Στην ενός χρόνου διάρκεια διαχείριση της πανδημίας, οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό του Εθνικού Συστήματος Υγείας σήκωσαν, σε εντελώς αντίξοες συνθήκες, όλο το βάρος. Αναφερόμενοι σε όλους οφείλουμε να ξεχωρίσουμε τους ειδικευόμενους γιατρούς, αυτά τα νέα παιδιά, τα παιδιά μας, το μέλλον της πατρίδας που με την τρυφερότητα της ηλικίας τους, τον ενθουσιασμό τους, με τα όνειρά τους για εξειδίκευση σε τομείς της ιατρικής, το πάθος τους και με όλα τα ευγενικά χαρακτηριστικά της νιότης τους προσφέρουν στο συνάνθρωπο υπερβαίνοντας τον εαυτό τους αλλά η πολιτεία-εργοδότης ανάλγητα τους εκμεταλλεύεται. Μετά από περίπου ένα χρόνο βγάζουν απέραντο θυμό και θλίψη απέναντι στην πολιτεία, τους θεσμούς, την διοίκηση-εργοδοσία, τους προϊσταμένους των τμημάτων τους, ακόμη και στην κοινωνία για τη μηδενική της συμπαράσταση. Πολύ κακό σημάδι, το οποίο οι λεγόμενοι επαΐοντες χρειάζεται να μελετήσουν. Πολιτεία: Παρά τα μηνύματα από την παγκόσμια έκταση της πανδημίας δεν ελήφθησαν μέτρα σε κτιριακές υποδομές, τεχνολογικό εξοπλισμό, εκπαιδευμένο προσωπικό ώστε να υπάρχει προετοιμασία για την αντιμετώπιση του σφοδρού κύματος που ήρθε. Όταν έφτασε η ώρα σχεδιασμού – καταμερισμού της αντιμετώπισης, αυτό τον ρόλο τον φορτώθηκε αποκλειστικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας, που μετατράπηκε σε Εθνικό Σύστημα Υγείας Αντιμετώπισης της Πανδημίας, σχεδόν διαγράφοντας τον μέχρι εκείνη τη στιγμή ρόλο του της παροχής υπηρεσιών υγείας σε όλο το φάσμα των ιατρικών παθήσεων με την συναφή εκπαίδευση των νέων γιατρών. Όσον αφορά το άλλο κομμάτι, τον ιδιωτικό τομέα υγείας, αυτός έμεινε απ΄ έξω, του ανατέθηκε μόνο ο ρόλος για τον οποίο πάντα υπήρχε. Θεσμοί: Ο εντελώς αρνητικός ρόλος της εκκλησίας που με κηρύγματα των «δημοσίων υπαλλήλων» ιερωμένων όλων των βαθμίδων, από την αρχή της πανδημίας, σε ιερούς ναούς για σκευωρίες και άρνηση των μέτρων προφύλαξης του πληθυσμού έφερε μεγάλο εμπόδιο στην ανάσχεση και αντιμετώπιση της πανδημίας. Αποκορύφωμα αυτού ήταν βεβαίως ο συνωστισμός στην γιορτή του πολιούχου της Θεσσαλονίκης, από όπου ξεκίνησε η έκρηξη του δευτέρου κύματος της πανδημίας, γεγονός άγγιξε τα όρια της γελοιότητας μέσα στην τραγικότητα της κατάστασης. Διοίκηση Νοσοκομείων – εργοδοσία: Έκλεισαν εντελώς τμήματα, στα οποία οι ειδικευόμενοι εντάχθηκαν για συγκεκριμένη εκπαίδευση σε συγκεκριμένη ειδικότητα και σταμάτησε οποιαδήποτε εκπαιδευτική δραστηριότητα. Στην ανάγκη αντιμετώπισης της πανδημίας – αυτής της παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης, δεν υπήρξε ισοκαταμερισμός εργασίας-προσφοράς των ειδικευόμενων ιατρών όλων των τμημάτων στις κλινικές Covid. Είναι κοινώς γνωστό ότι όλη τη «δουλειά» από ιατρικής πλευράς την έβγαλαν οι ειδικευόμενοι, άπειροι μόλις τελειόφοιτοι των ιατρικών σχολών, κυρίως