Ευλογιά των πιθήκων: Τα στοιχεία του ιού που επανεμφανίστηκε ξαφνικά - Τα συμπτώματα, η θεραπεία, οι λόγοι ανησυχίας και το ύποπτο κρούσμα στην Ελλάδα

Σε εγρήγορση έχουν τεθεί οι υγειονομικές Αρχές παγκοσμίως, μετά την εμφάνιση κρουσμάτων της ευλογιάς των πιθήκων. Η επιδημική έξαρση της ευλογιάς ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν δύο εβδομάδες και έπειτα εξαπλώθηκε, προκαλώντας ανησυχία σε επιστήμονες και μη.

Τώρα, οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής και της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννα Ρέντζιου (Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια), Μαρία Καντζανού (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια), Γιάννης Ντάνασης, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Πάνος Μαλανδράκης, Δημήτρης Παρασκευής (Αναπληρωτής Καθηγητής και Αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ) και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα σχετικά με την ευλογιά των πιθήκων, όπως δημοσιεύτηκαν πρόσφατα από τον Max Kozlov στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Nature.

Η ιστορία του ιού

Ο ιός της ευλογίας των πιθήκων ανήκει στο γένος Orthopoxvirus της οικογένειας Poxviridae, στο ίδιο γένος με τον ιό variola, ο οποίος προκαλεί την ευλογιά και έχει εκριζωθεί παγκοσμίως από το 1980. Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 σε αποικίες πιθήκων, ενώ εντοπίστηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο το 1970 στο Κογκό.

Έκτοτε, έχουν παρατηρηθεί τοπικές επιδημικές εξάρσεις σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, με τελευταία και σημαντικότερη την επιδημική έξαρση στην Νιγηρία με λιγότερα από 500 επιβεβαιωμένα και ύποπτα κρούσματα. Στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εντοπιστεί από το 2018 επτά κρούσματα -σχετιζόμενα με ταξίδι σε ενδημικές χώρες.

Η εκδήλωση της νόσου, η διάγνωση και τα φάρμακα

Η περίοδος επώασης είναι συνήθως 5-21 ημέρες και ο ιός μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (π.χ. κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες που έχει χρησιμοποιήσει ασθενής).

Η νόσος εκδηλώνεται με πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, λεμφαδενοπάθεια και εξάνθημα, το οποίο συνήθως ξεκινάει από την κεφαλή και επεκτείνεται στον κορμό, ενώ συμπεριλαμβάνει και παλάμες-πέλματα. Το εξάνθημα αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων, οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν. Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμευλογιάς. Η νόσος διαρκεί συνήθως 2-4 εβδομάδες και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι αυτοπεριοριζόμενη.

Η διάγνωση γίνεται με: απομόνωση του ιού σε καλλιέργεια, ανίχνευση του DNA του ιού με PCR σε κλινικό δείγμα ή ανίχνευση παρουσίας orthopox-ιού σε ιστούς με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους.

Η θεραπεία εστιάζει κυρίως στην βελτίωση των συμπτωμάτων. Όσον αφορά στην αντιϊική θεραπεία, δύο φάρμακα που έχουν εγκριθεί για την θεραπεία της ευλογιάς θεωρούνται αποτελεσματικά και έναντι της ευλογιάς των πιθήκων: το tecovirimat, θεραπεία εκλογής σε συνδυασμό με το brincidofovir σε ασθενείς με σοβαρή νόσο.

Σημειώνεται πως η θνητότητα στις χώρες της Αφρικής κυμαίνεται μεταξύ 1-10% για τα στελέχη της Κεντρικής Αφρικής ενώ για τα στελέχη της Δυτικής Αφρικής που αποτελούν αυτά που έχουν ταυτοποιηθεί στην πρόσφατη έξαρση στην Ευρώπη, η θνητότητα στην Αφρική είναι περίπου 3%. Στις επιδημικές εξάρσεις στο Δυτικό Ημισφαίριο δεν καταγράφηκε κανένας θάνατος.

