Ανταποδοτικό στους ΟΤΑ γίνεται το τέλος ταφής ύστερα από τη «θύελλα» των τελευταίων εβδομάδων

Ως απόλυτη παραδοχή των συναρμόδιων υπουργείων ότι η Πολιτεία απέτυχε παταγωδώς να προωθήσει την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία, μεταφράζεται η κοινή ανακοίνωση των τριών συναρμόδιων υπουργείων, με την οποία γίνεται γνωστή η μετατροπή του τέλους ταφής σε ανταποδοτικό για τους δήμους κατά το μεγαλύτερο τμήμα του, αλλά και η απεμπλοκή του ΕΔΣΝΑ (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) και των ΦΟΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερών Αποβλήτων) από τη διαδικασία είσπραξης και απόδοσής του.

Ο στόχος θα επιτευχθεί με «χρηματοδοτική ένεση» στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) από τα κρατικά αποθεματικά προκειμένου να μην καταστεί ελλειμματικός εξαιτίας της μη απόδοσης του τέλους από τον ΕΣΔΝΑ ύψους 34,7 εκ. ευρώ για το 2022, ενώ το πρόβλημα που δημιουργήθηκε με τους δήμους επιχειρείται να λυθεί με αύξηση της χρηματοδότησής τους κατά 70 εκ. ευρώ μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ).

Υπενθυμίζεται στο σημείο αυτό ότι η μη απόδοση του τέλους ταφής από τον ΕΔΣΝΑ στον ΕΟΑΝ, αποτελεί αντικείμενο έρευνας από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, ήδη από τον Μάρτιο του 2024, το πόρισμα της οποίας αναμένεται άμεσα.

Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται στην κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας που εκδόθηκε το απόγευμα της Παρασκευής ύστερα από τη θύελλα αντιδράσεων που προκάλεσε το τελευταίο διάστημα η είσπραξη του τέλους ταφής, η οποία απειλούσε να «στραγγαλίσει» οικονομικά τους δήμους της Αττικής. Στην ανακοίνωσή τους τα τρία υπουργεία παραδέχονται πως η Ελλάδα είναι ουραγός στην Ευρώπη στην ανακύκλωση με ποσοστά 17,3% επί των παραγόμενων αστικών αποβλήτων και μάλιστα συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η χώρα μας εξακολουθεί να «θάβει» πάνω από το 80% των αστικών αποβλήτων που παράγει, την ώρα που ο στόχος της ανακύκλωσης για το 2020 ήταν το 50%. Ως αποτέλεσμα συνεχίζει να πληρώνει υπέρογκα πρόστιμα που σχετίζονται με τη διαχείριση των απορριμμάτων της ύστερα από τις καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαικού Δικαστηρίου.

Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης, το οποίο ανακοινώθηκε από τα τρία υπουργεία, το τέλος ταφής, πλέον, γίνεται ανταποδοτικό προς τους ΟΤΑ, επιστρέφοντας το 85% των πόρων που συλλέγονται στην τοπική αυτοδιοίκηση για έργα διαχείρισης της ανακύκλωσης, ενώ το υπόλοιπο 15% θα διατεθεί για έργα αποκατάστασης των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η είσπραξη του τέλους, απεμπλέκονται ο ΕΔΣΝΑ και οι ΦΟΣΔΑ από τη διαδικασία είσπραξης και απόδοσης του τέλους. Με νομοθετική ρύθμιση που επίκεται, το τέλος θα αποδίδεται πλέον στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), απευθείας μέσω των δημοτικών τελών.

