Charlie Hebdo: 5 χρόνια μετά - Τα καλάσνικοφ που... όπλισαν το γέλιο

Το Charlie Hebdo, από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε, έγινε συνώνυμο του χιούμορ. Μετά την επίθεση ακραίων ισλαμιστών έγινε το ματωμένο σύμβολο της ελευθερίας της έκφρασης.

Τι άλλαξε από τότε μέχρι σήμερα; Κάποιος θα υπέθετε ότι οι γελοιογραφίες και τα σκίτσα του θα κυκλοφορούσαν δίχως «αιχμές», πως οι σκιτσογράφοι του θα έμπαιναν σε καθεστώς αυτολογοκρισίας, υπό το ένστικτο της επιβίωσης, για να μην ενοχλήσουν κανέναν, για να μη ζήσουν ξανά τη βία των τζιχαντιστών στο κορμί τους. Να ζήσουν, απλά…

Από τότε μέχρι σήμερα, όμως, τα σκίτσα του γαλλικού σατιρικού περιοδικού έγιναν περισσότερο «σκληρά», κάποιες φορές κυνικά, κάποιοι τα χαρακτήρισαν ως προσβλητικά, γεννώντας έντονες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις. Το καυστικό και προκλητικό χιούμορ των σκιτσογράφων του Charlie Hebdo αρκετές φορές συνδέθηκαν με την εκτός ορίων σάτιρα και προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης - ακόμα και από αρκετά ΜΜΕ, ανά τον πλανήτη Γη.

Κι όλα αυτά ενώ έχουν περάσει μόλις πέντε χρόνια από τότε που το γέλιο πάγωσε, από τότε που ο πλανήτης παρακολουθούσε παγωμένος, ενώ στα σόσιαλ μίντια ποστάρονταν τα πρώτα βίντεο και σκληρές εικόνες, με αίμα, από αυτόπτες μάρτυρες. Οι πληροφορίες που μετέδιδαν τα ειδησεογραφικά μέσα, μπερδεμένες. Λίγη ώρα αργότερα μαθαίναμε τη σκληρή πραγματικότητα για τους εργαζόμενους του περιοδικού το οποίο είχε μάθει να σκορπά χαμόγελα. Μόνο που τώρα δεν είχε πλάκα…

Ήταν 7 Ιανουαρίου 2015 όταν ολιγομελής ομάδα ενόπλων επιτέθηκε στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo στο Παρίσι της Γαλλίας. Ο απολογισμός της τρομοκρατικής επίθεσης ήταν 12 νεκροί (ανάμεσά τους και δύο αστυνομικοί) και επτά τραυματίες. Οι δράστες πραγματοποίησαν την επίθεση ανοίγοντας πυρ και κραυγάζοντας τη φράση «Αλλάχ Ακμπάρ», δηλαδή «ο Θεός είναι μεγάλος». Φόνοι για να πάψουν τα «πενάκια», θάνατοι στο όνομα του προφήτη του Ισλάμ.

Μεταξύ των νεκρών είναι οι σκιτσογράφοι Καμπί, Βολίνσκι, Ονορέ, Τινιού, ο πρώην διευθυντής, Σαρμπ, καθώς και ο οικονομολόγος Μπερνάρ Μαρίς. Η επίθεση είναι η πλέον πολύνεκρη στη Γαλλία έπειτα από αυτή στο τρένο της γραμμής Στρασμπούρ-Παρίσι στις 18 Ιουνίου 1961, με 28 νεκρούς, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Αλγερίας. Αλλά από τότε είχαν περάσει πολλά χρόνια.

Μιλώντας για αυτά, το 2006, το εβδομαδιαίας κυκλοφορίας περιοδικό είχε προκαλέσει αντιδράσεις δημοσιεύοντας σατιρικά σκίτσα του Μωάμεθ τα οποία είχαν ήδη, προηγουμένως, δημοσιευτεί από τη δανέζικη εφημερίδα Jyllands-Posten. Το 2011, μετά την κυκλοφορία ειδικού τεύχους με τον τίτλο Charia Hebdo το οποίο ασκούσε κριτική στην εκλογική νίκη του ισλαμιστικού κόμματος Εναντά στην Τυνησία, το σατιρικό περιοδικό αποτέλεσε αντικείμενο απειλών και επιθέσεων, ανάμεσά τους ένας εμπρησμός ο οποίος πραγματοποιήθηκε με τη ρίψη μιας βόμβας μολότοφ. Στη συνέχεια, τα γραφεία του περιοδικού τέθηκαν υπό τακτική αστυνομική περιφρούρηση. Τον Ιανουάριο του 2013, το περιοδικό δημοσίευσε ένα ειδικό τεύχος αποτελούμενο από δύο τμήματα: το La Vie de Mahomet (Η Ζωή του Μωάμεθ), στο οποίο ο Σαρμπ διηγούταν με σκίτσα τη ζωή προφήτη του Ισλάμ.

Το 2013, η Αλ-Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (AQAP) εξέδωσε -στο διαδικτυακό περιοδικό της, το Inspire- μία λίστα έντεκα Δυτικών προσωπικοτήτων οι οποίες καταζητούνταν «ζωντανές ή νεκρές για εγκλήματα κατά του Ισλάμ» - μεταξύ των οποίων βρισκόταν και ο Σαρμπ.

