Ατλαντίς: Το πλοίο φάντασμα των Γερμανών που έσπειρε τον τρόμο – Γιατί τιμήθηκε και από τους Συμμάχους ο κυβερνήτης του

Το όνομά του ήταν Ατλαντίς και είχε χαρακτηριστεί ως Επιδρομικό Πολεμικό Πλοίο. Ήταν το πλοίο - φάντασμα των Γερμανών, που κυριάρχησε στις θάλασσες κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Συμμάχων. Με τον όρο Επιδρομικό χαρακτηριζόταν το καράβι, που ήταν στην εμφάνιση εμπορικό, αλλά ήταν εξοπλισμένο με πυροβόλα που έπλητταν καίρια άλλα πλοία. Ήταν με λίγα λόγια ένα ελαφρώς εξοπλισμένο εμπορικό καράβι με πλήρωμα αξιωματικούς και ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού.

Η τακτική χρήση των Επιδρομικών πλοίων, ήταν να στήνουν ενέδρες στους θαλάσσιους δρόμους του εχθρού ή ακόμα και να τους ναρκοθετεί. Τα πλοία αυτά, όταν εντόπιζαν το θύμα τους που συνήθως ήταν ασυνόδευτο εμπορικό πλοίο, το πλησίαζαν και έστελναν οπτικό σήμα: «Σταματήστε τις μηχανές σας! Μην χρησιμοποιήσετε τον ασύρματό σας.» Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης τον λόγο είχαν τα πυροβόλα. που υποχρέωναν τον πλοίαρχο να υπακούσει και να παραδοθεί. Αν και πάλι οι καπετάνιοι των εμπορικών δεν συμμορφώνονταν, τα Επιδρομικά βύθιζαν τους «ανυπάκουους».

Το Ατλαντίς ήταν το πλοίο – θρύλος των Γερμανών και το Φάντασμα για τους Συμμάχους. Στην πρώτη ζωή του, το Ατλαντίς ήταν το φορτηγό πλοίο της γραμμής Hansa Goldenfels μήκους 155 μέτρων και εκτοπίσματος7.862 τόνων. Από τον Δεκέμβριο του 1939 δεσμεύτηκε από το Γερμανικό Πολεμικό Ναυτικό και έγινε το πρώτο και μεγαλύτερο από τα 9 Επιδρομικά πλοία. Το πλοίο είχε πλήρωμα 349 άνδρες: 21 αξιωματικούς και 328 ναύτες. Το Ατλαντίς είχε μια τσιμινιέρα, αλλά οι τεχνίτες του μπορούσαν να του δώσουν κι άλλες μορφές μεταμφιέζοντάς το! Στο σκαρί του είχε κρυμένα επιμελώς πυροβόλα των 150, 75, 37 και 20 χιλιοστών, σωλήνες βολής τορπιλών, δύο υδροπλάνα και νάρκες. Όταν ολοκληρώθηκαν οι εργασίες μετατροπής του πλοίου από εμπορικό σε επιδρομικό, ο πλοίαρχος και κυβερνήτης του Bernhard Rogge το ονόμασε Ατλαντίς. Ο Μπέρναρντ Ρόγκε δεν ήταν μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος και δεν έχαιρε εκτίμησης στους κύκλους των φανατικών Ναζί, γι αυτό και τοποθετήθηκε σε ένα - ας το πούμε - πειρατικό πλοίο. Ο Μπέρναρντ Ρόγκε μετά τον πόλεμο, έγινε υπόναυαρχος στο ναυτικό της Δυτικής Γερμανίας.

