Είσαι ευσυνείδητος τουρίστας; Aυτές είναι οι πόλεις που θα σε επιβραβεύσουν αν τις επισκεφτείς

Έχεις προγραμματίσει ένα ταξίδι στην Κοπεγχάγη, την πολύχρωμη πρωτεύουσα της Δανίας; Αν φτάσεις στην πόλη με τρένο, θα λάβεις μια δωρεάν συνεδρία γιόγκα. Ή γιατί να μην συμμετάσχεις σε έναν καθαρισμό του λιμανιού και να ανταμειφθείς με μια δωρεάν βόλτα με βάρκα στο ποτάμι;

Όλα αυτά είναι μέρος του προγράμματος CopenPay της πόλης, το οποίο, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, επιβραβεύει τους τουρίστες για φιλικές προς το περιβάλλον δράσεις. Ωστόσο, τα «κλιματικά μπόνους» – που ενθαρρύνουν τους ταξιδιώτες να κάνουν βιώσιμες επιλογές – υπάρχουν και αλλού. Θα έπρεπε να γίνουν ο κανόνας;

Οι σχέσεις μεταξύ τουριστών και ντόπιων έγιναν ολοένα και πιο τεταμένες αυτό το καλοκαίρι, με διαδηλώσεις σε προορισμούς όπως η Μαγιόρκα, η Τενερίφη και η Βαρκελώνη.

Τα κρουαζιερόπλοια έχουν λάβει οδηγίες να είναι έτοιμα να αλλάξουν διαδρομές για να αποφύγουν ομάδες διαδηλωτών – όπως εκείνες στη Βαρκελώνη που οπλίστηκαν με νεροπίστολα. Οι κάτοικοι απορρίπτουν τον υπερτουρισμό που τους προσφέρει ελάχιστα οφέλη, ενώ τους εκτοπίζει και κάνει τη ζωή τους ακριβότερη. Το CopenPay είναι μια σπάνια θετική είδηση: καρότο αντί για μαστίγιο (ή νεροπίστολο).

«Η ενθάρρυνση υπεύθυνου τουρισμού είναι απαραίτητη για να μετριαστούν οι αρνητικές επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού και να ενισχυθούν οι σχέσεις μεταξύ ντόπιων και επισκεπτών», λέει στην Independent ο Julijo Srgota, διευθυντής του Οργανισμού Τουρισμού του Ντουμπρόβνικ και της Επαρχίας Νερέτβα. Το Ντουμπρόβνικ χαρακτηρίστηκε ο πιο «υπερτουριστικός» ευρωπαϊκός προορισμός το 2019 και πλέον επιβάλλει πρόστιμα σε τουρίστες που σέρνουν, αντί να κουβαλούν, θορυβώδεις βαλίτσες στην παλιά πόλη.

Ζητούνται υπεύθυνοι επισκέπτες

Το CopenPay λειτουργεί πιλοτικά αυτό το καλοκαίρι. Οι περισσότεροι προορισμοί δεν θέλουν να εξαφανιστεί ο τουρισμός – αποτελεί τεράστια πηγή εισοδήματος. Θέλουν όμως πιο υπεύθυνους επισκέπτες.

Το πρόγραμμα προβάλλει τη «πράσινη» φήμη της Κοπεγχάγης. Μεταξύ των οικολογικών αξιοθέατων της πόλης είναι το CopenHill, ένα εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από απορρίμματα, όπου οι τουρίστες μπορούν να κάνουν σκι στην οροφή του. Η πρωτοβουλία επανήλθε το 2025 τριπλάσια σε μέγεθος, με 90 συμμετέχοντα αξιοθέατα που προσφέρουν δωρεάν είσοδο, εκπτώσεις, ξεναγήσεις ή ενοικίαση ποδηλάτων με αντάλλαγμα βιώσιμες επιλογές μετακίνησης, δράσεις όπως η συλλογή απορριμμάτων ή παράταση της παραμονής στην πόλη.

Άλλοι «πράσινοι» προορισμοί θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά της, καθώς πολλοί ήδη εργάζονται προς έναν πιο υπεύθυνο τουρισμό.

Η Susanna Sorensen, υπεύθυνη μάρκετινγκ στο Visit Faroe Islands, λέει:
«Το CopenPay είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να ενθαρρύνουμε τους ταξιδιώτες να κάνουν βιώσιμες επιλογές». Τα Νησιά Φερόες είχαν ήδη παρουσιάσει το 2019 μια παρόμοια δράση, κλείνοντας προσωρινά περιοχές ώστε ταξιδιώτες να συμμετέχουν ως «εθελοντές τουρίστες» σε επισκευές μονοπατιών.

Από εκπτώσεις μέχρι δωρεάν ποτό

Χώρες όπως η Ισλανδία και η Νέα Ζηλανδία ενθαρρύνουν τους ταξιδιώτες να υπογράψουν ένα «τουριστικό συμβόλαιο υπευθυνότητας» — στην Ισλανδία, για παράδειγμα, υπόσχεσαι ότι «όταν η φύση σε καλεί, δεν θα απαντήσεις μέσα στη φύση».

Η Κόστα Ρίκα επιδιώκει να βελτιώσει τον τουρισμό μέσω πράσινων πιστοποιήσεων για επιχειρήσεις. Η Βαρκελώνη έχει τις περισσότερες πιστοποιημένες βιώσιμες τουριστικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη.

Μια έκθεση του Booking.com για το 2025 δείχνει ότι 7 στους 10 ταξιδιώτες θέλουν να αφήσουν έναν προορισμό σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι τον βρήκαν.

