Το ατύχημα της Γκοϊάνια: η κλοπή παράξενου αντικειμένου που σκότωσε 4 ανθρώπους και έστειλε στο νοσοκομείο εκατοντάδες άλλους

Το ονόμασαν Ατύχημα της Γκοϊάνια και είχε να κάνει με την κλοπή αντικειμένου που σκότωσε 4 ανθρώπους και έστειλε στο νοσοκομείο εκατοντάδες άλλους.

Όταν μια μέρα σαν σήμερα, 13 Σεπτεμβρίου του 1987, δυο φτωχοδιάβολοι στην πόλη Γκοϊάνια της Βραζιλίας έκλεβαν ένα παράξενο μεταλλικό πράγμα, δεν είχαν ιδέα τι θα προκαλούσαν…

Το Instituto Goiano de Radioterapia ένα ιδιωτικό ινστιτούτο ακτινοθεραπείας στη Γκοϊάνια, βρισκόταν ένα χιλιόμετρο βορειοδυτικά της Πράτσα Σιβίκα, του διοικητικού κέντρου της πόλης. Όταν η Μονάδα μετακόμισε στις νέες εγκαταστάσεις της, το 1985, άφησε πίσω της μια συσκευή θεραπείας εξωτερικής ακτινοβολίας (τηλεθεραπεία) που λειτουργούσε με βάση το καίσιο-137 ( ραδιενεργό ισότοπο του καισίου που αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα προϊόντα σχάσης του ουρανίου-235). Οι ιδιοκτήτες του IGR έστειλαν αρκετές επιστολές στην Εθνική Επιτροπή Πυρηνικής Ενέργειας, προειδοποιώντας τους για τον κίνδυνο που ενέχει η παρουσία μονάδας τηλεθεραπείας σε εγκαταλελειμμένο χώρο, δεδομένου του ότι ένα δικαστήριο τους είχε απαγορεύσει να μετακινήσουν οι ίδιοι τα εξαρτήματά και τα μηχανήματά τους.

Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1987, ο φρουρός που είχε αναλάβει την προστασία του χώρου δεν εμφανίστηκε στον χώρο του εγκαταλελειμμένου θεραπευτηρίου. Ο Ρομπέρτο ντος Σάντος Άλβες και ο Βάγκνερ Μότα Περέιρα μπήκαν με όλες τις προφυλάξεις στον μισογκρεμισμένο χώρο· αποσυναρμολόγησαν τη μονάδα τηλεθεραπείας και τοποθέτησαν το εξάρτημα της σε ένα καροτσάκι για να το μεταφέρουν αργότερα στο σπίτι του Άλβες· σκέφτηκαν ότι μπορεί να κερδίσουν κάποια χρήματα πουλώντας για παλιοσίδερα τη μονάδα. Οι δυο κλέφτες άρχισαν να αποσυναρμολογούν τον εξοπλισμό· από το ίδιο βράδυ κιόλας, άρχισαν και οι δύο να νοιώθουν περίεργα και να κάνουν εμετό· η έκθεση στην ακτινοβολία τους είχε αρρωστήσει!

Κάτι σαν τροφική δηλητηρίαση

Την επόμενη μέρα, ο Περέιρα άρχισε να έχει διάρροιες και ιλίγγους και το αριστερό του χέρι άρχισε να πρήζεται. Αργότερα εμφάνισε έγκαυμα στο χέρι του και υποβλήθηκε σε μερικό ακρωτηριασμό πολλών δακτύλων. Στις 15 Σεπτεμβρίου, ο Περέιρα επισκέφτηκε κλινική, όπου διαγνώστηκαν συμπτώματά τροφικής δηλητηρίασης· του συνέστησαν να επιστρέψει σπίτι και να ξεκουραστεί. Ο έτερος συνένοχος, ο Άλβες, συνέχισε τις προσπάθειές του να αποσυναρμολογήσει τον εξοπλισμό και τελικά απελευθέρωσε την κάψουλα καισίου από την προστατευτική περιστρεφόμενη κεφαλή της. Η παρατεταμένη έκθεσή του στο ραδιενεργό υλικό του προκάλεσε πληγή στο χέρι που απαιτούσε ακρωτηριασμό.

