτό του καφέ κάδου, δεδομένου ότι το 46% των αποβλήτων είναι φαγητά, γεγονός που σύμφωνα με τους ομιλητές καταδεικνύει την ανάγκη να δοθεί έμφαση στα νοικοκυριά, τα οποία στην Ελλάδα παράγουν 1 εκ. τόνους απόβλητα.

Να σημειωθεί ότι η χώρα μας βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε χειρότερο επίπεδο από ό,τι χώρες της βόρειας Αφρικής ως προς την ανακύκλωση, καθώς σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα, Αίγυπτος, Τυνησία και Μαρόκο έχουν ήδη επιτύχει ποσοστά εκτροπής από την ταφή άνω του 35%.

Αγώνας δρόμου για να μη χαθεί η χρηματοδότηση  

Αναφορικά με την κατασκευή υποδομών, ο γενικός γραμματέας αποβλήτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτης Γραφάκος, ανέφερε ότι τα τελευταία χρόνια έγιναν σημαντικά βήματα, καθώς λειτουργούν 12 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, ενώ 23 κατασκευάζονται και τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να προχωρήσουν οι μονάδες στη Λάρισα, την Καβάλα, οι δύο στη Θεσσαλονίκη, στο Αγρίνιο και την Κέρκυρα, ενώ σε επόμενες διυπουργικές θα εγκριθούν τα ΣΔΙΤ Κω – Καλύμνου, Νοτίου Αιγαίου (Μύκονος – Σύρος), Βορείου Αιγαίου (Λέσβος – Σάμος) και Στερεάς Ελλάδας (Λαμία – Χαλκίδα).

Ο κ. Γραφάκος, πάντως, παραδέχτηκε πως παρά την πρόοδο «πονάμε στη διαλογή στην πηγή» συμπληρώνοντας ότι αναμένει τα ολιστικά σχέδια ανακύκλωσης των Φορέων Διαχείρισης εντός του Φεβρουαρίου προκειμένου να μη χαθεί το παράθυρο ευκαιρίας για χρηματοδότηση δράσεων και να κατατεθούν οι προτάσεις χρηματοδότησης. Υπεραμύνθηκε της αναγκαιότητας του τέλους ταφής τονίζοντας ότι τα σχέδια αυτά θα εφαρμοστούν με συνδυαστικούς πόρους από το συγκεκριμένο τέλος και το ΕΣΠΑ.

Ανέφερε επίσης πως σε λίγες εβδομάδες αναμένεται να κατατεθεί από τους υπόχρεους παραγωγής συσκευασίας το νέο επιχειρησιακό σχέδιο που θα καλύψει και τη συλλογή.

Ωστόσο το υπουργείο φαίνεται ότι υπολογίζει χωρίς τον ...ξενοδόχο, καθώς ο διευθυντής της Ελληνικής Εταιρίας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης που διαχειρίζεται τους μπλε κάδους, Δημήτρης Παπασωτηρίου παίρνοντας τον λόγο ανέφερε ότι δεν καταρτίζεται σχέδιο δεδομένου ότι δεν έχει αποσαφηνιστεί το «για πόσα και ποια λεφτά μιλάμε και το πώς θα εισπραχθούν και το πλαίσιο παραμένει ασαφές».

Προσέθεσε ότι εξακολουθεί να υφίσταται το χρόνιο πρόβλημα της εισφοροδιαφυγής από το 45% των υπόχρεων παραγωγών με την ανοχή της κυβέρνησης.

Τη μη πληρωμή εισφορών επιβεβαίωσε και ο κ. Κωνσταντέλλος σημειώνοντας επίσης πως στην Ελλάδα και όσοι πληρώνουν, πληρώνουν με πολύ μικρότερα ποσά συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης: «Υπάρχουν εταιρίες που στην Ελλάδα πληρώνουν το ? ή το 1/5 των ποσών που πληρώνουν αλλού. Εχουμε παραδέιγματα ίδιων εταιριών που στην Ελλάδα πληρώνουν 81 ευρώ τον τόνο και 0,04 το τεμάχιο το πλαστικό και στη Γαλλία πληρώνουν 330 ευρώ τον τόνο, 410 για τις φιάλες και 553 για το εύκαμπτο πλαστικό. Στην Αυστρία πληρώνουν 750 ευρώ τον τόνο, στη Γερμανία 525. Θα μας πει κανένας γιατί εδώ στην Ελλάδα είναι 81» αναρωτήθηκε.

Ο οδικός χάρτης των επενδύσεων

Μετά την συμφωνία που επιτεύχθηκε τον περασμένο Αύγουστο, το «πακέτο» χρηματοδότησης από το Ταμείο Συνοιχής περιλαμβάνει:

- 582 εκ ευρώ για τη δημιουργία Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης και προσαρμογή ΜΕΑ σε ΜΑΑ.

