Ιωσήφ Στάλιν: Όσοι πιστεύουν ότι πέθανε από φυσικό θάνατο είναι βαθιά νυχτωμένοι – Οι τελευταίες δραματικές ώρες του

Μια μέρα σαν σήμερα ο Ιωσήφ Στάλιν πέφτει ημιθανής στο χαλί του δωματίου του· πέθανε από φυσικά αίτια τέσσερις μέρες μετά; Αυτά είναι για τα κεφαλαία γράμματα της Ιστορίας. Στα ψιλά βρίσκεται η ουσία…

Ο Στάλιν αισθανόταν αδυναμία εξαιτίας της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Το 1953, ο Στάλιν ήταν ήδη 73 χρονών και παραπονιόταν για ιλίγγους. Ωστόσο, το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου ήταν έξω φρενών όπως συνήθως. Είχε καλέσει κάποιους από τους πιο στενούς συντρόφους του στην ντάτσα του στο Κούντσεβο, κοντά στη Μόσχα. Ύστερα από μερικά ποτήρια αραιωμένο με φρουτοχυμό γεωργιανό κρασί, τα έβαλε με τον προσωπικό του γιατρό, που του είχε συστήσει να αποχωρήσει από την αρχηγία της κυβέρνησης λόγω των προβλημάτων της υγείας του.

Έπειτα έστρεψε τα βέλη του κατά των επιφανέστερων γιατρών της Μόσχας, που είχαν προσφάτως συλληφθεί με χαλκευμένες κατηγορίες, στο πλαίσιο της λεγόμενης Συνωμοσίας των Γιατρών. Ο Στάλιν απαιτούσε να παραδεχτούν δημόσια την ενοχή τους.
Ανάμεσα στους καλεσμένους εκείνη τη βραδιά ήταν και ο Λαυρέντι Μπέρια, ένας από τους πιο πιστούς ανθρώπους του Στάλιν και αρχηγός των Μυστικών Υπηρεσιών. Ο Μπέρια ήταν εξοικειωμένος με τις εκρήξεις οργής του Πατερούλη, ωστόσο τα έχασε και αυτός, όταν ο Στάλιν εξαπέλυσε τους κεραυνούς του κατά των παρισταμένων. Τους κατηγόρησε ότι νοσταλγούσαν τα περασμένα μεγαλεία και άρχισε να εκτοξεύει αόριστες - πλην όμως σοβαρές - απειλές εναντίον τους. Το συμπέρασμα ήταν ξεκάθαρο: Ο Μπέρια και άλλοι προσκεκλημένοι θα ήταν οι επόμενοι στη λίστα του…
Εκείνο το βράδυ βρέθηκαν στη ντάτσα του Στάλιν ο Μαλενκόφ, ο Χρουτσόφ, ο Μπουλγκάνιν και ο Μπέρια.

«Ήταν ευδιάθετος», αλλά..

Χρόνια μετά ο Χρουτσόφ θα θυμηθεί: «Όταν ήμασταν στην είσοδο, ο Στάλιν βγήκε όπως συνήθως για να μας αποχαιρετήσει. Είχε εύθυμη διάθεση και αστειευόταν· κουνούσε το δάχτυλό του ή τη γροθιά του και με χτύπησε ελαφρά στο στομάχι, αποκαλώντας με Μίκολα. Πάντα χρησιμοποιούσε το ουκρανικό όνομά μου, όταν ήταν σε καλή διάθεση. Λοιπόν, φύγαμε και εμείς ευδιάθετοι, αφού δεν είχε συμβεί τίποτα κατά τη διάρκεια του δείπνου. Αυτά τα δείπνα δεν τελείωναν πάντα ευχάριστα…». Και μάλλον κι εκέινο το δείπνο δεν είχε τελειώσει ευχάριστα, αλλά ο Χρουτσόφ το… είχε ξεχάσει.

Ο Στάλιν είχε συνέχισε επί αρκετή ώρα ακόμα τις κατηγορίες του, πίνοντας κρασί και εκτοξεύοντας απειλές. Όταν πια έδωσε την άδεια στους καλεσμένους του να φύγουν η ώρα είχε πάει 4:00 τα ξημερώματα της 1ης Μαρτίου.
Ο Στάλιν δεν έμεινε μόνος. Εκείνη τη βραδιά υπήρχαν στην ντάτσα του τρεις αξιωματικοί της φρουράς του και ο υποδιοικητής της ντάτσας. Αυτός ο τελευταίος, θα γινόταν ο μάρτυρας - κλειδί για τα περίεργα γεγονότα που ακολούθησαν. Σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή των γεγονότων εκείνης της νύχτας, ο Στάλιν μίλησε στους φρουρούς του πριν αποσυρθεί στο δωμάτιό του: «Πάω να κοιμηθώ - τους είπε - δεν θα σας χρειαστώ άλλο. Πηγαίνετε και εσείς για ύπνο».