Γιατί ο ιός προκαλεί ανησυχία για τη δημόσια υγεία;

Ένας από τους κυριότερους λόγους ανησυχίας είναι η απότομη άνοδος των κρουσμάτων, καθώς μέχρι το απόγευμα της 21ης Μαΐου 145 περιστατικά (επιβεβαιωμένα και ύποπτα) έχουν καταγραφεί σε εννέα ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδά, Αυστραλία και Ισραήλ, όπως επισημαίνει ο κ.Moritz Kraemer, PhD, Aναπληρωτής Kαθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Επίσης, άλλος λόγος ανησυχίας είναι η δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική περιοχή, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει οριζόντια μετάδοση στην κοινότητα. Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι, όπως επισημαίνει και ο Andrea McCollum, επιδημιολόγος στο Τμήμα Poxvirus του CDC, πόσο εύκολα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Για τον λόγο αυτό, ο κ. Osterholm, διευθυντής του Κέντρου Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου της Μινεσότας, προβλέπει την πιθανότητα δυναμικής μετάδοσης του ιού λόγω της αγνώστου μέχρι ώρας μεταδοτικότητας του. Η αναπληρώτρια διευθύντρια του κέντρου ελέγχου και πρόληψης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής κ. Jennifer McQuinston δήλωσε ότι «Δεδομένου των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην Πορτογαλία, και των ύποπτων περιστατικών στην Ισπανία, και δεδομένου της ανεύρεσης περιστατικών σε πολλές χώρες του κόσμου, είναι ακόμα άγνωστο πόσο μεγάλη θα είναι η διασπορά του ιού, και λόγω των συχνών μετακινήσεων μεταξύ των χωρών, θα δούμε περιστατικά σε όλο το κόσμο».

Τέλος, η κ.Marion Koopmans, DVM, PhD, διευθύντρια τμήματος Erasmus που επικεντρώνεται στην έρευνα σχετικά με ιούς, επισημαίνει ότι η επιδημική έκρηξη αρχίζει να είναι ανησυχητική καθώς τα περιστατικά εντοπίζονται σε διαφορετικές χώρες, ασυνήθιστο για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων που δεν είναι τόσο μεταδοτικός.

Συμπερασματικά, η διασπορά των περιστατικών που νοσούν από την ευλογιά των πιθήκων αυξάνεται ανά τον κόσμο ενώ είναι άγνωστη ακόμα η μεταδοτικότητα του. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας, για την λήψη των απαραίτητων μέτρων προφύλαξης, καθώς και του βαθμού μεταδοτικότητας του ιού.

Το πρώτο ύποπτο κρούσμα στην Ελλάδα - Όσα γνωρίζουμε

Το πρώτο ύποπτο κρούσμα για πιθανή μόλυνση από ευλογιά των πιθήκων στην Ελλάδα εντοπίστηκε το Σάββατο και διακομίστηκε από την Κεφαλονιά στο νοσοκομείο «Αττικόν». Πρόκειται για άνδρα από τη Ρουμανία, ο οποίος μαζί με τη σύντροφό του εισήχθηκαν στο νοσοκομείο και νοσηλεύονται σε δωμάτια αρνητικής πίεσης.

Η κοπέλα είναι ασυμπτωματική και νοσηλεύεται προληπτικά.

Ο ΕΟΔΥ έχει λάβει δείγματα για επιβεβαιωτική εξέταση τα οποία στάλθηκαν στο εργαστήριο αναφοράς και τα αποτελέσματα θα είναι διαθέσιμα τη Δευτέρα.

Νωρίτερα σήμερα, ο καθηγητής Μικροβιολογίας στο Νοσοκομείο «Αττικόν», Σπυρίδων Πουρνάρας, δήλωσε πως θα γίνουν εξετάσεις στη μονάδα ειδικών λοιμώξεων του Αττικού. Σύμφωνα με τον ίδιο, ενημέρωση για το περιστατικό υπήρξε πριν λίγες ημέρες και «δεν χρειάζεται πανικός, πρέπει πρώτον να αποδειχθεί και δεύτερον δεν είναι κάτι πολύ μεταδοτικό, πολύ τρομερό».

