Αλλάζουν όλα στο καθεστώς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών

Στη ριζική αλλαγή του μοντέλου λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας προχωρεί το υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο θα συμπεριλάβει τις νέες ρυθμίσεις στο νομοσχέδιο που καταρτίζει αυτήν την περίοδο και αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως το τέλος του μήνα. Βάσει του νέου μοντέλου, επί της ουσίας καταργούνται οι φορείς με τη μορφή που τους γνωρίζαμε έως σήμερα και θα υπάρχει ένας ενιαίος κεντρικός φορέας, ο οποίος θα εποπτεύεται από το υπουργείο και θα αποτελεί ουσιαστικά τη μετεξέλιξη του σημερινού Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ), ενώ οι υπάλληλοι θα αξιολογηθούν μέσω κριτηρίων ΑΣΕΠ, θα υπάρχουν σαφή οργανογράμματα και θα προβλέπεται η λειτουργία τους και τα Σαββατοκύριακα.

Το σχέδιο, πάντως, συνάντησε ήδη τη σφοδρή αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ, που κάνει λόγο για «επιβολή αντιπεριβαλλοντικής πολιτικής» από «το επιτελικό κράτος της ΝΔ που θυσιάζει και τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών».

Σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, ο Ενιαίος, κεντρικός φορέας θα έχει διοικητικό συμβούλιο, αλλά και όλη την αναγκαία στελέχωση προκειμένου να γίνεται μια σοβαρή διαχείριση, όπως προβλέπεται από το νόμο, τη Διεύθυνση Βιοποικιλότητας και με βάση τα διαχειριστικά σχέδια που εκπονούνται θα υπάρξουν αντίστοιχες περιοχές στη χώρα. Όπως επισημαίνεται σε σχετικό ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου, στις προστατευόμενες περιοχές, αρκετοί από τους υφιστάμενους, εξειδικευμένους υπαλλήλους, θα λάβουν αναβαθμισμένο ρόλο. «Ένας εξ αυτών θα είναι επικεφαλής σε κάθε νέο τμήμα ανά όλη τη χώρα. Ουσιαστική παρέμβαση θα είναι η στελέχωση του νέου σχήματος μέσω αξιολόγησης βάσει κριτηρίων ΑΣΕΠ».

Οι τρεις βασικές ρυθμίσεις του νέου ευρωπαικού μοντέλου Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών περιλαμβάνουν:

- Προγραμματική σύμβαση με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ή ό,τι αφορά στις αρμοδιότητες των Αποκεντρωμένων, με συγκεκριμένες υποχρεώσεις των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για τα δάση, τα νερά και τη φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών.

- Προγραμματική σύμβαση με τις Περιφέρειες με συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τα έργα ήπιας, πράσινης, βιώσιμης ανάπτυξης.

- Δημιουργία Επιτροπών σε κάθε μία από τις προστατευόμενες περιοχές. Στις Επιτροπές θα συμμετέχει τόσο η τοπική κοινωνία όσο και η κοινωνία των πολιτών και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι οποίες θα λειτουργούν συμβουλευτικά προς τον φορέα και τις τοπικά τμήματα.

Αυτό το μοντέλο προσιδιάζει σε πολλά ευρωπαϊκά σχήματα όπως στην  Αυστρία, την Ιρλανδία, τη Σλοβακία. Στόχος του υπουργείου, όπως επισημαίνεται, «είναι να γίνει μια καινούρια εθνική προσπάθεια για την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος, αξιοποιώντας όλους τους διαθέσιμους εθνικούς και κοινοτικούς πόρους».

Η αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης, η οποία θα συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο που θα ενσωματώνει και τις νέες προτάσεις για τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, τη ρύθμιση για τις οικιστικές πυκνώσεις, ρυθμίσεις για τα δάση και τους δασικούς χαρτες, συζητήθηκε σήμερα κατά τη διάρκεια της τακτικής συνάντησης του υπουργού Περιβάλλοντος, Κωστή Χατζηδάκη με τους εκπροσώπους των περιβαλλοντικών οργανώσεων παρουσία και του γενικού γραμματεα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Κωνσταντίνου Αραβώση.

«Οι συγκεκριμένες  ρυθμίσεις προσπαθούν να συνδυάσουν την προστασία του περιβάλλοντος με την προσπάθεια η χώρα να προχωρήσει μπροστά αναπτυξιακά χωρίς αγκυλώσεις και δογματισμούς. Ο κοινός στόχος αυτός είναι μια πραγματικά πράσινη πολιτική που θα έχει ως τελικό στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη» σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης.

Ο ίδιος ζήτησε τις προτάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων για τα συγκεκριμένα ζητήματα σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση θέλει να διαβουλευτεί πριν παρουσιάσει τη δική της πρόταση. Διευκρίνισε ωστόσο ότι «δεν είμαστε καταδικασμένοι φυσικά να συμφωνούμε - ούτε κι εσείς άλλωστε συμφωνείτε πάντοτε μεταξύ σας - αλλά νομίζω ότι είμαστε υποχρεωμένοι να συζητούμε διότι έχουμε πιστεύω έναν κοινό στόχο».