Ο υποδιοικητής δήλωσε αργότερα ότι ποτέ δεν άκουσε τον Στάλιν να λέει εκείνα τα λόγια. Ένας από τους τρεις φρουρούς και δεξί χέρι του Μπέρια, ο Χρουσταλόφ, ήταν εκείνος που μετέφερε το μήνυμα του Στάλιν: «Λοιπόν παιδιά ακούστε μία διαταγή που δεν μας έχει ξαναδοθεί πότε, το αφεντικό είπε πηγαίνετε για ύπνο όλοι σας, δεν χρειάζομαι τίποτα, θα πάω και εγώ για ύπνο. Δεν θα σας χρειαστώ άλλο σήμερα». Ο υποδιοικητής εκτέλεσε την εντολή του Στάλιν, που έδειχνε ότι κοιμήθηκε μέχρι αργά το επόμενο πρωί.
Το ρολόι χτύπησε 11 μετά 12 και όσοι είχαν μείνει στην ντάτσα άρχισαν να ανησυχούν: «Κάτι δεν πάει καλά τι κάνουμε τώρα;».
Δεν μπορούσαν όμως να κάνουν το παραμικρό. Ο Στάλιν είχε δώσει αυστηρές εντολές να μην τον ενοχλούν ποτέ, όταν κοιμόταν. Ουδείς επιτρεπόταν να μπει στο δωμάτιό του!

Από δόξα σοι ο Θεός, βόηθα Παναγιά...

Οι φρουροί περίμεναν αρκετές ώρες, ώσπου επιτέλους άναψε το φως στο δωμάτιο του Στάλιν. «Δόξα σοι ο Θεός», σκέφτηκαν, «…όλα είναι εντάξει». Όμως για τις επόμενες ώρες δεν ακουγόταν καμία κίνηση, κανένας ήχος. Και είχε πάει πια 11:00 το βράδυ, όταν οι φρουροί άρχισαν και πάλι να ανησυχούν. Όταν έφτασε ένα σημαντικό δέμα από την Κεντρική Επιτροπή, ένας από τους φρουρούς σκέφτηκε πως είχε τη δικαιολογία που χρειάζονταν για να μπει στο δωμάτιο. Άνοιξε δειλά την πόρτα και έμεινε εμβρόντητος με το θέαμα που αντίκρισε: Ο Στάλιν ήταν σωριασμένο στο πάτωμα μουσκεμένος στα ούρα του, με το χέρι απλωμένο. Είχε τις αισθήσεις του, αλλά ήταν σαν μεθυσμένος. «Να φωνάξω γιατρό;» τον ρώτησε ο φρουρός και ο Στάλιν έβγαλε έναν περίεργο ήχο κάτι σαν «τζ τζ».
Ειδοποιήθηκαν και οι υπόλοιποι που βρίσκονταν στη ντάτσα και έβαλαν τον Στάλιν στον καναπέ και μετά τηλεφώνησαν στον Μπέρια και στον Μαλενκόφ - ανώτατο στέλεχος του Πολιτμπιρό.

Ο Μπέρια έδειξε ιδιαίτερα εκνευρισμένος όταν είδε το Στάλιν: «Τι κάνετε στο αφεντικό; Κοιμάται δεν το βλέπετε;» είπε και διέταξε τους φρουρούς μα τον αφήσουν ήσυχο. Οι φρουροί παράκουσαν και πήραν την κατάσταση στα χέρια τους. Ειδοποιήσαν τους γιατρούς για το τι είχε συμβεί καθώς και άτομα του στενού περιβάλλοντος του Στάλιν.
Όταν επιτέλους έφτασαν οι γιατροί το πρωί στις 2 Μαρτίου, είχαν περάσει τουλάχιστον 13 ώρες από τότε που κατέρρευσε ο ισχυρός άντρας της Σοβιετικής Ένωσης. Τώρα είχε αρχίσει πια να κάνει αιμοπτύσεις και η κατάσταση του έδειχνε πάρα πολύ σοβαρή.
«Όλοι οι γιατροί ήταν τρομοκρατημένοι. Τον κοίταζαν και έτρεμαν. Όταν τον εξέτασαν τα χέρια τους έτρεμαν», έλεγαν οι φρουροί. Οι γιατροί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είχε υποστεί εσωτερική αιμορραγία.
Όταν έγινε φανερό ότι ο Στάλιν δεν συνερχόταν κάλεσαν την κόρη του Σβετλάνα. «Η επιθανάτια αγωνία του ήταν κάτι το τρομερό. Ήταν ένα φρικτό θέαμα. Έκανε σαν τρελός. Ήταν κυριευμένος από τον τρόμο του θανάτου», θα πει εκείνη αργότερα.
Θα πει επίσης το τι εντύπωση της έκανε η συμπεριφορά του Μπέρια, όταν τελικά ο Στάλιν ξεψύχησε στις 5 Μαρτίου - θάνατός του καταγράφηκε στις 21:50: «Ο Μπέρια ήταν ο πρώτος που έτρεξε στη μεγάλη αίθουσα όπου όλοι περίμεναν αμίλητοι και εκεί στην απόλυτη σιωπή αναφώνησε με τη βροντερή φωνή και με έντονη διάθεση: Το αυτοκίνητο γρήγορα το αυτοκίνητο. Ήταν πολύ παράξενη η αντίδραση του Μπέρια δεδομένου του συνταρακτικού συμβάντος και της ατμόσφαιρας».