Ο Ρόγκε ήταν ένας από τους λίγους γερμανούς ανώτατους αξιωματικούς, που δεν συνελήφθη από τους Συμμάχους μετά τον πόλεμο και αυτό οφειλόταν στον τρόπο που είχε ασκήσει τη διοίκηση του πλοίου Ατλαντίς. Ο J. Armstrong White, καπετάνιος του βρετανικού εμπορικού πλοίου City of Bagdad, το οποίο βύθισε το Ατλαντίς τον Ιούλιο του 1941, είχε γράψει στην αναφορά του: «Η μεταχείρισή του πλοιάρχου προς τους κρατούμενους άφησε περισσότερο σεβασμό γι’ αυτόν αντί για μίσος»! Ο Ρόγκε ήταν ευγενικός και αγαπητός τόσο από το πλήρωμά του, όσο και από όλους τους αιχμαλώτους του. Λέγεται ότι με πολλούς από όσους συνέλαβε και περισυνέλλεξε στο πλοίο του, ο Ρόγκε διατηρούσε μετά τον πόλεμο αλληλογραφία! Ο πλοίαρχος Ρόγκε τήρησε το «πολιτισμένο» ύφος του σε όλη τη διάρκεια των αποστολών του, αφού πρόσφερε, κατά ομολογία των αιχμαλώτων του, αξιοπρεπείς συνθήκες αιχμαλωσίας και φρόντιζε να διασώσει όσους ναυαγούς μπορούσε από τα βυθισμένα σκάφη. Για την Ιστορία να αναφέρουμε ότι ο Μπερναρντ Ρόγκε πέθανε σε ηλικία 82 χρονών το 1982.

Σε όλη τη διάρκεια της πολεμικής δραστηριότητας του, το Ατλαντίς βύθισε 14 φορτηγά πλοία, 1 επιβατικό, 1 δεξαμενόπλοιο, ενώ αιχμαλώτισε 5 φορτηγά και 1 δεξαμενόπλοιο· συνολικά χτύπησε 22 πλοία τα περισσότερα βρετανικά.

Στη ρότα του Μαγγελάνου

Η πρώτη αποστολή που ανατέθηκε στο Ατλαντίς από το Γερμανικό Ναυτικό ήταν η αναζήτηση και καταστροφή εχθρικών εμπορικών σκαφών στην περιοχή του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.
Το Ατλαντίς είχε καταφέρει να διασχίσει τα ναρκοπέδια της Βόρειας Θάλασσας να περάσει τον Αρκτικό Κύκλο πότε υψώνοντας τη σημαία με το σφυροδρέπανο παριστάνοντας το σοβιετικό καράβι και πότε με τον «ήλιο» της Ιαπωνίας στην πρύμη του, μεταμφιεσμένο σε γιαπωνέζικο εμπορικό.

Λέγεται ότι κάποτε το Ατλαντίς εντόπισε το βρετανικό επιβατικό City of Exeter. Σύμφωνα με τις διαταγές που είχε ο πλοίαρχος έπρεπε να το βυθίσει. Όταν όμως ο Μπέρναρντ Ρόγκε είδε με τα κιάλια του μεταξύ των επιβατών πολλά γυναικόπαιδα αποφάσισε, να μην επιτεθεί. 

Στις 11 Ιουλίου του 1940 το Ατλαντίς χτύπησε το βρετανικού φορτηγό πλοίο City of Baghdad. Οι άνδρες του γερμανικού επιδρομικού ανακάλυψαν ένα ανεκτίμητης αξίας «δώρο»: Στο καλάθι των αχρήστων του ασυρματιστή υπήρχε ένα σήμα του Βρετανικού Ναυαρχείου και οδηγίες αποκωδικοποίησης που βοήθησε γρήγορα τους γερμανούς αποκωδικοποιητές να «σπάσουν» τον Βρετανικό Ναυτικό Κώδικα.

Γρήγορα οι επιτυχίες του Ατλαντίς θορύβησαν το Βρετανικό Ναυαρχείο που διέταξε την άμεση αναφορά για κάθε πλοίο που συναντά οποιοδήποτε εμπορικό συμφερόντων του. Το Ατλαντίς άλλαξε άμεσα τακτική: πρώτα κανονιοβολούσε και ύστερα ζητούσε την παράδοση των εμπορικών καραβιών για να προλάβει να μην σταλεί σήμα για τον εντοπισμό του.