Πρόκειται για άνδρα από τη Ρουμανία, που μεταφέρθηκε από την Κεφαλονιά στην Αττική. Η σύντροφός του, δεν έχει συμπτώματα, αλλά για προληπτικούς λόγους νοσηλεύεται και η ίδια, γνωστοποίησε ο κ. Πουρνάρας μιλώντας στο OPEN. Τα δείγματα του τουρίστα θα πάνε στο εργαστήριο του ΑΠΘ και θα γίνει διάγνωση «πάρα πολύ γρήγορα».

Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα είναι θετικό, ο άνδρας θα νοσηλευτεί όπως προβλέπεται και «από εκεί και πέρα δεν είναι εξαιρετικά μεταδοτική πάθηση, θέλει στενή επαφή». Όπως διευκρίνισε σε αυτό το σημείο ο καθηγητής, δεν υπάρχει ανησυχία για τα μέρη που κινήθηκε ο συγκεκριμένος τουρίστας στην Κεφαλονιά.

Σημειώνεται πως την παρακολούθηση του πρώτου υπόπτου κρούσματος έχει αναλάβει ο Σωτήρης Τσιόδρας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο Καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ στην 4η Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Νοσοκομείο Αττικόν, Σωτήρης Τσιόδρας και η αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ στην ίδια κλινική του Αττικόν Αναστασία Αντωνιάδου θα εστιάσουν στην εξέταση του τουρίστα ώστε να διαπιστωθεί αν είναι όντως κρούσμα.

«Οι ειδικοί σε εγρήγορση, όχι ο κόσμος»

Από πλευράς του, ο καθηγητής Πνευμονολογίας και αντιπρόεδρος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Νίκος Τζανάκης, μίλησε για μια σπάνια νόσο «αλλά εμείς οι ειδικοί πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση -όχι ο κόσμος- και να έχει εμπιστοσύνη ο κόσμος στην επιστήμη, να το ξεπεράσουμε και αυτό».

Ο κ. Τζανάκης διευκρίνισε πως το εμβόλιο το έχουν κάνει όσοι είναι άνω των 40 ετών, καθώς «έχει σταματήσει διότι είναι μια ιστορική νόσος». Όπως είπε, υπάρχουν τα εμβόλια, αλλά όχι σε μεγάλες ποσότητες και πρέπει να είναι προσιτά εκεί που χρειάζονται.

Ποιοι κινδυνεύουν και τι να προσέχει ο γενικός πληθυσμός

Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτοί που κινδυνεύουν είναι αυτοί που περιποιούνται αυτούς τος ανθρώπους -όπως για παράδειγμα οι εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία, αλλά υπογράμμισε πως «δεν πρέπει να επηρεάσει τον γενικό πληθυσμό στο πώς σκέφτεται».

Ο κόσμος απλά θα πρέπει «να κρατάει την αντισηψία, να καθαρίζει τα χέρια του, να μην έρχεται σε επαφή με άγρια ζώα, να μην τρώει ωμό κρέας ειδικά από άγρια ζώα».

Δεν ξέρουμε ακριβώς αν είναι ο παλιός ιός που υπήρχε στην Αφρική ή αν έχει τροποποιηθεί, τόνισε στο τέλος ο Νίκος Τζανάκης.

Βασιλακόπουλος: Σε αρκετό ποσοστό προστατευμένοι όσοι έχουν εμβολιαστεί

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας, Θεόδωρος Βασιλακόπουλος, μίλησε σήμερα για την ευλογιά των πιθήκων και το πιθανό σενάριο έξαρσής της.

Ο κ. Βασιλακόπουλος υπογράμμισε αρχικά πως η εν λόγω νόσος είναι γνωστή από το 1970 και μεταδίδεται στον άνθρωπο και από άλλα ζώα, κυρίως τρωκτικά, πέραν του πιθήκου. «Οι έχοντες εμβολιαστεί για την ευλογιά, και όχι την ανεμοβλογιά, είναι σε αρκετό ποσοστό προστατευμένοι και από την συγκεκριμένη ευλογιά των πιθήκων» διευκρίνισε μετά.