- 155 εκ. ευρώ για ολιστικά προγράμματα χωριστής συλλογής διακριτών ρευμάτων, τα οποία πάντως κρίνονται λίγα συγκριτικά με τις ανάγκες.

Προυπόθεση είναι οι ΦΟΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) να έχουν ολοκληρώσει εγκαίρως τα ολιστιστικά σχέδια ανακύκλωσης που θα δίνουν έμφαση στον καφέ κάδο και τα ογκώδη απορρίμματα. Αυτά στη συνέχεια θα εγκριθούν από το υπουργείο ώστε στη συνέχεια να υποβληθούν προτάσεις χρηματοδότησης. Η σχετική πρόσκληση αναμένεται να βγει στον αέρα ίσως και την επόμενη εβδομάδα.

Σε ό,τι αφορά τους ΦΟΔΣΑ, θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι το υπουργείο μπορεί να φιλοδοξεί να «τρέξουν» επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ, αλλά οι περισσότεροι απ΄αυτούς παραμένουν ακραία υποστελεχωμένοι. Μετά βίας πιστοποιήθηκαν από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Αποβλήτων και Υδάτων οι μισοί (7 από τους 14), οι οποίοι εκπλήρωναν την πρόβλεψη μόλις ….11 εργαζομένων που ορίζει μάλλο ατεκμηρίωτα ο νόμος.

«Γίνονται πολύ λίγα, πολύ αργά», σημείωσε ο πρόεδρος του Δικτύου των ΦΟΔΣΑ, Παναγιώτης Σημανδηράκης εκφράζοντας έντονη ανησυχία για εκτροχιασμό των χρονοδιαγραμμάτων: «Είναι ευκαιρία η χρηματοδότηση με 800 εκ. ευρώ από το ΕΣΠΑ (ΠΕΚΑ) εκ των οποίων τα 620 θα πάνε στις μονάδες υποδομών και τα 180 στο κομμάτι της ανακύκλωσης. Αλλά για να τα αξιοποιήσουν οι δήμοι θα πρέπει να έχει προηγηθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία. Είχαμε προειδοποιήσει εγκαίρως ώστε να μην υπάρξει ξανά απώλεια πόρων, όπως στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο που χάσαμε 300 εκ. ευρώ γιατί δεν ήμαστε έτοιμοι σε επίπεδο σχεδιασμου. Αυτά που ευαγγελίζεται το υπουργείο είναι πέρα για πέρα εκτός χρονοδιαγράμματος και πραγματικότητας», ανέφερε.

Στο μεταξύ αυτήν την περίοδο ο ΕΟΑΝ προετοιμάζει το κανονιστικό πλαίσιο για την εφαρμογή προγραμμάτων διευρυμένης ευθύνης παραγωγού, προετοιμάζοντας παράλληλα και τη συλλογή νέων ρευμάτων.

Οπως ανέφερε η διευθύνουσα σύμβουλος Αλεξάνδρα – Σοφία Τόγια, σήμερα λειτουργούν 25 συλλογικά συστήματα για 7 υλικά (συσκευασίες, ηλεκτρικό-ηλεκτρονικό εξοπλισμό, ελαστικά, αποβλητα κατεδαφίσεων, μπαταρίες, οχήματα τέλους κύκλου ζωής). Την περίοδο αυτή ολοκληρώνεται το πλαίσιο για ακόμα δέκα ρεύματα χωριστής συλλογής μεταξύ των οποίων τα είδη επίπλωσης, τα στρώματα, γενικά όσα οι δήμοι εντάσσουν στα ογκώδη, κλωστουφαντουργικά που κάποιοι δήμοι ήδη συλλέγουν σε χωριστό ρεύμα και απόβλητα καπνικών και υγρά μαντηλάκια.

Παράλληλα από την 1η Δεκεμβρίου θα ξεκινήσει και το σύστημα εγγυοδοσιας και επιστροφής πλαστικών φιαλών και μεταλλικών περιεκτών έως 3 λίτρα στα σημεία αγοράς έναντι αντιτίμου.

Διαβάστε ακόμη

Ευρεία σύσκεψη στο υπουργείο Υγείας για τα ακριβά φάρμακα και τις ουρές της ντροπής στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ

Ο Νικήτας Κακλαμάνης νέος Πρόεδρος της Βουλής με 247 ψήφους

Ο Ροντ Στιούαρτ έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα για μία μοναδική συναυλία

Εκτάκτως στο νοσοκομείο ο Μίμης Δομάζος ανήμερα των γενεθλίων του – Αγωνία για τον παλαίμαχο άσο