Ένα ξεχασμένο αποτρόπαιο έγκλημα: Όταν ο Τσώρτσιλ σκότωσε 1.297 Γάλλους για να μην παραδοθούν στους Γερμανούς

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 3 Ιουλίου του 1940, όταν οι Βρετανοί έπειτα από διαταγή του Ουίνστον Τσώρτσιλ βομβάρδισαν τον γαλλικό στόλο!

Ανίκανοι να σταματήσουν τη γερμανική προέλαση στην Ευρώπη, οι βρετανοί στρατιώτες διέφυγαν από το λιμάνι της Δουνκέρκης (και) με τη γαλλική βοήθεια. Εβδομάδες αργότερα, οι Βρετανοί θα έδειχναν την ευγνωμοσύνη στους συμμάχους τους, σκοτώνοντας πάνω από χίλιους Γάλλους.

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ακόμη στην αρχή του. Η κατάληψη της Γαλλίας από τους Ναζί είχε σχεδόν ολοκληρωθεί και η συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, τρόμαξε τους Βρετανούς ότι ο γαλλικός στόλος θα πέσει στα χέρια των αντιπάλων τους. Έτσι, δίχως περίσκεψη, στις 3 του Ιουλίου του 1940 βομβάρδισαν αιφνιδιαστικά τη μοίρα του γαλλικού στόλου που είχε καταφύγει στον λιμάνι του Μερς Ελ Κεμπίρ στην Αλγερία και προκάλεσαν τον θάνατο 1297 Γάλλων! 

Η επίθεση και η καταστροφή αυτή χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη παράνοια του πολέμου μεταξύ Συμμάχων. Να σημειωθεί ότι κατά την επίθεση των Βρετανών τα γαλλικά πλοία ήταν πρυμνοδετημένα και εκτός επιχειρησιακής ετοιμότητας!
Με την αρχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Βρετανία είχε τον μεγαλύτερο πολεμικό στόλο στον κόσμο, ενώ η Γαλλία είχε τον δεύτερο σε μέγεθος και ισχύ. Και οι δύο ήταν, επομένως, σίγουροι για ολοκληρωτική επικράτηση στη θάλασσα εναντίον της Γερμανίας έως ότου η τελευταία εισέβαλε αστραπιαία στο Βέλγιο, την Ολλανδία και τη βόρεια Γαλλία στις 10 Μαΐου 1940 και η βρετανικές δυνάμεις εγκλωβίστηκαν στη Δουνκέρκη.

Πρωθυπουργός υπό το κράτος του πανικού...

Την ίδια μέρα, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ έγινε πρωθυπουργός της Βρετανίας. Ο βρετανικός στόλος ήταν διασκορπισμένος σε όλο τον κόσμο και τα πλοία εφοδιασμού του βυθίζονταν από γερμανικά υποβρύχια. Ο γαλλικός στόλος κινδύνευε να πέσει στα χέρια των Γερμανών. Ο Τσώρτσιλ υπενθύμισε στους Γάλλους τη συνθήκη τους, ότι κανένας δεν μπορούσε να παραδοθεί χωρίς τη συμφωνία του άλλου.

Απελπισμένος, τότε, ο Τσώρτσιλ ζήτησε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Φρανκλίνο Ρούσβελτ να στείλει στα ευρωπαϊκά ύδατα αμερικανικά πολεμικά πλοία. Ο Ρούσβελτ βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο και είχε υποσχεθεί ότι δεν θα εμπλακεί ποτέ ξανά η χώρα του σε έναν ακόμη ευρωπαϊκό πόλεμο. Όταν οι Γερμανοί έφτασαν στις ακτές της Μάγχης στις 20 Μαΐου, ο Τσώρτσιλ ζήτησε και πάλι βοήθεια από τον Ρούσβελτ, αλλά…