Ανεπαρκής η δράση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, σύμφωνα με το υπουργείο

«Ελλιπές και με περιορισμένα αποτελέσματα» χαρακτηρίζει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των 36 Φορέων των προστατευόμενων περιοχών, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 1/3 της έκτασης της χώρας, το υπουργείο Περιβάλλοντος.

«Παρά τις προσπάθειες που κάνουν πολλά από τα Διοικητικά Συμβούλια των Φορέων δεν μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στις πιο απλές από τις αρμοδιότητες τους, όπως  αυτές της καθαριότητας και  της φύλαξης» σημειώνει το υπουργείο προσθέτοντας ότι ως αποτέλεσμα συχνά η χώρα διασύρεται διεθνώς από εικόνες ντροπής με  νεκρά ψάρια στην λίμνη Κορώνεια, λόφους σκουπιδιών στη Νήσο Χρυσή, νεκρά υδρόβια πουλιά στην λίμνη Κάρλα,  αυθαίρετα στη Ζάκυνθο  κλπ.  

«Επιπλέον, η χώρα εγκαλείται πολύ συχνά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης για διάφορες περιβαλλοντικές παραβάσεις σε προστατευόμενες περιοχές (λ.χ. Ζάκυνθος, Κυπαρισσιακός Κόλπος, Λίμνη Παμβώτιδα κλπ)» τονίζεται, ενώ στην ανεπάρκεια των φορέων αποδίδεται και η παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωπαικό Δικαστήριο τον περασμένο Ιούλιο για ελλιπή προστασία της βιοποικιλότητας στις προστατευόμενες περιοχές.

Η ηγεσία του υπουργείου αναγνωρίζει το ζήτημα της υποχρηματοδότησης των φορέων τονίζοντας ότι η χρηματοδότησή τους θα έπρεπε να είνα πιο ουσιαστική, αλλά προσθέτει ότι ακόμη και στις περιπτώσεις όπου υπήρχε χρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ, οι Φορείς Διαχείρισης σε πολλές περιπτώσεις δεν μπόρεσαν να απορροφήσουν τους σχετικούς πόρους.

Ως βασικά «αγκάθια» στη λειτουργία των φορέων προβάλλει:

- Τα δεκάδες διοικητικά συμβούλια που διορίζει η εκάστοτε πολιτική ηγεσία κεντρικά για όλη την Ελλάδα, πολλά εκ των οποίων υπολειτουργούν ή δε λειτουργούν καθόλου, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις απαρτίζονται από ανεπαρκή για το συγκεκριμένο ρόλο άτομα: «Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα προέδρου Φορέα Διαχείρισης που είναι γυμναστής και σε άλλο συνταξιούχος οδοντίατρος 81 ετών» αναφέρεται.  

- Τις μικρές, ατελείς διοικητικές δομές που απασχολούν μερικούς υπαλλήλους (συνήθως γραμματείς, φύλακες και κάποιους επιστήμονες), οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο επιστημονικό και διαχειριστικό έργο των φορέων (πχ. επιστημονική παρακολούθηση ειδών χλωρίδας και πανίδας, ειδικοί στη διαχείριση κοινοτικών προγραμμάτων), παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των υπαλλήλων. «Στην πραγματικότητα, τα οργανογράμματα των Φορέων αυτών καταρτίστηκαν όχι με βάση τις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες, αλλά με βάση το προσωπικό που υπήρχε» σημειώνεται. Ως παράδειγμα αναφέρεται το ζήτημα των ξεναγήσεων σε πολλούς φορείς και το γεγονός ότι υπάρχει Φορέας για τον οποίο ενώ δεν υπάρχει ζήτηση για ξεναγήσεις υπηρετούν 3 ξεναγοί, την ώρα που σε άλλους φορείς με μεγάλη επισκεψιμότητα υπάρχει ένας ή και ...κανένας ξεναγός.

Βάσει των στοιχείων του υπουργείου, οι Φορείς, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αδυνατούν να προσελκύσουν πράσινες επενδύσεις στις προστατευόμενες περιοχές, με αποτέλεσμα οι τοπικές κοινωνίες να μην μπορούν να επωφεληθούν από δραστηριότητες όπως ο οικοτουρισμός και η βιολογική γεωργία, ενώ τα Διοικητικά Συμβούλια των 36 Φορέων σπανίως  έχουν απαρτία για να συνεδριάσουν, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει στοιχειώδης συντονισμός και σχεδιασμός στη δράση τους. «Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, οι πρόεδροι των ΔΣ ζουν μόνιμα και εργάζονται σε περιοχές εκατοντάδων χιλιομέτρων μακριά από την έδρα του Φορέα».