Ο Μπέρια «πετούσε»!

Μία πιθανή εξήγηση για τη συμπεριφορά του Μπέρια βρίσκεται κρυμμένη στην ιατροδικαστική έκθεση. Οι γιατροί που διενέργησαν νεκροψία - νεκροτομή στο πτώμα του Στάλιν είπαν ότι είχε υποστεί εσωτερική αιμορραγία στον εγκέφαλο στους μυς της καρδιάς και στον βλεννογόνο του στομάχου· κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η γνωστή χρόνια υπέρταση από την οποία υπέφερε είχε προκαλέσει τις αιμορραγίες! Σύμφωνα όμως με τις σύγχρονες αναλύσεις δεν ήταν αυτή η αιτία της αιμορραγίας. Η υψηλή αρτηριακή πίεση θα μπορούσε πράγματι να είχε προκαλέσει εγκεφαλική αιμορραγία, αλλά δεν θα έκανε τον Στάλιν να εξεμεί αίμα, ούτε θα είχε προκαλέσει τη γαστρεντερική αιμορραγία.
Μία πολύ πιο πιθανή αιτία για μία τέτοιου είδους εσωτερική αιμορραγία είναι η άοσμη και άχρωμη χημική ουσία βαρφαρίνη, ένα ισχυρό αντιπηκτικό που είχε μόλις τεθεί σε κυκλοφορία στη Σοβιετική Ένωση. Πιστεύεται λοιπόν ότι ο Λαυρέντι Μπέρια έριξε βαρφαρίνη στο κρασί του Στάλιν εκείνο το βράδυ. Και είχε κάθε λόγο να το κάνει γιατί φοβόταν ότι το όνομά του ήταν το επόμενο στη λίστα των εκτελέσεων.

Αργότερα είπε σε ανωτέρους σοβιετικούς κύκλους ότι έπρεπε να τον ευγνωμονούν που είχε βγάλει τον Στάλιν από τη μέση. Μέχρι που έφτασε στο σημείο να καυχηθεί κάποτε στον Μολότοφ, τον υπουργό Εξωτερικών: «Τον καθάρισα κι έσωσα ολονών τα τομάρια»!
Συνένοχος στο έγκλημα ήταν ο Χρουσταλόφ, ο φρουρός της ντάτσας που μετέφερε την εντολή στους άλλους φρουρούς να μην ενοχλήσουν τον Στάλιν.
Ακόμα κι αν ουδείς είχε δηλητηριάσει τον Στάλιν το προηγούμενο βράδυ, ο Σιμόν Σεμπάγκ Μοντεφιόρε στο βιβλίο του « Στάλιν: Η Αυλή του Κόκκινου Τσάρου», υποστηρίζει ότι θα μπορούσαν να είχαν παρατηρήσει την κατάσταση στην οποία βρισκόταν και να είχαν αποφασίσει εκεί να επισπεύσουν τον θάνατό του.
Μετά το θάνατο του Στάλιν, ο Μπέρια, με το δίκτυο των κατασκόπων και των επαφών του, φαινόταν έτοιμος να αναλάβει την εξουσία. Υποτίμησε όμως τους αντιπάλους του. Ο Χρουστσόφ - το αουτσάιντερ – θα αναλάμβανε τα ηνία της αχανούς Σοβιετικής Ένωσης και σύντομα θα εξόντωνε (και) τον Μπέρια!