Οι Γερμανοί κατέλαβαν το Παρίσι στις 14 Ιουνίου. Τέσσερις μέρες αργότερα, η Γαλλία παραδόθηκε και επίσημα. Στις 22 Ιουνίου, η νέα γαλλική κυβέρνηση αναγνώρισε την κοινή γερμανο - ιταλική κατοχή και τους επετράπη να διατηρήσουν το νότιο μισό της Γαλλίας, με τον όρο να παραδώσουν το ναυτικό τους στη Γερμανία. Ο Τσώρτσιλ κάλεσε τότε τον ναύαρχο του γαλλικού στόλου, Ζαν Λουί Ξαβιέ Φρανσουά Νταρλάν και του υπέδειξε να οδηγήσει τον στόλο του στη Βρετανία. Ο Ντάρλαν ορκίστηκε στον βρετανό πρωθυπουργό ότι δεν θα αφήσει ποτέ τη Γερμανία να καταλάβει τον στόλο του και υποσχέθηκε ότι θα διέταζε τους κυβερνήτες του να καταστρέψουν τα πλοία τους αν οι Γερμανοί πλησίαζαν.
Ο Τσώρτσιλ δεν ευαισθητοποιήθηκε. Εξάλλου, έπρεπε να πείσει τον Ρούσβελτ ότι η Βρετανία δεν θα παραδοθεί. Η διαταγή για την Επιχείρηση Καταπέλτης ήταν να καταληφθεί ολόκληρος ο γαλλικός στόλος.

Οι πρώτοι νεκροί

Το «Surcouf» (τότε το μεγαλύτερο υποβρύχιο στον κόσμο) βρισκόταν αγκυροβολημένο στο Πλύμουθ. Βρετανικά στρατεύματα επιχείρησαν να το καταλάβουν, αλλά ο κυβερνήτης του αρνήθηκε να παραδοθεί και τότε μίλησαν τα όπλα: σκοτώθηκε ο μηχανικός του σκάφους και τρεις βρετανοί στρατιώτες, ενώ ο κυβερνήτης τραυματίστηκε σοβαρά. Όμως 200 γαλλικά πλοία που βρίσκονταν αγκυροβολημένα σε βρετανικά λιμάνια καταλήφθηκαν χωρίς αψιμαχίες, όπως επίσης και τέσσερα γαλλικά καταδρομικά που βρίσκονταν στην Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο.

Ο υπόλοιπος στόλος, ωστόσο, βρισκόταν στη γαλλοαλγερινή πόλη Οράν και στο λιμάνι του Μερς-ελ-Κεμπίρ.
Ο Τσώρτσιλ απέστειλε τελεσίγραφο στον Γάλλο ναύαρχό Μαρσέλ Μπρουνό Γκενσούλ, δίνοντάς του τρεις επιλογές: «Να απομακρυνθεί ακολουθώντας τον βρετανικό στόλο, να κατευθυνθεί σε βρετανικό λιμάνι ή σε γαλλικό λιμάνι στις Δυτικές Ινδίες ή στις ΗΠΑ. ή διαφορετικά…». Το διαφορετικά δεν το διευκρίνισε, έδωσε όμως έξι ώρες προθεσμία, μετά την παραλαβή του τελεσιγράφου, για να αποφασίσει. Ο ναύαρχος Τζέιμς Φόουνς Σόμερβιλ που βρισκόταν στο Γιβραλτάρ είχε επιφορτιστεί με για παράδοση της επιστολής.

Πού να ήξεραν τι τους περιμένει...

Όταν οι γάλλοι ναυτικοί είδαν να έρχονται τα βρετανικά πλοία γύρω στις 07:00 το πρωί ξέσπασαν σε εκδηλώσεις ενθουσθιασμού. Επευφημούσαν, χωρίς να έχουν καταλάβει τι επρόκειτο να συμβεί.
Οι Βρετανοί έκαναν «κράτει» τις μηχανές των πλοίων τους αρκετά μίλια στα ανοιχτά καθώς ο υποπλοίαρχος Σέντρικ Σουΐντον Χόλαντ επιβιβάστηκε σε μια λέμβο και κατευθύνθηκε προς το λιμάνι. Ο πρώην ναυτικός ακόλουθος στο Παρίσι, μιλούσε άπταιστα γαλλικά και γι' αυτό επιφορτίστηκε με τις διαπραγματεύσεις.
Άλλο ένα μοιραίο λάθος που επιβαρύνει τη βρετανική πλευρά:. Επιλέγεται ένας χαμηλόβαθμος αξιωματικός, για να συνδιαλαγεί με έναν ναύαρχο!
Ο ναύαρχος Γκενσούλ προσβλήθηκε και διέταξε τον υποπλοίαρχο να αποχωρήσει, παρόλο που γνωρίζονταν μεταξύ τους. Ο Γκενσούλ ήταν εξοργισμένος και ανέθεσε στον δικό του υποπλοίαρχό, Μπερνάρ Ντουφάι, να συναντήσει τον Βρετανό. Οι διαπραγματεύσεις κράστησαν αρκετές ώρες, με τους Γάλλους να φαίνονται απρόθυμοι να συμφωνήσουν. Το μεσημέρι βρετανικά αεροπλάνα απογειώθηκαν και έριξαν θαλάσσιες νάρκες στην είσοδο του Λιμανιού.
Ο γάλλος ναύαρχος κατάλαβε ότι χρειαζόταν χρόνο. Στις 15:00 κάλεσε τον Χόλαντ στο ναυαρχίδα του, τη «Δουνκέρκη», για να μιλήσουν. Ο Χόλαντ επικοινώνησε με τον επικεφαλής του, ο οποίος μετέφερε το μήνυμά του στο Λονδίνο στις 16:55 μ.μ. Η απάντηση του Τσώρτσιλ ήταν σύντομη: «Να ξεπεραστούν τα προβλήματα γρήγορα!» Ο Χόλαντ έφυγε από τη ναυαρχίδα γύρω στις 17:25 μ.μ., με έναν εγκάρδιο αποχαιρετισμό.