Πώς θα γίνει η είσπραξη

Οπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, προκειμένου να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα και ο οικονομικός προγραμματισμός των δήμων, ο οδικός χάρτης της είσπραξης του τέλους έχει ως εξής:

• Για το 2025, το τέλος που θα εισπραχθεί θα αφορά το β’ εξάμηνο του 2023 και το α’ εξάμηνο του 2024 που εκκρεμούν. Για το 2026 αντίστοιχα το τέλος που θα εισπραχθεί θα αφορά το β’ εξάμηνο του 2024 και το α’ εξάμηνο του 2025. Αναλόγως θα εισπράττονται τα τέλη και των επόμενων ετών.
• Για τους ΟΤΑ της Περιφέρειας Αττικής, τα 34,7 εκατ. που έχουν καταβάλει δύο φορές για το τέλος ταφής του 2022, συμψηφίζονται με οφειλές τους προς τον ΕΔΣΝΑ του β’ εξαμήνου του 2023 και α’ εξαμήνου του 2024. «Συνεπώς, η επιβάρυνση εντός του 2025 θα είναι περιορισμένη», επισημαινεται, ενώ υπογραμμίζεται ότι προκειμένου να μη δημιουργηθεί έλλειμα στον ΕΟΑΝ, λόγω της μη απόδοσης του τέλους ταφής για το 2022 από τον ΕΔΣΝΑ, 34,7 εκατ. θα καταβληθούν σε αυτόν από το αποθεματικό του κρατικού προϋπολογισμού.
• Επιπλέον, προκειμένου, να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες λειτουργικές δαπάνες των ΟΤΑ για το 2025 και εφεξής, οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι αυξάνονται κατά επιπλέον 70 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι πόροι του τέλους ταφής θα διατεθούν, μετά από διαβούλευση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως ακολούθως:

• Κατά περίπου 85% σε εξοπλισμό και υποδομές για την ενίσχυση της επαναχρησιμοποίησης, της χωριστής συλλογής και της ανακύκλωσης, η οποία θα μειώσει το τέλος ταφής που πληρώνουν οι δήμοι, διευκολύνοντάς τους να επιτύχουν τους στόχους τους. Οι υποδομές και ο εξοπλισμός ρητά θα συμπεριλαμβάνονται στα ολιστικά σχέδια ανακύκλωσης που συντάσσονται από κάθε ΦΟΔΣΑ, με στόχο την αύξηση της ανακύκλωσης στη χώρα, στο πλαίσιο υλοποίησης της συμφωνίας που έκανε η Ελληνική Κυβέρνηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη χρηματοδότηση των Μονάδων Ανάκτησης και Ανακύκλωσης από το ΕΣΠΑ 2021-2027. Η πλήρης χρηματοδότηση των ολιστικών σχεδίων από το τέλος ταφής και το ΕΣΠΑ, εξασφαλίζει την υλοποίησή τους, άρα και την αύξηση της ανακύκλωσης. Δυνητικοί δικαιούχοι και χρήστες του εξοπλισμού θα είναι οι Δήμοι και οι ΦΟΔΣΑ. Μέρος των πόρων αυτών θα καλύψει, με παροχή υπηρεσίας, τις ανάγκες χωριστής συλλογής των ρευμάτων ανακύκλωσης σε μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς Δήμους κάτω των 10.000 κατοίκων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 5151/24. 
• Κατά περίπου 15% σε κλείσιμο και αποκαταστάσεις ΧΥΤΑ, ΧΑΔΑ και λοιπών χώρων από ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων, ώστε οι πόροι αυτοί να συμβάλουν σημαντικά στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος, αλλά και να βάλουν τέρμα σε πολλούς χώρους ταφής αποβλήτων στη χώρα. 

Παράλληλα, με πόρους που έχουν συγκεντρωθεί από το τέλος πλαστικής σακούλας, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα παρουσιάσει στο επόμενο διάστημα πρόγραμμα επιβράβευσης Δήμων που επιτυγχάνουν συγκεκριμένους στόχους ανακύκλωσης και μειωμένης ταφής, το οποίο θα προστεθεί στους πόρους που θα λαμβάνουν από το τέλος ταφής. 