Όπως τόνισε, ανέκαθεν υπήρχαν κρούσματα του ιού στην δυτική Αφρική και όσα εμφανίζονταν εκτός της χώρας συνδέονταν με ταξίδια.

«Η μετάδοση της νόσου γίνεται μέσω επαφής» είπε έπειτα.

Παγώνη: Δεν θα πάρει μορφή πανδημίας

Είναι μεταδοτικό νόσημα, αλλά δεν χρειάζεται πανικός, η ευλογιά των πιθήκων μεταδίδεται από την αναπνευστική οδό, από τον αέρα με τα σταγονίδια, μεταδίδεται και μέσω της επαφής με μολυσμένες επιφάνειες», τόνισε η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ Ματίνα Παγώνη.

Όπως εξήγησε μιλώντας στον ΑΝΤ1, «δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Οι ασθενείς είχαν 3-4 εβδομάδες τα συμπτώματα, τα οποία είναι σε αποδρομή και σιγά σιγά φθίνουν. Υπάρχει εμβόλιο που γίνεται σε πληθυσμό χωρών της Αφρικής, δεν έχει χρειαστεί να γίνει παρά μόνο σε δύο από όλους τους ασθενείς ανά τον πλανήτη».

Σε ό,τι αφορά στα συμπτώματα, η Ματίνα Παγώνη είπε ότι η ευλογιά των πιθήκων εκδηλώνεται με πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγίες και τα χαρακτηριστικά εξανθήματα με τις φυσαλίδες, ενώ υπάρχει και διόγκωση των λεμφαδένων.

«Είναι διαχειρίσιμη προς το παρόν η ευλογιά των πιθήκων, δεν θα πάρει την μορφή της πανδημίας», δήλωσε με σιγουριά η πρόεδρος της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Αθηνών - Πειραιώς.

Σε εγρήγορση όλες οι χώρες - Επιστροφή της μάσκας στη Νέα Υόρκη

Σε εγρήγορση για την ευλογιά των πιθήκων βρίσκεται όλος ο πλανήτης, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) να εκτιμά πως αναμένονται και άλλα κρούσματα.

Χαρακτηριστικό της εγρήγορσης και των μέτρων που λαμβάνονται ήδη, είναι και το γεγονός ότι οι υγειονομικές υπηρεσίες της Νέας Υόρκης, μόλις λίγες ημέρες αφότου οι πολίτες είχαν αρχίσει να επανέρχονται σε μια κανονικότητα, ήδη άρχισαν να ενθαρρύνουν -ξανά- τη χρήση μάσκας από τον πληθυσμό για την προστασία του από την ευλογιά των πιθήκων, αλλά και από την Covid-19 και τη γρίπη -άλλωστε, η Νέα Υόρκη καταγράφει πρόσφατα μια αναζωπύρωση της πανδημίας.

«Οι μάσκες μπορούν να προστατεύσουν από την ευλογιά των πιθήκων, καθώς και από άλλους ιούς που κυκλοφορούν στη Νέα Υόρκη, όπως της COVID-19. Το Τμήμα συνεχίζει να προτείνει μάσκες σε δημόσιους εσωτερικούς χώρους. Στο πλαίσιο της προφύλαξης, κάθε Νεοϋορκέζος που εμφανίζει ασθένεια παρόμοια με γρίπη με πρήξιμο των λεμφαδένων και εξανθήματα στο πρόσωπο και το σώμα θα πρέπει να επικοινωνήσει με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης», αναφέρεται σε δελτίο Τύπου του τμήματος Υγείας της Νέας Υόρκης.

Διαβάστε ακόμη

Το Θεαγένειο εκπέμπει «SOS»: Τον... έναν χρόνο φτάνει η λίστα αναμονής για χειρουργεία - Ένας νοσηλευτής για 30 ασθενείς

Στον Εισαγγελέα η Ειρήνη Μουρτζούκου - Κρύβεται από τις κάμερες

Το δύσκολο σταυροδρόμι της κυβέρνησης, η σύλληψη Ρωμανού και η αλλαγή ατζέντας

Η Σοφία Βεργκάρα υποδεικνύει πως χορεύουν οι λατινοαμερικάνες για την περίοδο των Ευχαριστιών