Ένα ανεκτίμητο δώρο στο ακαλάθι των αχρήστων

Στις 11 Νοεμβρίου του 1940, μια μέρα σαν σήμερα δηλαδή, το Ατλαντίς, εντόπισε το βρετανικό φορτηγό Automedon, που έπλεε βορειοδυτικά της Σουμάτρας και που πρόλαβε και έστειλε το σήμα «RRR»,που σήμαινε «Raider - Επιδρομικό» με αποτέλεσμα να χτυπηθεί με 28 οβίδες από απόσταση 1,5 χλμ., που σκότωσαν τον πλοίαρχο και αρκετά μέλη του πληρώματός του. Όταν τελικά ακινητοποιήθηκε το βρετανικό φορτηγό και ερευνήθηκε από τους Γερμανούς, ανακαλύφθηκαν διαταγές παραγγελίας του στόλου, οδηγίες για το πυροβολικό και απόρρητες εκθέσεις ναυτικών πληροφοριών, επίσης βρέθηκαν και 15 σάκοι απόρρητης βρετανικής αλληλογραφίας, που μεταξύ άλλων περιείχαν πίνακες κωδίκων και αναλυτική αναφορά του ανώτερου Βρετανού Διοικητή Άπω Ανατολής προς το Υπουργείο Πολέμου για τις Βρετανικές δυνάμεις στη Σιγκαπούρη.

Τα έγγραφα αυτά εστάλησαν στο Τόκιο, με αποτέλεσμα να τιμηθεί ο κυβερνήτης Ρόγκε από τους Ιάπωνες με ένα ξίφος σαμουράι. Ο Ρόγκε ήταν ένας από τους τρεις γερμανούς ανώτατους αξιωματικούς - οι άλλοι δύο ήταν ο Χέρμαν Γκέρινγκ και ο Έρβιν Ρόμελ - που θα λάμβαναν ένα τέτοιο συμβολικό δώρο από την Ιαπωνία.

Οι φωτογραφίες που αποκάλυψαν το Ατλαντίς

Μοιραία για το Ατλαντίς αποδείχτηκε - εκ των υστέρων - η αιχμαλωσία των 217 επιβατών του αιγυπτιακού Zam Zam, στους οποίους συμπεριλαμβανόταν και ο αμερικανός δημοσιογράφος του περιοδικού «Life» Ντέιβιντ Σέρμαν. Οι Γερμανοί του επέτρεψαν να χρησιμοποιήσει τη φωτογραφική του μηχανή, αλλά πριν τον παραδώσουν, μαζί με τους υπόλοιπους, στο γερμανικό Dresden, που θα τους μετέφερε στο Μπορντό, απαίτησαν όλα τα φιλμ. Ο Σέρμαν όμως έκρυψε 4 φιλμ στις αποσκευές του και παρέδωσε τις τυπωμένες φωτογραφίες στις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, όταν επέστρεψε στη Νέα Υόρκη και αυτοί με τη σειρά τους παρέδωσαν αντίγραφα στους Βρετανούς, οι οποίοι είχαν πλέον στα χέρια τους την εικόνα έστω του πλοίου – φαντάσματος Ατλαντίς.

Μέχρι τότε το πλοίο – δολοφόνος προκαλούσε τρόμο στα εμπορικά βαπόρια, αλλάζοντας συχνά την πορεία τους, προκαλώντας έτσι, να χάνουν χρόνο και καύσιμα, ενώ ταυτόχρονα το Βρετανικό Ναυαρχείο αναγκάζονταν να δεσμεύει πολύτιμες ισχυρές ναυτικές μονάδες, όπως βαριά καταδρομικά, για την καταδίωξη του Ατλαντίς, χωρίς αποτέλεσμα.