Τα τρία υπουργεία επαναλαμβάνουν πως κεντρικός στόχος του τέλους ταφής είναι η κινητροδότηση της προσπάθειας για την αύξηση του ποσοστού των απορριμμάτων που ανακυκλώνονται, ώστε να υπάρξει βιώσιμη λύση για τη διαχείριση των απορριμμάτων, μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και την επιβάρυνση των αντίστοιχων περιοχών της χώρας όπου σήμερα τα απορρίμματα θάβονται. Επιπλέον, τονίζουν ότι αυτό αποτελεί υποχρέωση της χώρας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία σήμερα η χώρα καταβάλλει υπέρογκα πρόστιμα, αλλά και σημαντικό ορόσημο του Ταμείου Ανάκαμψης προσθέτοντας πως το τέλος ταφής υπάρχει σήμερα, για τον ίδιο λόγο, σε 23 χώρες της ΕΕ και είναι κατεξοχήν αναγκαίο στην Ελλάδα, καθώς η συνολική ανακύκλωση το έτος 2022, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης, ανέρχεται μόλις σε ποσοστό 17,3% επί των παραγόμενων αστικών αποβλήτων.

Νίκος Χαρδαλιάς: Δε σκοπεύουμε να μείνουμε απαθείς περιμένοντας τα πορίσματα των ελεγκτικών Αρχών

Από την πλευρά του ο Περιφερειάρχης Αττικής, Νίκος Χαρδαλιάς σε ανάρτησή του σημειώνει πως «δεν σκοπεύουμε να μείνουμε απαθείς και να περιμένουμε τα πορίσματα των ελεγκτικών Αρχών», αναφερόμενος στη διαδικασία οικονομικού ελέγχου στον ΕΔΣΝΑ, χαρακτηρίζοντας, απαραίτητη την εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών για τη μείωση των απορριμμάτων, την προώθηση της ανακύκλωσης και την ολοκλήρωσης έργων διαλογής στην πηγή. «Ο ΕΔΣΝΑ, τα τελευταία 10 χρόνια, αντιμετωπίζει βασικά δομικά προβλήματα λειτουργίας», σημειώνει προσθέτοντας πως «ακόμα και η είσπραξη και απόδοση του τέλους ταφής, στο παρελθόν, δεν έγινε με τον σωστό τρόπο».

Κάνει λόγο για «επικές ανακοινώσεις μικροπολιτικού και σίγουρα μικροκομματικού χαρακτήρα» και ξεκαθαρίζει ότι η προσωρινή αναστολή της απόφασης βεβαίωσης του τέλους ταφής από τον ΕΔΣΝΑ δεν σημαίνει -σε καμία περίπτωση- ότι αυτό τελικά δεν θα εισπραχθεί, ενώ επαναλαμβάνει την πάγια θέση της διοίκησης της Περιφέρειας Αττικής για την απεμπλοκή του οργανισμού από τη διαδικασία είσπραξης και εκκαθάρισης του τέλους.

Στην ανάρτησή του τονίζει επίσης ότι «είναι μονόδρομος η ανάγκη - σε στενή συνεργασία με την Πολιτεία - να διερευνηθούν  εναλλακτικοί τρόποι είσπραξης και απόδοσης του τέλους ταφής και μάλιστα με πλήρη απεμπλοκή του ΕΔΣΝΑ από τη διαδικασία αυτή, όπως άλλωστε έχουμε ζητήσει, από την πρώτη στιγμή, ως Περιφέρεια Αττικής».

Διαβάστε ακόμη

Χωρίς διόδια για άλλα 3 χρόνια Άγιος Στέφανος και Βαρυμπόμπη: Νέες αποζημιώσεις 12,7 εκατ. ευρώ καλείται να πληρώσει το Δημόσιο

Ισραήλ: Το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα - Τι προβλέπει

Οι συμμαχίες των προοδευτικών ξανά στο προσκήνιο - Οι διαθέσεις, οι διχογνωμίες, τα εμπόδια

Ναυάγιο στην Πύλο: 600 άνθρωποι περιμένουν τη δικαίωση 18 μήνες - Ανησυχητικές παραλείψεις στην προκαταρκτική