Χριστούγεννα: πόση σχέση έχουν τα γιορτινά έθιμα με τον Χριστιανισμό; Μα καμία!

Ήρθαν και πάλι Χριστούγεννα! Αν και το δημοτικό τραγούδι κάνει λόγο για «Χριστούγεννα – Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου», τα Χριστούγεννα είναι η τελευταία γιορτή της χρονιάς. Παράδοξο; Και να ‘ταν μόνο αυτό; Χριστιανισμός και Χριστούγεννα είναι έννοιες ταυτόσημες; Μμμμ...

Τα Χριστούγεννα γιορτάζουμε τη γέννηση του Ιησού Χριστού, γνωστό. Κάποιο επισκέπτονται με δέος τις εκκλησιές, πολλοί κάνουν φιλανθρωπικές πράξεις- για να συγχωρεθούν οι αμέτρητες αμαρτίες τους- και όλοι μα όλοι εισβάλλουν στα οικογενειακό γιορτινά τραπέζια, αδιαφορώντας για ουρικό οξύ, χοληστερίνες, τριγλυκερίδια και λοιπά ταπεινά… Αυτά; Μετά τις Γιορτές.

Και το μήνυμα των Χριστουγέννων; Χάνεται κάπου στη γέμιση της γαλοπούλας, στην κρεμώδη επιφάνεια ενός κομματιού ροκφόρ ή στον βυθό μιας καλής σαμπάνιας. Αυτά είναι τα Χριστούγεννα σήμερα: απροσμέτρητο πάθος καταναλωτισμού, ασταμάτητο φαγοπότι, φώτα, πολλά φώτα, και απατηλή λάμψη μιας γιορτής, που ουδεμία σχέση έχει με τον Χριστιανισμό και όσα ευαγγελίζεται. Βλασφημία; Όχι δα… Διαβάστε να καταλάβετε τι εννοούμε.
Πολλές από τις χριστουγεννιάτικες παραδόσεις έχουν τη ρίζα τους πολλά χρόνια πριν έρθει ο Μεσσίας στη Γη για να μας σώσει…
Για πάμε:

1. Το Δωδεκαήμερο: Στη χριστιανική παράδοση ονομάζεται έτσι η χρονική περίοδος των 12 ημερών από τα Χριστούγεννα (25 Δεκεμβρίου) μέχρι και την παραμονή των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου). Γιατί τόσο μεγάλη περίοδος αφού η γέννηση του Θεανθρώπου μια μέρα γιορτάζεται; Ο λόγος είναι απλός. Το ρωμαϊκό ημερολόγιο από τα μέσα Δεκεμβρίου έως τις αρχές Ιανουαρίου ήταν γεμάτο με γιορτές, με πιο διάσημη απ’ όλες τα Saturnalia, που άρχιζαν στις 17 Δεκεμβρίου και κρατούσαν μια εβδομάδα. Τα Brumalia σηματοδοτούσαν το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου και οι εορτασμοί συνεχίζονταν μέχρι τον Ιανουάριο, με την 7η Ιανουαρίου να είναι αφιερωμένη στον Ιανό, τον θεό της αρχής και του τέλους. Η Χριστιανική Εκκλησία εκχριστιάνισε, λοιπόν, τις ειδωλολατρικές γιορτές εντάσσοντάς τις στις γιορτές των Χριστουγέννων.

2. Το γλέντι το Χριστουγεννιάτικο: Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ναζιανζηνός, ένας από τους τέσσερις Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας επέκρινε τα έθιμα του «υπερβολικού εορτασμού», 350 χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού. Σήμερα τι θα έλεγε με τόση βουλιμία και τρυφηλότητα; Τα Saturnalia ήταν η ρίζα του κακού, η γιορτή η αφιερωμένη στον Ρωμαίο Θεό Σατούρνους, τον Κρόνο των Ελλήνων. Και προσέξτε συμπτώσεις: δημόσια αργία, διάφορα κοινά με εμάς έθιμα, όπως η ανταλλαγή δώρων, άνθιση των υπαίθριων αγορών και τυχερά παιχνίδια! Καμιά σχέση με τα Χριστούγεννα τα χριστιανικά δηλαδή… Ή μήπως τα ίδια ακριβώς;