Και οι μήνες περνούσαν σαν τα κύματα και το 60% του πληρώματος του Ατλαντίς ήταν έφεδροι με συζύγους και οικογένειες πίσω. Μέχρι τις 11 Ιουνίου, το πλοίο βρισκόταν στη θάλασσα επί 600 ημέρες και νύχτες, σημειώνοντας παγκόσμιο ρεκόρ για συνεχόμενες ημέρες παραμονής στη θάλασσα!

Το τέλος του πλοίου - δολοφόνος

Κι όπως όλα έχουν ένα τέλος έτσι και το Ατλαντίς κάποτε από την επιφάνεια βρέθηκε στον βυθό της θάλασσας.
Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1941, ανατολικά της Ν. Ζηλανδίας το Ατλαντίς αιχμαλώτισε το τελευταίο θύμα του, το νορβηγικό φορτηγό Silvaplana, που μετέφερε πολύτιμο φορτίο καουτσούκ, που στάλθηκε με άγημα στην κατεχόμενη Γαλλία.

Τα ξημερώματα της 22 Νοεμβρίου το Ατλαντίς συναντήθηκε με γερμανικό υποβρύχιο για να το ανεφοδιάσει. Κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού ακούστηκε η κραυγή του οπτήρα του Ατλαντίς: «Εχθρικό καταδρομικό εν όψει». Ήταν το βρετανικό βαρύ καταδρομικό Devonshire.

Το πλήρωμα του υποβρυχίου έκοψε τους κάβους που το έδεναν με το Ατλαντίς και καταδύθηκε βιαστικά. Από τον σωλήνα ανεφοδιασμό συνέχιζε να χύνεται πετρέλαιο στη θάλασσα. Το Ατλαντίς φαίνονταν καταδικασμένο. Η μόνη του ελπίδα ήταν το υποβρύχιο να τορπιλίσει το βρετανικό βαρύ καταδρομικό, αλλά δεν είχε καύσιμα για να το καταδιώξει κι έτσι του έστησε καρτέρι. Το καταδρομικό, από την άλλη, δεν είχε εντοπίσει το υποβρύχιο στην επιφάνεια και δε διέθετε SONAR, ούτε συνοδεύονταν από αντιτορπιλικό· πλησίαζε επιφυλακτικά το μυστηριώδες εμπορικό πλοίο, που ταίριαζε με τις περιγραφές Επιδρομικού που διέθετε το Βρετανικό Ναυτικό από τις φωτογραφίες του Σέρμαν.

Το βρετανικό πλοίο έριξε δυο προειδοποιητικές βολές από απόσταση 15 ναυτικών μιλίων, πέρα από το βεληνεκές των πυροβόλων και των τορπιλών του Ατλαντίς. Ο Ρόγκε προσπάθησε να πείσει τους Βρετανούς ότι ήταν το βρετανικό φορτηγό Polyphemus και κάλεσε το καταδρομικό να πλησιάσει. Ο κυβερνήτης του βρετανικού σκάφους όμως κράτησε την απόσταση ασφαλείας και έστειλε σήμα στο Ναυαρχείο αν επρόκειτο για βρετανικό φορτηγό το πλοίο που τους περιέγραφε. Η απάντηση ήρθε μετά μια ώρα: «Όχι!». Τότε το καταδρομικό άδειασε όλα πυροβόλα του πάνω στο Ατλαντίς. Ο γερμανός κυβερνήτης Μπέρναρντ Ρόγκε διέταξε να πυροδοτηθούν οι ωρολογιακοί μηχανισμοί αυτοκαταστροφής του πλοίου. Στις 10:00 το Ατλαντίς ανατινάχθηκε και άρχισε να βυθίζεται.