Στις 16 Σεπτεμβρίου, ο Άλβες τρύπησε το κάλυμμα του ανοίγματος της κάψουλας με ένα κατσαβίδι, και εντυπωσιάστηκε από ένα βαθύ μπλε φως που προερχόταν από την μικρή οπή που είχε δημιουργήσει· τοποθέτησε το κατσαβίδι και έβγαλε με επιτυχία λίγη από τη λαμπερή ουσία.

Στις 18 Σεπτεμβρίου, ο Άλβες πούλησε τα αποσυναρμολογημένα αντικείμενα σε έναν έμπορο μετάλλων. Εκείνο το βράδυ, ο Ντεβάιρ Άλβες Φερέιρα, ο αγοραστής των εξαρτημάτων, παρατήρησε τη μπλε λάμψη από την τρυπημένη κάψουλα· θεωρώντας ότι το περιεχόμενο της κάψουλας ήταν πολύτιμο ή ακόμα και υπερφυσικό, την μετέφερε αμέσως στο σπίτι του και τις επόμενες τρεις ημέρες κάλεσε φίλους και συγγενείς να δουν την παράξενη λαμπερή ουσία. Λίγες μέρες μετά ο Φερέιρα κατάφερε και έβγαλε λίγους κόκκους από εκείνο το λαμπερό υλικό και άρχισε να το μοιράζει στους δικούς του ως αξιοπερίεργη ουσία. Μέσα σε λίγες μέρες δεκάδες άνθρωποι είχαν έρθει σε επαφή με εκείνη την ουσία.

Η Μαρία Γκαμπριέλα Φερέιρα, σύζυγος του εμπόρου, ήταν η πρώτη που παρατήρησε ότι πολλοί άνθρωποι γύρω της είχαν αρρωστήσει βαριά εκείνες τις ημέρες, με περίεργα συμπτώματα. Στις 28 Σεπτεμβρίου του 1987 – 15 μέρες μετά την κλοπή του αντικειμένου – η Φερέιρα πήρε τα εξαρτήματα και τα πήγε σε ένα νοσοκομείο, όπου διαπιστώθηκε έκκληση ραδιενέργειας. Το γεγονός δημοσιεύτηκε στον τοπικό Τύπο. 

Γέμισαν τα νοσοκομεία...

Μέσα σε λίγες μέρες, σχεδόν 130.000 άνθρωποι στη Γκοϊάνια πλημμύρισαν τα τοπικά νοσοκομεία, ανησυχώντας ότι μπορεί να είχαν εκτεθεί στα ραδιενεργά εξαρτήματα. Από αυτούς, οι 249 βρέθηκαν πράγματι μολυσμένοι. Είκοσι άνθρωποι εμφάνισαν συμπτώματα ακτινοβολίας και χρειάστηκαν θεραπεία.

Και το τραγικότερο: τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κι ανάμεσά τους η ανεψιά και η σύζυγος του εμπόρου των μετάλλων και δύο υπάλληλοί του. Οι τρεις γιατροί – ιδιοκτήτες του IGR κατηγορήθηκαν για εγκληματική αμέλεια, αλλά δεν καταδικάστηκαν ποτέ για το ραδιενεργό υλικό, αλλά κλήθηκαν να καταβάλλουν 100.00 ρεάλ για την ερειπωμένη κατάσταση του κτηρίου τους. Οι δυο κλέφτες δεν διώχθηκαν ποτέ!
Το 2000 η Εθνική Επιτροπή Πυρηνικής Ενέργειας κλήθηκε να καταβάλει αποζημίωση περίπου 750.000 δολαρίων και να εγγυηθεί ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη για τα άμεσα και έμμεσα θύματα του ατυχήματος και τους απογόνους τους μέχρι την τρίτη γενιά.