3.Τα κάλαντα: Κι εδώ ρωμαϊκό το έθιμο. Η λέξη μιλάει από μόνη της: calendae, που σημαίνει καλένδες, δηλαδή οι πρωτομηνιές των Ρωμαίων. Έθιμο που έχει να κάνει με τη δεισιδαιμονία των γεωργών: την εποχή του τρύγου καθώς και στα μέσα του χειμώνα, οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών τραγουδούσαν τα «κάλαντα» προσφέροντας ευχές και ευλογίες στα νοικοκυριά, σε αντάλλαγμα φαγητό και ποτό. Σήμερα όλα αυτά, για τα ευρώ και για τους ληστές που καραδοκούν τους μικρούς με τα τριγωνάκια… Το έθιμο κάποτε θεωρήθηκε ειδωλολατρικό και γι αυτό τα Κάλαντα είχαν απαγορευτεί από τους Πατέρες της Εκκλησίας, που προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να απομακρύνουν τους χριστιανούς από τις προγονικές αναμνήσεις τους· δεν τα κατάφεραν!

4.Τα στολίδια: λαμπερά μπιχλιμπίδια, μπαλίτσες αστεράκια, πράσινο γκι και ου… Κι όλος ο τόπος αστράφτει. Οι αρχικές χριστουγεννιάτικες διακοσμήσεις είχαν να κάνουν μόνο με χειμωνιάτικο πράσινο: γκι, για παράδειγμα ή στεφάνια στις πόρτες. Στην αρχαία Ρώμη, ο Δεκέμβριος ήταν η εποχή που οι άνθρωποι στόλιζαν τους ναούς με νέο φύλλωμα- ιδιαίτερα την εποχή των εορτών, με σκοπό να υπενθυμίσουν στους ανθρώπους ότι ακόμη και τους πιο σκοτεινούς μήνες του χρόνου υπήρχε ζωή! Το γκι ήταν ιερό για τους Κέλτες, των οποίων οι Δρυΐδες (δες Αστερίξ…) έκοβαν με χρυσό δρεπάνι τα κλαριά και τα μοίραζαν στους πιστούς τους για φυλαχτά και φάρμακα. Η δαιμονοποίηση του γκι οφειλόταν στο γεγονός ότι το φυτό διατηρούσε όλο το χρόνο την πρασινάδα του. Λέγεται ότι ο σταυρός του Χριστού φτιάχτηκε από το γκι που ήταν κάποτε δέντρο· η θεϊκή κατάρα το έκανε παράσιτο…

5.Το χριστουγεννιάτικο δένδρο: Οι αρχαίες κελτικές φυλές της Ευρώπης, όπως οι Βίκινγκς και οι Σάξονες λάτρευαν όλα τα δέντρα ως σύμβολα ζωής, κρεμούσαν δώρα στα κλαδιά τους και τα στόλιζαν. Το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου ταξίδεψε στην Ελλάδα από τη Δυτική Ευρώπη την εποχή του Όθωνα. Μετά την Κατοχή διαδόθηκε περισσότερο και στις φτοχωγειτονιές. Κάποια εποχή, μετά την Κατοχή, έγινε προσπάθεια να αντικατασταθεί το χριστουγεννιάτικο δένδρο από το πιο «ελληνικό» καραβάκι, αλλά βυθίστηκε στον ωκεανό του μιμητισμού...

6.Τα δώρα: Καμία σχέση με τους Μάγους και τον χρυσό, τη σμύρνα και λοιπά. Οι Ρωμαίοι, την Πρωτοχρονιά, αντάλλασσαν μέλι και σύκα, σύμβολα αφθονίας και ευτυχίας. Η συνήθεια αυτή της ανταλλαγής των δώρων στα χρόνια της ακμής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εξαπλώθηκε σε τέτοιο σημείο ώστε ο λαός πρόσφερε στους άρχοντες δώρα μικρά ή μεγάλα. Και το έθιμο έφθασε μέχρι τις μέρες μας στον υπερθετικό βαθμό!

