Νέρων το μεγάλο θύμα των ιστορικών: Φιλλέλην και λαοφιλής ούτε τη Ρώμη έκαψε, ούτε τους χριστιανούς κυνήγησε

Τον έλεγαν Νέρωνα και ο συνειρμός του ονόματός του οδηγεί σε πύρινες σκέψεις… Όμως τελικά ήταν το τέρας που παρουσιάζεται από κάποιους ιστορικούς, ο Νέρων, ή ήταν το θύμα τους, που ούτε τη Ρώμη έκαψε, ούτε τους χριστιανούς κυνήγησε;

Ξημέρωνε  μια μέρα σαν σήμερα, 19 Ιουλίου 64 χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού και οι κάτοικοι της πρωτεύουσας του τότε κόσμου, της Ρώμης, ένοιωσαν μια οσμή καπνού να τους ερεθίζει την όσφρηση. Η πόλη καιγόταν! Ποιος την έκαψε; Ο Νέρων λένε οι Χριστιανοί και οι ιστορικοί οι μισούντες τον αυτοκράτορα, με κορυφαίο τον Δίωνα τον Κάσσιο, υπερθεματίζουν πλαγίως, αφήνοντας και μια χαραμάδα αμφιβολίας για να μην εκτεθούν…

Ο Νέρων θεωρείται «φαύλος, απερίσκεπτος, σπάταλος, τρυφηλός, αναίσχυντος, πυρομανής»… Έτσι μας τον παρουσιάζει - με μια πρώτη ανάγνωση - η Ιστορία. Και όμως, πολλά από τα πιο πάνω επίθετα που «κόλλησαν» οι ιστορικοί στον Ρωμαίο αυτοκράτορα ήταν από άδικα έως απαράδεκτα, όπως προκύπτει από άλλους πιο μετριοπαθείς συναδέλφους τους.

Η φωτιά που κατέκαψε τη Ρώμη, τον Ιούλιο του 64 μ.Χ, άρχισε κατά την απουσία του Νέρωνα στον τόπο γέννησής του, το Άντιο, 50 και κάτι χιλιόμετρα μακριά από τη Ρώμη, απόσταση τεράστια για την εποχή! Το στερεότυπο θέλει τον Νέρωνα να παίζει τη λύρα του εμπνεόμενος από τις φλόγες που έπνιγαν την πόλη του!
Ο εμπαθής προς τον Νέρωνα ιστορικός Σουητώνιος, καταγράφει πως άνθρωποι του παλατιού έβαλαν τη φωτιά, παραδεχόμενος, όπως και ο συνάδελφός του Τάκιτος, πως ο αυτοκράτορας ειδοποιήθηκε την τέταρτη μέρα της πυρκαγιάς, όταν η μισή Ρώμη είχε καταστραφεί.
Και η λογική της Ιστορίας έρχεται να υποβάλει ένα κεφαλαιώδες ερώτημα: Ποιον αυτοκράτορα θα συνέφερε να κάψει την πρωτεύουσα του, γνωρίζοντας τις ολέθριες συνέπειες της πράξης στην οικονομία και την τάξη της χώρας;

Θύμα ίντριγκας των εχθρών του

Οι πιο ψύχραιμοι μελετητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο φιλέλλην, λαοφίλητος και δημοκράτης Νέρων, έπεσε θύμα μιας από τις πιο βρόμικες ίντριγκες της Ιστορίας και των ιστορικών! Οι ίδιοι μελετητές, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, καταλήγουν «δείχνοντας» ως ενόχους του εμπρησμού τους χριστιανούς. Να σημειώσουμε πως οι κορυφαίοι απολογητές του χριστιανισμού (Τερτυλλιανός, Ωριγένης και Ευσέβιος Καισαρείας) αποσιωπούν ένα τόσο σημαντικό γεγονός όπως ο εμπρησμός της Ρώμης, που οδήγησε στον πρώτο μεγάλο διωγμό εναντίον των χριστιανών! 

Σουητώνιος και Δίων Κάσσιος δεν έγραψαν έναν καλό λόγο για τον Νέρωνα στις ιστορίες τους, κάτι που κάνει τουλάχιστον ύποπτη την τόσο αρνητική στάση τους, αφού και καλά είχε κάνει και πολλές από τις αποφάσεις του χαιρετίστηκαν με ενθουσιασμό από τον λαό.

Ο Τάκιτος λέει πως οι Ρωμαίοι τον θεωρούσαν απλώς παρορμητικό, άντε και διεφθαρμένο, όχι τον παρανοϊκό και διεστραμμένα τυραννικό αυτοκράτορα που θέλουν οι κατοπινοί συνάδελφοί του.
Και κάτι άλλο αρκετά σημαντικό: Όταν έσβησε η πυρκαγιά στη Ρώμη, ο Νέρων δεν άρχισε από την ανέγερση του μεγαλοπρεπούς παλατιού του, αλλά έριξε το βάρος στον γενικό σχεδιασμό της πόλης· καθάρισε τα ερείπια, σχεδίασε νέους και φαρδύτερους δρόμους και έφτιαξε σύγχρονα σπίτια από τούβλα και όχι από ξύλο, όπως πριν. Κι αν πεις για τη λύρα που «έπαιζε ο αυτοκράτορας ενώ η Ρώμη καιγόταν»…
Ο Τάκιτος - αν και πολέμιος του Νέρωνα - υποστηρίζει πως λύρα δεν υπήρχε στην ιστορία που διαδόθηκε και αν τελικά συνέβη το γεγονός, θα έλαβε χώρα στα θερινά ανάκτορα, με τον Νέρωνα να θρηνεί για τη Ρώμη τραγουδώντας συμβολικά για την καταστροφή της Τροίας. Κι αφού αναφέρεται στην ιστορία της λύρας, τελικά την απορρίπτει ως μύθευμα!