Ναυαγοί ξανά και ξανά

Το βρετανικό καταδρομικό δεν περισυνέλλεξε τους ναυαγούς και απομακρύνθηκε ολοταχώς, δίχως να πέσει στην παγίδα του υποβρυχίου που είχε στήσει καρτέρι. Από το Ατλαντίς σκοτώθηκαν 7 άνδρες του πληρώματος. Το γερμανικό υποβρύχιο αναδύθηκε και μάζεψε τους ναυαγούς, που τους παρέλαβε το γερμανικό πλοίο ανεφοδιασμού Python και κατευθύνθηκαν με προορισμό την κατεχόμενη Γαλλία. Μετά κάποιες μέρες το Python βυθίστηκε από βρετανικό καταδρομικό. Οι ναυαγοί του Ατλαντίς και πάλι ναυαγοί! Τελικά διασώθηκαν από γερμανικά και ιταλικά υποβρύχια που τους οδήγησαν στο Βερολίνο.

Το Ατλαντίς βρισκόταν κομμάτια πια στον βυθό αφού σε αν μονάχα ταξίδι είχε διανύσει απόσταση 102.000 ναυτικών μιλίων μέσα σε 622 ημέρες.
Ο Ρόγκε στην αναφορά του κατέγραψε ότι είχε βυθίσει 16 εχθρικά πλοία και είχε αιχμαλωτίσει άλλα έξι. Το Ατλαντίς ταξίδευε επί 655 συνεχόμενες ημέρες - ένα νέο γερμανικό ρεκόρ. Ο Ρόγκε είχε κάνει τον γύρο του πλανήτη σε ένα ταξίδι 110.000 ναυτικών μιλίων και επέζησε πλέοντας επί 1.000 μιλίων με σωσίβιες λέμβους και 5.000 ακόμη μιλίων με υποβρύχια πριν επιστρέψει στην πατρίδα. Ήταν ένα υπεράνθρωπο επίτευγμα!

Αναγνώριση των υπηρεσιών και του ήθους του

Την 1η Μαρτίου του 1943, ο Ρόγκε προήχθη σε υποναύαρχο και του δόθηκε η ευθύνη για την επιλογή και την εκπαίδευση των υποψηφίων αξιωματικών. Τον Σεπτέμβριο του 1944, ανέλαβε τη διοίκηση της 1ης Ναυτικής Ομάδας Μάχης στη Βαλτική. Μετά τον πόλεμο, ερευνήθηκε ως πιθανός εγκληματίας πολέμου, αλλά αφέθηκε ελεύθερος. Όταν το Γερμανικό Ναυτικό ανασυγκροτήθηκε το 1957, επανάφερε τον Ρόγκε στις τάξεις του με το βαθμό του υποναυάρχου. Ο Ρόγκε ήταν ένας από τους πιο επιτυχημένους ναυάρχους στην Ιστορία, για τον οποίο μιλούσαν με δέος τα πρώην μέλη του πληρώματος, αλλά και οι πρώην εχθροί του.

To 1960 γυρίστηκε η ιταλικής παραγωγής ταινία του Ντίνο ντε Λαουρέντις με σκηνοθέτη τον Ντουίλιο Κολέτι «Sotto dieci bandiere» ή «Under Ten Flegs» (Υπό 10 Σημαίες) με πρωταγωνιστές τον Τσαρλς Λότον, τη Μιλέν Ντεμονζό και τον Βαν Χέφλινγκ. Η ταινία περιέγραφε τις περιπέτειες του Ατλαντίς του «πλοίου - δολοφόνος» και του κυβερνήτη του Μπέρναρντ Ρόγκε. Το μόνο που έμεινε από την - ας την πούμε - «ελαφριά» για το θέμα της ταινία είναι η μουσική του σπουδαίου Νίνο Ρότα που έντυσε τη γυμνή προσπάθεια απεικόνισης των περιπετειών του Ατλαντίς στη Μεγάλη Οθόνη…

Πηγή: warfarehistorynetwork.com, Γιάννης Τερνιώτης - Μηχανικός Αεροσκαφών: «Ναυτική Ιστορία».