7. Η ημέρα των Χριστουγέννων: ουδείς γνωρίζει πότε γεννήθηκε ο Χριστός. Στους δύο πρώτους χριστιανικούς αιώνες ουδείς νοιαζόταν για τη γέννηση, αφού οι πρώτοι Χριστιανοί εστίαζαν περισσότερο στις ημερομηνίες του μαρτυρίου του Χριστού. Ωστόσο, το 221 μ.Χ., ο ιστορικός και εκκλησιαστικός συγγραφέας Σέξτος Ιούλιος Αφρικανός ήταν ο πρώτος που συνέδεσε τη γέννηση του Χριστού με τις 25 Δεκεμβρίου. Κατά τους επόμενους δύο αιώνες, η ιδέα εκείνη εξαπλώθηκε και οι Χριστιανοί σε όλη την ανατολική και δυτική αυτοκρατορία άρχισαν να αποδέχονται την 25η Δεκεμβρίου ως γενέθλια ημέρα του Χριστού. Η 25η Δεκεμβρίου επιλέχθηκε ως γενέθλια ημέρα του Υιού του Θεού επειδή ήταν η ημέρα της αναγέννησης του ήλιου.

Η 25η Δεκεμβρίου ήταν η πρώτη μέρα που οι άνθρωποι μπορούσαν να παρατηρήσουν την ημέρα- το φως δηλαδή- να μεγαλώνει μετά την «ακινησία του ήλιου» στο χειμερινό ηλιοστάσιο. Και να επισημάνουμε ότι, η ημέρα εκείνη έχει καταχωρηθεί ως ημερομηνία γέννησης θεών του ήλιου. Και δεν είναι ένας, δεν είναι δύο: στις 25 Δεκεμβρίου γεννήθηκαν οι: Ώρος (Αίγυπτος-3000π.Χ), Ζαρατούστρα (Περσία-1000 π.Χ.), Κρίσνα (Ινδία-900 π.Χ.), Ηρακλής (Ελλάδα-800 π.Χ.), Μίθρας (Περσία-600 π.Χ.), Βούδας (Νεπάλ-563 π.Χ.), Διόνυσος (Ελλάδα-500 π.Χ.), Ταμούζ (Βαβυλώνα-400 π.Χ.), Άδωνις (Φοινική-200 π.Χ.), Ερμής (Ελλάδα-200 π.Χ.) και Ιησούς και για τους Χριστιανούς και για τους Εβραίους! Οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Ήλια, που έφτασαν ως τις μέρες μας.

Και για να κλείσουμε, έτσι επιγραμματικά: τα χοιροσφάγια, το σφάξιμο του χοίρου δηλαδή που συνηθίζεται σε πάρα πολλά χωριά της Ελλάδας είναι συνήθεια που πηγάζει από τους Ρωμαίους και που μεταπήδησε στους Βυζαντινούς. Οι καλικάντζαροι έρχονται τρεχάτοι από τους αρχαίους ελληνικούς μύθους για τους Σατύρους και τον τραγοπόδη Θεό Πάνα, και δεν είναι τυχαίο ότι αυτά τα δαιμονικά έχουν τους χαρακτήρες των Κενταύρων. Η Πρωτοχρονιά μας έρχεται από τον πρώτο μήνα του ρωμαϊκού έτους. Το Ποδαρικό έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Οι πρώτοι οιωνοί των αρχαίων την αυγή έδειχναν ποια θα ήταν η τύχη όλης της μέρας από κει και η φράση καλή μέρα φαίνεται από το πρωί. Το ποδαρικό είναι η κορυφαία δεισιδαιμονική εκδήλωση.

Και μ’ αυτά και με τ’ άλλα φθάσαμε στα Χριστούγεννα, που όπως θα καταλάβατε με δανεικά- παγανιστικά έθιμα μας παραδόθηκαν.
«Ένας Θεός γεννιέται. Άλλοι πεθαίνουν. Η Αλήθεια ούτε ήρθε ούτε υπήρξε. Νέος Θεός σημαίνει απλά μια νέα λέξη. Μην ερευνάς και μην πιστεύεις. Τα πάντα είναι γριφώδη», Φερνάντο Πεσόα και τα είπε όλα!