Ο μεγαλύτερος αριθμός νεκρών από την έναρξη του Πολέμου!

Στις 17:54, οι Βρετανοί εξαπέλυσαν την πιο ευρεία επίθεση τους στην Ιστορία. Οι Γάλλοι ήταν εγκλωβισμένοι!
Τα πλοία του γαλλικού στόλου βυθίζονταν και όσοι από τους άνδρες ρίχνονταν στα θάλασσα για να σωθούν ήταν σαν να βουτούσαν σε βραστό λάδι. Τα περισσότερα πλοία εξοντώθηκαν, αν και το καταδρομικό «Στρασβούργο» και πέντε αντιτορπιλικά διέφυγαν και κατέφυγαν στο λιμάνι της Τουλόν.
Η επίθεση κράτησε ακριβώς δέκα λεπτά, αφήνοντας 1.297 ναυτικούς νεκρούς και άλλους 350 τραυματίες – ο μεγαλύτερος αριθμός νεκρών από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου! Οι Γάλλοι ανταπάντησαν με αεροπορική επιδρομή στο Γιβραλτάρ, χωρίς όμως να προκαλέσουν ζημιές ή θύματα.

Το μόνο που μπορούσε να κάνει τότε η Γαλλία ήταν να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με τη Βρετανία.
Ο Ρούσβελτ, από την άλλη, εντυπωσιάστηκε και έστειλε στη Βρετανία 50 πολεμικά πλοία - όλα φορτωμένα με όπλα και πυρομαχικά.
Στα τέλη του 1942, και καθώς οι Γερμανοί προχωρούσαν προς την Τουλόν, οι Γάλλοι κυβερνήτες κατέστρεψαν τα πλοία τους. Και τα 70! Αργότερα εκείνη την ημέρα, ο ναύαρχος Ντάρλαν έστειλε στον Τσώρτσιλ ένα τηλεγράφημα που έλεγε: «Βλέπεις; Είμαι άνθρωπος που κρατάω τον λόγο μου».

Πολύ αργά για δάκρυα...

Λίγα χρόνια μετά ο Τσώρτσιλ θα γράψει στα Απομνημονεύματά του: «Αυτή ήταν η πιο απεχθής απόφαση, η πιο αφύσικη και οδυνηρή που με έχει απασχολήσει ποτέ».
Οι σχέσεις μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας ήταν τεταμένες για κάποιο διάστημα και οι Γερμανοί «γελούσαν» με τη διχόνοια των εχθρών τους.
Το 2010, γράφτηκε ότι η επίθεση εκείνη ήταν ο πρώτος μεγάλος θρίαμβος της πρωθυπουργίας του Τσώρτσιλ!
Ο κόμης Γκαλεάτσο Τσιάνο, ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, έγραψε εκείνη την ημέρα στο ημερολόγιο του: Το βρετανικό βασιλικό ναυτικό κρατάει ακόμα την απανθρωπιά των καπεταναίων και των πειρατών του 16ου αιώνα». Πόσο δίκιο είχε;

Η σφαγή στο Μερς Ελ Κεμπίρ ήταν περιττή, όμως σε κάθε πόλεμο από περιττές αιματοχυσίες οι μόνοι που χάνουν είναι αυτοί που δίνουν το αίμα τους, οι άλλοι επιχαίρουν και αλληλοσυγχαίρονται σε σκοτεινά Γραφέια!