συγκεκριμένων ιατρικών κλινικών τμημάτων, πλην ενθουσιώδεις γιατροί. Προϊστάμενοι και ειδικοί γιατροί τμημάτων: Για τους ειδικευόμενους γιατρούς ο όρος «προϊστάμενος» είναι γυμνός. Ο πραγματικός του ρόλος έχει μεικτά χαρακτηριστικά όπως Γιατρός (σε όλο το πλάτος των επιστημονικών και ποιοτικών ανθρώπινων χαρακτηριστικών), διοικητικός και επιστημονικός διευθυντής του τμήματος, εκπαιδευτής, δάσκαλος και μέντορας. Δυστυχώς κάποιοι διευθυντές και ειδικοί γιατροί τμημάτων, ωφελιμιστικά, δεν τίμησαν τον τίτλο τους. Υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιοι από αυτούς μπήκαν ελάχιστες φορές ή και ποτέ στις κλινικές Covid ώστε να συνδράμουν με τις γνώσεις και την εμπειρία τους ειδικευόμενους γιατρούς – μαθητές τους. Κοινωνία: Καθυστέρησε πάρα πολύ να ευαισθητοποιηθεί. Μεγάλο τμήμα αυτής, πράγματι με μεγάλο κόστος, οικονομικό και ψυχολογικό, έβαλε και συνεχίζει να βάζει πλάτη στην αντιμετώπιση της πανδημίας πειθαρχώντας στα μέτρα που θέσπισε η πολιτεία, αλλά πολλοί «επώνυμοι» και μάλιστα πρότυπα για τους νέους τα έγραψαν όλα στα παλιά τους τα παπούτσια. Σαφώς και ένα τμήμα της νεολαίας, με τις ιδιαιτερότητες της νιότης, δεν πειθάρχησε. Μεγάλο ερωτηματικό παραμένει - μετά από τόσο θάνατο, τόσο πόνο, τόσο μεγάλο κόστος οικονομικό, κοινωνικό και ψυχολογικό - η άρνηση του αγαθού της επιστήμης, του μόνου που μπορεί να αντιμετωπίσει την πανδημία, του εμβολιασμού που εξασφαλίζει την ανοσοποίηση. Η απέραντη μοναξιά, θλίψη, απογοήτευση αλλά και ο θυμός που αισθάνονται οι ειδικευόμενοι γιατροί απέναντι στους παραπάνω αναφερόμενους , αλλά και η τρυφερότητα τους για τους ασθενείς στους οποίους προσέφεραν τις ίσως λειψές γνώσεις τους με όλη την άδολη ανθρωπιά τους και τον ενθουσιασμό τους βγαίνει στο πρόσωπό τους, βγαίνει στη συμπεριφορά τους. Στο νεανικό πρόσωπο δεν καλύπτονται τα αισθήματα. Όταν βγαίνουν από τις κλινικές, στο πρόσωπό τους που έχει πάρει το εκμαγείο της προστατευτικής μάσκας, στον ανάμικτο ιδρώτα και στην κούραση τους βλέπεις πώς κρατούσαν το χέρι του ηλικιωμένου ασθενή, πως συζητούσαν μαζί του, πώς τον παρηγορούσαν, τον ενθάρρυναν τον εμψύχωναν, πώς συμπαραστέκονταν στον μοναχικό ασθενή με το αίσθημα του επικείμενου θανάτου ίσως με ένα συνομήλικο/η σύζυγο που αφού έζησαν σχεδόν μισό αιώνα μαζί, δεν πρόλαβε να τον/την αγκαλιάσει για τον τελευταίο αποχαιρετισμό. Η ψυχική φόρτιση αυτών των άδολων νέων που μερικές φορές βουβά τους παίρνουν τα δάκρυα που δεν φαίνονται κάτω από τις προστατευτικές μάσκες, δυστυχώς δεν έτυχε σωστής διαχείρισης. Οι Κασσάνδρες λένε ότι όλη αυτή η πίκρα που γνώρισαν θα έχει επιπτώσεις στο μέλλον και θα χάσει η πατρίδα. Η πολιτεία ας το προσέξει. Προσέφεραν πολλά, πάρα πολλά – περισσότερα από όσα τους αναλογούσαν. Βίωσαν πολύ θάνατο. Η διαρκής προσφορά χωρίς ανταπόδοση πολλές φορές πετρώνει την καρδιά...