Ένας ευαίσθητος ποιητής, μη αντέχοντας την ένδεια και τις στερήσεις, αυτοκτονεί: θυμάται κάποιος σήμερα τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη;

Γενάρης του ’44, μια μέρα σαν σήμερα, ο ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης αυτοκτονεί, μη αντέχοντας την φτώχια… Ένας ακόμα «καταραμένος» και «ιδανικός αυτόχειρ» εγκαταλείπει τα εγκόσμια και ταξιδεύει, με το άρμα του θρύλου, στο επέκεινα… Όμως, ποιος θυμάται έναν ποιητή σήμερα;

Πολυγραφότατος, ο Λαπαθιώτης, αλλά και ακούραστος διορθωτής των ποιημάτων του, βασάνιζε τα κείμενά του μέχρι να του δώσει την οριστική τους μορφή· οι στίχοι του, ιδιαίτερα τολμηροί και μελαγχολικοί.

Ο Λαπαθιώτης αυτοκτόνησε στο σπίτι του με το πιστόλι του στρατιωτικού πατέρα του, που είχε πεθάνει το 1941. Διαβάζουμε στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 9ης Ιανουαρίου του 1944:
«Χθες, στις 13:00 ανευρέθη νεκρός εις την παρά την οδόν Κουντουριώτου 21 οικίαν του, ο ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης. Το τραγικό γεγονός αντελήφθη πρώτος ο φίλος του ποιητού κ. Κ. Χριστοδούλου, όστις μεταβάς εις την ως άνω οικίαν εύρε τον Λαπαθιώτην νεκρόν επί της κλίνης του. Επί του στήθους του νεκρού έκειτο το όργανο δια του οποίου ο ατυχής ποιητής είχεν αυτοκτονήσει. Εκ της γενομένης προανακρίσεως εσχηματίσθη αμέσως η εντυπώσις ότι επρόκειτο περί αυτοκτονίας. Την αντίληψιν αυτήν ενίσχυσαν και αι δοθείσαι εις την την αστυνομίαν, υπό διαφορών φίλων του Λαπαθιώτη, πληροφορίαι. Κατά τας πληροφορίας αυτάς, ο ποιητής είχε περιέλθει τελευταίως εις ένδειαν. Προ διετίας ο Λαπαθιώτης είχε πωλήσει μίαν οικίαν του και προ έτους ένα πατρικόν του κτήμα, το οποίον είχε εις Πάτρας, τελευταίως δε είχεν εκποιήσει τμηματικώς και την πλούσιαν βιβλιοθήκην του».

Γράφει ο λογοτέχνης Τάσος Κόρφης στο βιβλίο του «Ναπολέων Λαπαθιώτης»: Άνθρωπος ανήσυχος αλλά δεσμευμένος από την αρχοντική του καταγωγή και τις διακυμάνσεις της καρδιάς του, έμεινε πάντα στη «νύχτα», σαν «πολυφίλητη σκιά», όπως τον είπαν, γεμάτος φόβους για την απώλεια των στηριγμάτων του: νεότητα, περιουσία, φίλους. Η εξέλιξη της ποιητικής του Λαπαθιώτη υπήρξε μικρή. Παραμένει όμως ένας από τους πρώτους που οδήγησαν στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας (20ου) την ποίησή μας στους καινούργιους της δρόμους και η προσωπική του εξομολόγηση από τη μέθη της νιότης ως τη φθορά και τη συντριβή έχει ειλικρίνεια και ανθρωπιά. Ο Λαπαθιώτης διέθετε μια έντονη ευαισθησία, εκτεταμένη παιδεία και σπινθηροβόλο πνεύμα, χαρίσματα που τον έκαναν περιζήτητο σε κάθε εκλεκτή συντροφιά της Αθήνας, όπου έζησε όλα, σχεδόν, τα χρόνια του. Κι ύστερα, όπως σε κάθε αρχοντικό που σιγά σιγά καταρρέει, ήρθε η εποχή των κατεδαφίσεων: ο θάνατος των γονέων, το ξεπούλημα των βιβλίων, των χρυσαφικών της μητέρας, των επίπλων και των συλλογών του. Έπρεπε να αντιδράσει, να αγωνιστεί. Πώς, όμως, να υποκύψει στη δράση εκείνο το αυρό και λεπταίσθητο παιδί;».

«...χωρίς την παραμικρή αυτοπειθαρχία»

Ο Άρης Δικταίος έχει γράψει χαρακτηριστικά:«…αυτό που κυρίως στάθηκε σαν ο μέγιστος συντελεστής της καταστροφής του ήταν τ' ότι δεν τον απασχολούσαν οι βιοτικές μέριμνες. Ελεύθερος να ζήσει τη ζωή του όπως ήθελε, άρχισε να κυκλοφορεί μόνο τη νύχτα, εγκαταλειπόμενος με ηδονή στις οποιεσδήποτε, φανερές ή μύχιες τάσεις του, χωρίς την παραμικρή αυτοπειθαρχία».

Ο Λαπαθιώτης σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών και το 1909 πήρε το πτυχίο του· έγραψε ποιήματα, διηγήματα, επιφυλλίδες και κριτικά κείμενα. Γιος του Λεωνίδα Λαπαθιώτη- μαθηματικού και στρατιωτικού, κυπριακής καταγωγής, που διετέλεσε βουλευτής το 1903-1905 και υπουργός Στρατιωτικών μετά το Κίνημα του 1909- και της Βασιλικής Παπαδοπούλου, ανιψιάς του Χαρίλαου Τρικούπη, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, ομοφυλόφιλος, εθισμένος στα ναρκωτικά, κομουνιστής, βυθίστηκε στην θάλασσα της αστικής τάξης και ξεβράστηκε στην ακτή της απαξίωσης· γεννήθηκε το 1888 και πέθανε, μια μέρα σαν σήμερα το 1944.

«Μόνος ήρθα, κάποιο βράδυ, μόνος πόνεσα για λίγο, μόνος έζησα του κάκου - κι όπως ήρθα και θα φύγω. Τ’ είναι τάχα για τους άλλους, ο χαμός ενός ατόμου; - κι όπως ήρθα, και θα φύγω, μόνος μες στο θάνατό μου...».
Το 1985 ο σκηνοθέτης Τάκης Σπετσιώτης γύρισε την βιογραφική ταινία «Μετέωρο και Σκιά»· στο ρόλο του «καταραμένου» ποιητή, ο Τάκης Μόσχος.