Η παρακμή της Δύσης και άλλες ιστορίες

Η πανδημία αναζωπύρωσε σενάρια για την παρακμή της Δύσης, εν όψει μιας νέας παγκόσμιας τάξης. Εκτός από τις αλλεπάλληλες διαψεύσεις τέτοιων σεναρίων την τελευταία τριακονταετία, τίθεται τουλάχιστον ένα θεωρητικό ερώτημα. Με ποιους παίκτες θα χτιστεί η νέα τάξη και με ποιες οργανωτικές αρχές χωρίς τη Δύση στον πυρήνα; Από οικονομική άποψη, υπονοείται προφανώς η Κίνα, αφού οι εναλλακτικές πιθανότητες πολυπολισμού υποχώρησαν (π.χ. BRICS). Παραβλέπεται, όμως, το γεγονός ότι η Κίνα ανέπτυξε παγκόσμια οικονομική επιρροή χάρη στη γενναιοδωρία της Δύσης, που της άνοιξε τη μία πόρτα μετά την άλλη στους διεθνείς οργανισμούς, αφότου απομονώθηκε από τη Σοβιετική Ενωση, το 1960.

Η διεθνής «κοινωνικοποίηση» περιελάμβανε από ένταξη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το 1971 μέχρι προσχώρηση στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001. Στο μεταξύ εισήλθε σε 50 διεθνείς οργανισμούς και 1.275 ΜΚΟ. Την τελευταία εικοσαετία πολλαπλασίασε διμερείς και πολυμερείς συνεργασίες. Καμία χώρα δεν τη βοήθησε να συστηθεί στην παγκόσμια οικονομία όσο οι ΗΠΑ από την εποχή της σινοαμερικανικής προσέγγισης επί Νίξον - Κίσινγκερ το 1971-1972. Η παγκοσμιοποίηση και το «δόγμα Κλίντον» ότι όλα είναι οικονομία («It’s the economy, stupid») γονιμοποίησαν την κινεζική δραστηριότητα με τον αντιφατικό συνδυασμό «καπιταλισμός έξω - κομμουνισμός μέσα».

Η Κίνα αξιοποίησε παρομοίως το κυνικό μοντέλο πολλών δυτικών κρατών «καπιταλισμός έξω - δημοκρατία μέσα». Η δυτική ανοχή στην παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών κατέρριπτε επιφυλάξεις. Η Κίνα εκπροσωπούσε μια τεράστια αγορά φτωχών παραγωγών και πλούσιων καταναλωτών – ένα Ελντοράντο που όλοι διαγκωνίζονταν να κατακτήσουν με το αντίστοιχο τίμημα: την οικονομική δικτύωση της Κίνας στα λημέρια τους.

Ο κορονοϊός υπενθύμισε πως το έλλειμμα δημοκρατίας βλάπτει σοβαρά και την οικονομία. Η παγκόσμια ύφεση για το 2020 αναμένεται στο 3,3%, με την οικονομία των ΗΠΑ στο 5,9%, της Ευρωζώνης στο 7,5%, της Γερμανίας στο 7%, της Ιταλίας στο 9,1% κ.ο.κ. Πρώτα «θύματα» θεωρούνται η διαφάνεια και η ελευθερία της γνώμης που στερήθηκαν στην Κίνα όσοι θέλησαν να προειδοποιήσουν για την πανδημία και να κινητοποιήσουν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για να μη χαθούν εκατοντάδες χιλιάδες ζωές.

Η Κίνα έχει αποδυθεί σε εκστρατεία ανάκτησης της διεθνούς εμπιστοσύνης. Θεωρείται, όμως, απίθανη η επιστροφή στην παγκοσμιοποίηση που ξέραμε. Λύση δεν είναι ούτε η επανεθνικοποίηση, που εγκυμονεί κινδύνους ανελευθερίας. Αλλά στο πιθανότερο σενάριο μιας αναθεωρημένης παγκοσμιοποίησης, υπαγόμενης σε αυστηρότερους διακρατικούς ελέγχους, με ισχυρή λογοδοσία κυβερνήσεων, οργανισμών και αγορών, η Δύση θα έχει τον κεντρικό ρόλο, με τις δημοκρατίες να επιβάλλουν συνεπέστερη εφαρμογή των κανόνων τους και «εκτός έδρας». Αυτή η τάξη πραγμάτων μοιάζει πιο ρεαλιστική από τη συντέλεια της Δύσης

Διαβάστε ακόμη

Αυτονόητη η κυκλοφορία τρένων μόνο στα τμήματα με έγκριση ασφαλείας - Νέα πρόστιμα σε ΟΣΕ και Hellenic Train

«Βαθμό» στους...καθηγητές τους θα βάλουν οι φοιτητές - Θα κρίνουν τον τρόπο διδασκαλίας, τη μεταδοτικότητα και την προθυμία

Απίστευτη καταγγελία: Πήραν το 100 για περιστατικό κλοπής και αρνήθηκε να πάει - «Μας είπαν δεν μπορούν να έρθουν»

Από τη Μαρία Κάλλας στον Στέλιο Καζαντζίδη και τον Γκαμπίτο: Βιογραφίες που φωτίζουν το χθες και εμπνέουν το σήμερα