Ούτε τους χριστιανούς κυνήγησε

Στην εποχή μας, την εποχή της αναψηλάφησης της Ιστορίας και της αμφισβήτησης των στερεότυπων, στην εποχή του διαδικτύου και των fake news, αμφισβητείται σοβαρά ακόμα και η παγιωμένη άποψη ότι ο Νέρωνας ήταν ο εμπνευστής και δημιουργός του πρώτου διωγμού των χριστιανών. Το γεγονός διαδόθηκε από τον Τάκιτο και - κυρίως - από την χριστιανική παράδοση, επισημαίνει ο σπουδαίος καθηγητής του Πρίνστον, Μπρεντ Σόου και επίσης είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν ο αυτοκράτορας κατηγόρησε πράγματι τους χριστιανούς για τη φωτιά και τους σταύρωνε στους κήπους του…
Ο Λακτάντιος, ένας από τους πρώτους χριστιανούς συγγραφείς, τον οποίο μάλιστα πήρε υπό την προστασία του ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μέγας, διαχωρίζει τη θέση του από τους υπόλοιπους χριστιανούς ιστορικούς της εποχής του και δεν αποδίδει στον Νέρωνα τη «σκηνοθεσία» του εμπρησμού ως αφορμή για τους διωγμούς των Χριστιανών.

Τον θρήνησε ο λαός, όχι οι άρχοντες

Σουητώνιος και Δίων Κάσσιος έγραψαν πως ο λαός πανηγύρισε τον θάνατο του Νέρωνα, κάτι που μάλλον είναι πέρα ως πέρα αναληθές. Η αριστοκρατία και οι Συγκλητικοί, ναι, χάρηκαν όταν έφυγε από τη μέση ο Νέρων, όχι όμως ο απλός λαός και οι σκλάβοι, που τον πένθησαν πραγματικά, κάτι που βεβαιώνει τόσο ο Τάκιτος όσο και άλλοι ρωμαίοι ιστορικοί. Δυο επόμενοι αυτοκράτορες εξάλλου, ο Μάρκος Σάλβιος Όθων και ο Βιτέλλιος Γερμανικός, τη μνήμη του Νέρωνα επικαλούνταν για να αποσπάσουν τη λαϊκή υποστήριξη. Ο Νέρων ήταν προστάτης των τεχνών, εξαίρετος συνθέτης μουσικής και υποστήριξε την Ελλάδα και τον πολιτισμό της.

Να κλείσουμε τονίζοντας ότι ο ιστορικός Σουιτώνιος έχει γράψει πως επί χρόνια και χρόνια οι άνθρωποι στόλιζαν τον τάφο του Νέρωνα με λουλούδια την άνοιξη και το καλοκαίρι, Ολόκληρος ο λαός θρήνησε τον θάνατο του Νέρωνα. Κάτι σάπιο υπάρχει λοιπόν στο… βασίλειο της Ιστορίας.
Ένας λαομίσητος ηγέτης, πάνω από τον τάφο του, θα εισέπραττε μια αγκαλιά από αγριόχορτα και την ασύνορη χλεύη όσων δεινοπάθησαν επί της θητείας του, όμως… Όμως ο Νέρων τιμήθηκε και μετά θάνατον από τους πολίτες της Ρώμης, κακοσυστήθηκε ωστόσο από τους ιστορικούς στις επόμενες γενιές που τον παρέλαβαν λερωμένο.

Η φωτιά που έκαψε την αξιοπιστία

Στα της πυρκαγιάς τώρα: το γεγονός θεωρείται ως ένα από τα πλέον σημαντικά γεγονότα του 1ου αιώνα. Τη νύχτα της 18ης προς 19η Ιουλίου του έτους 64 μ.Χ., σε καταστήματα στην καρδιά της Ρώμης, στο Circus Maximus, ξέσπασε πυρκαγιά. Η εστία ξεκίνησε στην πύλη Καπίνη προς το μέρος του μεγάλου Αμφιθεάτρου, που αποτελούσε συνέχεια με τον Παλατίνο λόφο και το Καίλιον. Η συνοικία αυτή είχε πολλά καταστήματα γεμάτα από εύφλεκτες ύλες, που, σε συνδυασμό με το δυνατό άνεμο, είχαν ως αποτέλεσμα να μεταδοθεί η φωτιά με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Έχει γραφτεί ότι μέσα στον πανικό, δρούσαν οργανωμένες ομάδες που υποδαύλιζαν τη φωτιά δημιουργώντας νέες εστίες. Άλλοι πάλι έμπαιναν στα εγκαταλελειμμένα σπίτια και επιδίδονταν σε πλιάτσικο.

Η φωτιά άφησε πίσω της ερείπια. Ο Ναός του Διός του Στάτορος, ο Οίκος των Εστιάδων Παρθένων αλλά και ένα μεγάλο τμήμα των αυτοκρατορικών ανακτόρων το Domus Transitoria (το οποίο περιγράφει ο Σουητώνιος ως «ένα παλάτι που εκτεινόταν μεταξύ δύο λόφων») καταστράφηκαν! Ο απολογισμός ήταν τραγικός: η «Αιώνια Πόλη» βρισκόταν στο έλεος της φωτιάς επί έξι ημέρες. Ο αριθμός των νεκρών, γράφτηκε ότι έφθασε τους 12.000 ανθρώπους, ενώ 4.000 μικρές κατοικίες και 132 αρχοντικά καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Μαζί τους κάηκαν και η υστεροφημία με την αρετή του Νέρωνα στα βάθη των αιώνων…