Αυτό όμως δεν αντικατοπτρίζεται πάντα στον τρόπο που ταξιδεύουμε – όπως ξέρει όποιος προτιμά ένα φθηνότερο, γρηγορότερο αεροπορικό ταξίδι αντί για τρένο.

Χρειαζόμαστε ακόμα κίνητρα – μια μικρή ώθηση προς τη σωστή κατεύθυνση. Ευτυχώς, «πράσινες» ανταμοιβές υπάρχουν ήδη σε διάφορες μορφές.

Στο Μπέλφαστ, το 2017, η φιλανθρωπική οργάνωση Sustrans δημιούργησε το πρόγραμμα Pedal Perks, ώστε οι τοπικές επιχειρήσεις να προσφέρουν εκπτώσεις σε πελάτες που μετακινούνται με ποδήλατο. Το πρόγραμμα τώρα επεκτείνεται σε όλη τη Βόρεια Ιρλανδία.

Κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια του Plastic-Free July, κάτοικοι και επισκέπτες συμμετέχουν σε καθαρισμούς πόλεων, παραλιών και φυσικών περιοχών. Στο Λονδίνο, στο παρελθόν, οι συμμετέχοντες επιβραβεύονταν με ένα δωρεάν ποτό.

«Βλέπουμε επίσης όλο και περισσότερα ξενοδοχεία και προορισμούς παγκοσμίως να ανταμείβουν τους πελάτες τους για πιο “πράσινη” συμπεριφορά – μια πολύ θετική τάση», λέει η Krissy Roe, υπεύθυνη βιωσιμότητας στην ταξιδιωτική εταιρεία Inghams. Προσφέρουν έκπτωση £200 σε πελάτες που ταξιδεύουν με τρένο ή πλοίο.

Φέτος, περιοχές των Άλπεων όπως το Morzine–Les Gets και η Via Lattea προσέφεραν έως και 25% έκπτωση σε ski pass για όσους ήρθαν με τρένο.

Η βραβευμένη εταιρεία Wild Sweden προσφέρει δωρεάν γεύμα και πρόσβαση σε σπα για όσους ταξιδεύουν στη Λαπωνία της Σουηδίας με τρένο για τις διακοπές παρακολούθησης του Βόρειου Σέλας και της άγριας ζωής.
«Συνιστώ ανεπιφύλακτα το νυχτερινό τρένο – είναι ο τέλειος τρόπος να ξεκινήσεις την περιπέτειά σου», λέει ο ιδρυτής Marcus Eldh, προσθέτοντας ότι όλο και περισσότεροι ταξιδιώτες επιλέγουν τα ηλεκτρικά τρένα της Σουηδίας που λειτουργούν με ανανεώσιμη ενέργεια.

Η St Hilda Sea Adventures, οικογενειακή εταιρεία που ειδικεύεται σε μικρές κρουαζιέρες στη δυτική Σκωτία, προσφέρει «πράσινο κουπόνι» αξίας £50, το οποίο οι επισκέπτες μπορούν να δωρίσουν στην Marine Conservation Society.

Στις Σεϋχέλλες, οι επισκέπτες μπορούν να συμμετάσχουν σε διακοπές προστασίας της θαλάσσιας ζωής, παρακολουθώντας θαλάσσιες χελώνες και άλλα είδη, αντί να μείνουν σε πολυτελή θέρετρα.

Αλλά θα μείνουν αυτές οι πρωτοβουλίες; Θα περνούσες τις διακοπές σου μαζεύοντας σκουπίδια αντί να κάνεις τουρισμό; Ή θα «έχανες» μια μέρα ταξιδεύοντας με τρένο;

Ο λεγόμενος «αργός τουρισμός» είναι η τέχνη του να κάνεις το ταξίδι μέρος της εμπειρίας. Πάνω από 100 βρετανικές εταιρείες έχουν ήδη εγγραφεί στο πρόγραμμα Climate Perks, που προσφέρει στους υπαλλήλους επιπλέον άδειες για «μέρες ταξιδιού» με βιώσιμα μέσα. Ωστόσο, αυτή η νοοτροπία απέχει πολύ από το να γίνει κανόνας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Αν και οι «πράσινες ανταμοιβές» υπάρχουν, δεν είναι ακόμη διαδεδομένες. Πολλές, όπως το CopenPay, βρίσκονται στα πρώτα στάδια. Θα χρειάζονταν μεγαλύτερα, συντονισμένα προγράμματα και ισχυρότερα κίνητρα για να αλλάξουμε ουσιαστικά τη συμπεριφορά μας στις διακοπές. Ακόμη κι έτσι, δεν αποτελούν πανάκεια για τις αρνητικές επιπτώσεις του υπερτουρισμού.

Ωστόσο, σε μια εποχή που ο τουρισμός έχει πρόβλημα φήμης, τα «κλιματικά μπόνους» μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση των σχέσεων με τους προορισμούς που αγαπάμε — αλλά συχνά καταχραζόμαστε.

Διαβάστε ακόμη

Κραυγή απόγνωσης Έλληνα κτηνοτρόφου στο OPEN: «Ποια φέτα; Σε λίγο δε θα έχουμε γάλα ούτε για γιαούρτι»

Δύσκολες ώρες για τον πατέρα της Μέγκαν Μαρκλ - Ακρωτηριάστηκε το πόδι του και νοσηλεύεται στην εντατική

Κλήρωση Μουντιάλ 2026: Οι 12 όμιλοι για το μεγάλο ποδοσφαιρικό ραντεβού του καλοκαιριού

«Η Τουρκία εγκαταλείπει τα S-400 και ξεκινάει να προμηθεύεται F-35», λέει ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα