Προοδευτικά κόμματα: Οι συμμαχίες ξανά στο προσκήνιο - Οι διαθέσεις, οι διχογνωμίες, τα εμπόδια

Η «προεδρολογία» ιδιαίτερα των τελευταίων ημερών ανέδειξε έντονα τις δυσκολίες συνεννόησης των κομμάτων που κινούνται αριστερά του Κέντρου

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 8 λεπτά ┋

Ανδρουλάκης, Φάμελλος, Χαρίτσης/Eurokinissi

Η «προεδρολογία» ιδιαίτερα των τελευταίων ημερών ανέδειξε έντονα τις δυσκολίες συνεννόησης των κομμάτων που κινούνται αριστερά του Κέντρου. Ωστόσο, δηλώσεις κορυφαίων στελεχών του ΠΑΣΟΚ και η πιθανή στήριξη της υποψηφιότητας της Λούκας Κατσέλη από βουλευτές πέραν του ΣΥΡΙΖΑ φέρνουν ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για την πιθανότητα συνεργασίας των σχημάτων του χώρου.

Όλα τα κόμματα αυτού του χώρου μιλούν για την ανάγκη συνεργασιών διαφόρων ειδών. Υπάρχει όμως πρόσφορο έδαφος για μια συμπόρευση των προοδευτικών κομμάτων; Και με βάση τις θέσεις που εκφράζει ο κάθε οργανωμένος φορέας, ποια μορφή μπορεί να έχει μια τέτοια συνεργασία;

Κοιτάζει στα αριστερά του το ΠΑΣΟΚ και δέχεται κυβερνητικά «πυρά»

Δύο φράσεις κορυφαίων στελεχών του ΠΑΣΟΚ προκάλεσαν την περασμένη εβδομάδα συζητήσεις σχετικά με την πιθανότητα συνεργασίας της Χαριλάου Τρικούπη με κόμματα στα αριστερά της. Αρχικά ο Νίκος Ανδρουλάκης απέκλεισε κάθε είδους κυβερνητική συνεργασία με τη ΝΔ και αντέτεινε ως πιθανές εναλλακτικές είτε τη δημιουργία αυτοδύναμης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (που δημοσκοπικά μοιάζει σχεδόν ανέφικτη) είτε την συνεργασία με άλλα κόμματα του λεγόμενου προοδευτικού χώρου.

Ακολούθησαν δηλώσεις του Παύλου Γερουλάνου και του Μιχάλη Κατρίνη, αμφότεροι υποψήφιοι πρόεδροι του κόμματος πρόσφατα, που έθεσαν το ζήτημα με ακόμα μεγαλύτερη σαφήνεια. Ο μεν πρώτος, ερωτηθείς αν στο σενάριο συνεργασίας του ΠΑΣΟΚ με άλλες δυνάμεις θα χωρούσαν οι Φάμελλος Βαρουφάκης, Κωνσταντοπούλου κ.ά., απάντησε πως «θα χωρούσαν όσοι ασπάζονται» το πολιτικό διακύβευμα για το οποίο μιλά το κόμμα του και συμπλήρωσε «βεβαίως χωράνε όλοι». Ο δεύτερος είπε πως το ΠΑΣΟΚ θέλει να σχηματίσει μια κυβέρνηση προοδευτικών δυνάμεων, αν και εφόσον έχουμε την πρώτη εντολή στις επόμενες εκλογές, μιλώντας μάλιστα για συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Αριστερά.

Το ζήτημα δεν αφήνει αμέτοχη, φυσικά, την ΝΔ και την κυβέρνηση, που επιτέθηκε δύο φορές στο ΠΑΣΟΚ με επίκεντρο τις πιθανές συνεργασίες του με κόμματα στα αριστερά του. Το Μαξίμου υποστήριξε αρχικά πως «ψηφίζοντας ΠΑΣΟΚ παίρνεις πακέτο ΣΥΡΙΖΑ», ενώ χτες καταλόγισε στην Χαριλάου Τρικούπη πως επιθυμεί τη συνεργασία ακόμα και με «κόμματα της δραχμής». Το Μαξίμου φαίνεται διατεθειμένο να επενδύσει στη «γραμμή» αυτή, θεωρώντας πως με το να ανασύρει όρους και φρασεολογία προ δεκαετίας θα δημιουργήσει πρόβλημα στη βάση του ΠΑΣΟΚ, θα το απομακρύνει από τους λεγόμενους «κεντρώους» και θα «εξοργίσει» την εσωκομματική πτέρυγα εκείνη έχει θετικότερα συναισθήματα προς την κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Προβληματισμός σε στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη για τις επιλογές της ηγεσίας

Η συγκεκριμένη συζήτηση, πάντως, φαίνεται να προκαλεί αμηχανία στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, αμηχανία η οποία υποδαυλίζεται και από την αποτυχημένη τελικά τακτική της ηγεσίας του στο πεδίο της προεδρικής εκλογής. Δεν λείπουν στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη που σε ιδιωτικές συζητήσεις θεωρούν πως η τακτική του Νίκου Ανδρουλάκη φέρνει το ΠΑΣΟΚ σε θέση αδυναμίας. Εκτιμούν, δε, πως η υποψηφιότητα του Τάσου Γιαννίτση με τον τρόπο που επιβλήθηκε από την πραγματικότητα, δίνει την εικόνα ενός κόμματος απομονωμένου, που «σύρθηκε» από τους τακτικισμούς Μητσοτάκη. Αν μάλιστα η υποψηφιότητα που πρότεινε το ΠΑΣΟΚ έρθει τρίτη στην ψηφοφορία της 25ης Ιανουαρίου, τότε δεν αποκλείεται να εκφραστεί δημόσια κριτική προς τους χειρισμούς του Νίκου Ανδρουλάκη.

