Η Μαύρη Δευτέρα του Χρηματιστήριου το 1987 ξυπνάει τα φαντάσματα της Μεγάλης Ύφεσης – Ευτυχώς... ξανακοιμήθηκαν γρήγορα

Κάποιοι θυμήθηκαν με τρόμο την Μεγάλη Ύφεση, κάποιοι άλλοι, απλά, αυτοκτόνησαν. Η Μαύρη Δευτέρα του Χρηματιστήριου το 1987 ήταν ένα σοκ για τις παγκόσμιες αγορές, αλλά γρήγορα ξεπεράστηκε.

Την ονόμασαν Μαύρη Δευτέρα, όμως για κάποιες χώρες – λόγω διαφοράς ώρας – ήταν Μαύρη Τρίτη… Τη Μαύρη Δευτέρα, λοιπόν του 1987, μιας ημέρας σαν σήμερα, 19 Οκτωβρίου, όλοι οι ενασχολούμενοι με τη διακίνηση χρημάτων, τα Χρηματιστήρια δηλαδή, τρόμαξαν ότι ο «σεισμός» του 1929, που γκρέμισε ολόκληρο τον κόσμο, επαναλαμβάνεται.

Το αιφνιδιαστικό κραχ και οι παγκόσμιες απώλειες που κυμάνθηκαν στα 1,71 τρισεκατομμύρια δολάρια έδειξαν ανυπολόγιστης ισχύος οικονομική αστάθεια και απρόβλεπτο μέλλον…
Οι πιθανές εξηγήσεις για την αρχική πτώση των τιμών των μετοχών περιλαμβάνουν τη νευρικότητα των αγορών από τον φόβο ότι οι μετοχές ήταν σημαντικά υπερτιμημένες και το βέβαιο επακόλουθο ότι κάποια στιγμή θα υποστούν διόρθωση.

Μια άλλη εξήγηση για τη Μαύρη Δευτέρα προέρχεται από την πτώση του δολαρίου, που ακολουθήθηκε από την έλλειψη πίστης στις κυβερνητικές προσπάθειες να σταματήσει την πτώση. Τον Φεβρουάριο του 1987, 22 χώρες με υψηλό βιομηχανικό δείκτη είχαν υπογράψει τη Συμφωνία του Λούβρου (η Συμφωνία είχε ως στόχο να σταθεροποιήσει τις διεθνείς αγορές συναλλάγματος και να σταματήσει τη συνεχιζόμενη πτώση του δολαρίου), ελπίζοντας ότι ο συντονισμός της νομισματικής πολιτικής θα σταθεροποιούσε τις διεθνείς αγορές χρήματος, αλλά οι αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα της Συμφωνίας δημιούργησαν κρίση εμπιστοσύνης.

Οι κεντρικές Τράπεζες των Ηνωμένων Πολιτειών, της Δυτικής Γερμανίας και της Ιαπωνίας παρείχαν ρευστότητα στην αγορά για να αποτρέψουν τις χρεοκοπίες χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ο αντίκτυπος στην πραγματική οικονομία ήταν σχετικά περιορισμένος και βραχύβιος. Ωστόσο, η άρνηση χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής από την Αποθεματική Τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας είχε έντονα αρνητικές και σχετικά μακροπρόθεσμες συνέπειες στην χώρα τόσο για τις χρηματοπιστωτικές αγορές όσο και για την οικονομία.

Μια μέρα μετά το κραχ, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα άρχισε να λειτουργεί ως ο δανειστής έσχατης ανάγκης για την αντιμετώπιση της κρίσης. Στη συνέχεια, το κεντρικό τραπεζικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών (Fed) παρείχε ρευστότητα στην αγορά για να αποτρέψει την επέκταση της κρίσης· άρχισε αμέσως να διοχετεύει αποθεματικά στην ανοιχτή αγορά· στις 20 Οκτωβρίου διοχέτευσε 17 δισεκατομμύρια δολάρια στο τραπεζικό σύστημα μέσω της ανοιχτής αγοράς – ποσό που ήταν περισσότερο από το 25% των τραπεζικών αποθεματικών και το 7% της νομισματικής βάσης των ΗΠΑ. Η στρατηγική του Fed ήταν απολύτως επιτυχής.

Η κατάρρευση των τιμών του Χρηματιστηρίου οδήγησε κάποιους σε αυτοκτονία. Ο θάνατος του επιχειρηματία Vernon Lamberg, 58 ετών, από την Appleton ήταν η περίπτωση που προκάλεσε αίσθηση τότε.

Μετά τη Μαύρη Δευτέρα του 1987, οι ρυθμιστικές αρχές αναθεώρησαν τα πρωτόκολλα εκκαθάρισης συναλλαγών για να φέρουν ομοιομορφία σε όλα τα σημαντικά προϊόντα της αγοράς. Ανέπτυξαν επίσης νέα ρυθμιστικά μέσα, γνωστά ως «trading curbs» ή «circuit breakers», επιτρέποντας την προσωρινή διακοπή των ανταλλαγών σε περιπτώσεις εξαιρετικά μεγάλης πτώσης των τιμών.
Η πτώση της Μαύρης Δευτέρας ήταν, και παραμένει μέχρι σήμερα, η μεγαλύτερη πτώση στη Λίστα με τις μεγαλύτερες ημερήσιες αλλαγές στον βιομηχανικό Dow Jones.

Σε σύγκριση με το xρηματιστηριακό κραχ του 1929, το οποίο πυροδότησε τη Μεγάλη Ύφεση για μια δεκαετία, οι αγορές ανέκαμψαν σχετικά γρήγορα μετά το κραχ του 1987, ανακτώντας το χαμένο έδαφος μέσα σε δύο χρόνια.