Κι αυτό την ώρα που εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη ανομοιογένεια μεταξύ των Φορέων καθώς οι οκτώ νέοι φορείς που ιδρύθηκαν το 2018 δε διαθέτουν κτίριο και δεν μπορούν να λάβουν καμία χρηματοδότηση δεδομένου ότι δεν εχουν ούτε μόνιμο προσωπικό. Επιπροσθέτως οι φύλακες των Φορέων έχουν μεν καθήκοντα φύλαξης, ωστόσο, δεν διαθέτουν ανακριτικές αρμοδιότητες με αποτέλεσμα να μην μπορούν να διενεργήσουν ελέγχους και να επιβάλλουν επιτόπου πρόστιμα ώστε να είναι αποτελεσματική η φύλαξη.

Επίσης, όπως υπογραμμίζεται στο σημείωμα του υπουργείου, οι φορείς λειτουργούν μόνο τις καθημερινές «ενώ οι προστατευόμενες περιοχές της χώρας αποτελούν ή θα έπρεπε να αποτελούν πόλους έλξης ιδίως τα Σαββατοκύριακα».

Σφοδρή αντίδραση από τον ΣΥΡΙΖΑ

«Οι μάσκες έπεσαν. Οι κύριοι Μητσοτάκης και Χατζηδάκης αποκαλύπτουν με τις πράξεις τους ότι η δήθεν πράσινη ατζέντα τους είναι το πρόσχημα για την επιβολή αντιπεριβαλλοντικής πολιτικής. Το επιτελικό κράτος της ΝΔ θυσιάζει και τους Φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, όπως ενημερωθήκαμε από δημοσιεύματα και non paper του ΥΠΕΝ, το οποίο περιέργως δεν έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του υπουργείου» σημειώνουν σε κοινή δήλωσή τους ο Σωκράτης Φάμελλος, η Χαρά Καφαντάρη (τομεάρχης και αναπληρωτής τομεάρχης της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ) και η Ρένα Δούρου (τομεάρχης Κλιματικής Αλλαγής της ΠΣ του ΣΥΡΙΖΑ).

Στη δήλωσή τους κάνουν λόγο για «ακόμα μια μεγάλη απάτη της ΝΔ» προσθέτοντας ότι «η Δεξιά αποδεικνύει την αλλεργία της στο περιβάλλον και στη γνώμη των τοπικών κοινωνιών, των επιστημόνων και των εργαζομένων. Μόνο που σε αυτή την περίπτωση θα βρει απέναντί της τον επιστημονικό κόσμο του περιβάλλοντος, τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ, τους εργαζόμενους και τις τοπικές κοινωνίες».

Κατηγορούν μάλιστα τον υπουργό Περιβάλλοντος ότι «αφού, δημιούργησε μύρια προβλήματα στους Φορείς σταματώντας τη δημοσίευση των οργανισμών των φορέων, το διαγωνισμό προσλήψεων (που είχε εγκριθεί επί ΣΥΡΙΖΑ), και τη χρηματοδότηση των φορέων, χρησιμοποιεί, ως επιχειρήματα, τις δικές του επιλογές για να ρίξει το φταίξιμο στους Φορείς που λειτουργούσαν εδώ και είκοσι χρόνια με συμβασιούχους, χωρίς ολοκληρωμένο κατάλογο προστατευόμενων περιοχών και χωρίς πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό».

Υπενθυμίζουν ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ολοκλήρωσε τη μεταρρύθμιση των Φορέων με το Νόμο 4519/18, χρηματοδότησε τις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες και τα σχέδια διαχείρισης για το σύνολο της χώρας, έτσι ώστε το φυσικό κεφάλαιο και η βιοποικιλότητα της Ελλάδας να αποτελούν στοιχεία ανταγωνιστικότητας, τοπικής ανάπτυξης και ποιότητας ζωής.

«Είμαστε σίγουροι ότι αυτό το σχέδιο, που εξασφάλιζε καθαρούς κανόνες, προστασία της φύσης και ασφάλεια δικαίου, ενοχλεί τη ΝΔ. Για τον λόγο αυτό επιλέγει να καταργήσει τα τοπικά συμμετοχικά σχέδια διοίκησης των φορέων, υποτιμώντας την αυτοδιοίκηση, τους τοπικούς παραγωγικούς φορείς και τους εθελοντές του περιβάλλοντος, μεταφέροντας τη διοίκηση και τις γνωμοδοτήσεις στην Αθήνα, θέτοντας ξανά τους εργαζόμενους σε ανασφάλεια, για να τοποθετήσει τα δικά της παιδιά, που θα κάνουν κουμάντο στις τοπικές υποθέσεις, προς όφελος όχι φυσικά του περιβάλλοντος, αλλά περίεργων χωροθετήσεων» τονίζουν.

Διαβάστε ακόμη

H εκλογή Τραμπ «πιέζει» το ευρώ: Ένας εμπορικός πόλεμος Ευρώπης-ΗΠΑ θα φέρει αναταράξεις - Τι προβλέπουν αναλυτές

Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών: Μια γυναικοκτονία κάθε 10 λεπτά - Τα σοκαριστικά στοιχεία

Επίδομα θέρμανσης: Βροχή αιτήσεων σε 12 μέρες - Πότε κλείνει η πλατφόρμα

Η συγκινητική έκπληξη στον Μανούσο Μανουσάκη λίγους μήνες πριν πεθάνει