Το πρωινό της επίθεσης, το τεύχος n°1177 εκδόθηκε με πρωτοσέλιδο, ένα σκίτσο του Μισέλ Ουελμπέκ το οποίο είχε σχεδιάσει ο Luz. Στο εσωτερικό του, βρισκόταν ένα από τα τελευταία σκίτσα που είχε σχεδιάσει ο Σαρμπ, το οποίο έφερε ως τίτλο «Toujours pas d'attentats en France» (Ακόμη να υπάρξει τρομοκρατική επίθεση στη Γαλλία), δείχνοντας έναν τζιχαντιστή να λέει: «Attendez! On a jusqu'à la fin janvier pour présenter ses vœux...» (Περιμένετε, έχουμε καιρό μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου για να εκφράσουμε τις ευχές μας).

Πριν από την επίθεση, οι δύο ένοπλοι κουκουλοφόροι εισέβαλαν στον αριθμό 6, της οδού Νικολά Απέρ, τη διεύθυνση των αρχείων του Charlie Hebdo. Οι ένοπλοι φώναξαν, «εδώ είναι το Charlie Hebdo;», και αφού κατάλαβαν το λάθος τους έφυγαν για τα κεντρικά γραφεία του περιοδικού στο νούμερο 10, της οδού Νικολά Απέρ. Εκεί, συνάντησαν τη σκιτσογράφο Κορίν "Κοκό" Ρεΐ. Ανέφερε ότι οι άνδρες μιλούσαν άπταιστα Γαλλικά και με απειλές την ανάγκασαν να πληκτρολογήσει τον κωδικό πρόσβασης για την πόρτα.

Οι άνδρες γέμισαν το λόμπι με πυροβολισμούς κατά την είσοδό τους. Το πρώτο θύμα ήταν ο εργαζόμενος συντήρησης, ο οποίος σκοτώθηκε ενώ καθόταν στην υποδοχή. Οι ένοπλοι ανάγκασαν τη Ρεΐ με την απειλή όπλου να τους οδηγήσει σε ένα γραφείο του δευτέρου ορόφου, όπου 15 μέλη του προσωπικού είχαν συντακτική συνέλευση, την πρώτη ετήσια συνέντευξη Τύπου του Charlie Hebdo.

Οι ένοπλοι εισέβαλαν στην αίθουσα συσκέψεων και φώναξαν το όνομα του Σαρμπ για να τον σημαδέψουν πριν ανοίξουν πυρ. Οι πυροβολισμοί διήρκεσαν πέντε έως δέκα λεπτά. Οι ένοπλοι σκόπευαν στα κεφάλια των δημοσιογράφων και τους σκότωσαν υπό μορφή εκτέλεσης. Κατά τη διάρκεια των πυροβολισμών, η Ρεΐ επέζησε χωρίς να τραυματισθεί, κρυμμένη κάτω από ένα γραφείο, από όπου παρακολούθησε τις δολοφονίες των συναδέλφων της. Άλλοι μάρτυρες ανέφεραν ότι οι ένοπλοι… συστήθηκαν λέγοντας ότι ανήκουν στην Αλ Κάιντα – συγκεκριμένα, σε ένα «παρακλάδι» της το οποίο δρα στην Υεμένη.

Οι δύο ένοπλοι άνδρες ήταν ο Σαΐντ και ο Σερίφ Κουασί - έπεσαν νεκροί κατά την επέμβαση της Αστυνομίας στο τυπογραφείο όπου είχαν ταμπουρωθεί, στη βόρεια Γαλλία. Έκαναν, όμως, την αρχή σε ένα κύμα τζιχαντιστικών επιθέσεων που ακολούθησε και το οποίο έσκασε με φόρα άνευ προηγουμένου στη Γαλλία - στο οποίο, συνολικά, έχασαν τη ζωή τους 241 άνθρωποι.

Έτσι, η 7η Ιανουαρίου 2015 δεν αποτελεί μόνο μία θλιβερή ημέρα μνήμης για τα θύματα της επίθεσης, αλλά μια άτυπη έναρξη της τρομοκρατικής δράσης στην Ευρώπη η οποία -ειδικά από τότε- δεν νιώθει ασφαλής. Κανείς μας δεν μπορεί να νιώθει απόλυτα ασφαλής αφού κάπου στον κόσμο υπάρχει κάποιος ο οποίος μπορεί να σε μισεί, ενώ δεν τον έχεις γνωρίσει ποτέ σου.

Ταυτόχρονα, βγήκε πάλι στην επιφάνεια η προαιώνια μάχη μεταξύ του σκίτσου -γνήσιο τέκνο του Διαφωτισμού- με τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό – το μπάσταρδο παιδί του σκοταδισμού. Και η μάχη συνεχίζεται: καλάσνικοφ-θάνατος απέναντι στα πενάκια, τη δημοκρατία και το χιούμορ.

Κάντε κλικ εδώ για να δείτε το χρονολόγιο σε μεγέθυνση. 

Διαβάστε ακόμη

Ικανοποίηση στην Κουμουνδούρου για την αυξημένη συμμετοχή στις εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ: Στις 20:00 κλείνουν οι κάλπες

e-Αποδείξεις: Αντίστροφη μέτρηση για να γλιτώσετε έξτρα φόρο - Όσα πρέπει να ξέρετε

Σέρρες: Πέθανε 15χρονος οδηγός αυτοκινήτου μετά από τροχαίο - Οδηγούσε με τρία παιδιά μέσα

Κρήτη: Συνελήφθη και η μητέρα του γαμπρού με τα ναρκωτικά