Το θέμα των συνεργασιών του ΠΑΣΟΚ με άλλες δυνάμεις γίνεται ακόμα πιο σύνθετο αν αναλογιστεί κανείς πως η ηγεσία του κόμματος έχει θέσει εδώ και καιρό σε πρώτη προτεραιότητα την ενίσχυση του κόμματος, ενώ μέχρι πρότινος άφηνε τα σενάρια συνεργασιών να αφορούν μόνο το κοινοβουλευτικό επίπεδο. Επιπρόσθετα οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν κάμψη της δημοσκοπικής δύναμης του ΠΑΣΟΚ, ενώ δεν παρατηρείται εισροή ψηφοφόρων από την λεγόμενη «γκρίζα ζώνη» και τους αναποφάσιστους. Το ζήτημα λοιπόν έγκειται πλέον στο να χαράξει το ΠΑΣΟΚ μια σαφή στρατηγική για το πώς θα φτάσει στην κυβερνητική εξουσία, λένε έμπειρα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη. Για να γίνει αυτό, συμπληρώνουν, χρειάζεται να πάρει αφενός ορισμένες δύσκολες αποφάσεις και αφετέρου η ηγεσία να εργαστεί με συνέπεια, χωρίς πισωγυρίσματα και λοξοκοιτάγματα, συμπληρώνουν.

Οι σχέσεις ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Αριστεράς σε νέο επίπεδο

Η Κουμουνδούρου την ίδια ώρα θέλει να οικοδομήσει το προφίλ μιας δύναμης που χωρίς συμβιβασμούς αντιπαρατίθεται στην ΝΔ, εν αντιθέσει με το ΠΑΣΟΚ, στο οποίο καταλογίσει πως κρατά συναινετική στάση απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Επιβεβαιώνοντας και τα παλαιότερα ρεπορτάζ μας, ο Σωκράτης Φάμελλος μίλησε χτες για επαναφορά του 13ου και του 14ου μισθού στο δημόσιο, επιχειρώντας έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ να εμφανιστεί ως η δύναμη που κάνει θαρραλέα βήματα μπροστά, καλώντας παράλληλα το ΠΑΣΟΚ και άλλες δυνάμεις να συμπαραταχθούν πολιτικά μαζί του.

Στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, παράλληλα, επικρατεί τις τελευταίες ημέρες ικανοποίηση για το πώς κατέληξαν τα πράγματα στην προεδρολογία, και κυρίως με το γεγονός πως η Λούκα Κατσέλη είναι πιθανό να συγκεντρώσει τελικά περισσότερες ψήφους από τον Τάσο Γιαννίτση, που πρότεινε το ΠΑΣΟΚ. Μπορεί ο συγκεκριμένος ανταγωνισμός να μοιάζει ανώφελος και άγονος σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού, ωστόσο η Κουμουνδούρου θεωρεί πως αν επιβεβαιωθεί το σενάριο αυτό τότε δημιουργούνται καλύτερες προϋποθέσεις για να γίνει διάλογος με τα άλλα όμορα κόμματα.

Στη Νέα Αριστερά, πάλι, οι εσωτερικές συζητήσεις για τη στάση που πρέπει να κρατήσουν οι βουλευτές του κόμματος στην προεδρική εκλογή της 25ης Ιανουαρίου, δεν είναι εύκολες. Η δυσκολία έγκειται στο ότι η Λούκα Κατσέλη χαρακτηρίζεται μεν από αρκετά στελέχη της Νέας Αριστεράς ως πρόσωπο με θετικό πολιτικό αποτύπωμα, ωστόσο η ηγεσία της θεωρεί πως η στάση του ΣΥΡΙΖΑ στην πρόταση για τον Χρήστο Ράμμο ήταν «μικροκομματική», ενώ δεν θέλει να αναθερμάνει τις συζητήσεις περί επιστροφής του κόμματος και των στελεχών του στον ΣΥΡΙΖΑ. Οι σχετικές αποφάσεις της Νέας Αριστεράς αναμένεται να έχουν ληφθεί μέχρι τις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

Όποια κι αν είναι η απόφαση της Νέας Αριστεράς, «το πεδίο πολιτικής συζήτησης με την Νέα Αριστερά βελτιώνεται» λένε από τον ΣΥΡΙΖΑ, συμπληρώνοντας πως «μια ενισχυμένη Αριστερά θα αναγκάσει το ΠΑΣΟΚ να συζητήσει πιο σοβαρά τις αναγκαίες συγκλίσεις». Φαίνεται επίσης πως η Κουμουνδούρου δεν θέλει σε καμία περίπτωση να δώσει αλαζονική εικόνα, γι αυτό και στελέχη της δεν μιλούν περί επανένταξης των βουλευτών της Νέας Αριστεράς στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά για πολιτικό διάλογο ανάμεσα σε δύο αυτόνομες δυνάμεις.

Δύσκολες οι συνθήκες, απαγορευτικός ο εκλογικός νόμος

Τα παραπάνω δείχνουν πως μπορεί στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ να υπάρχει διάθεση συνεργασιών ωστόσο αυτή ούτε συναντά τη σύμφωνη γνώμη όλων των στελεχών τους, ούτε έχουν ξεπεραστεί σημαντικά εμπόδια για την μεταξύ τους συνεννόηση. Ο δρόμος, δηλαδή, είναι στρωμένος με αγκάθια, ενώ οι χαμηλές δημοσκοπικές πτήσεις των κομμάτων αυξάνουν τις απαντήσεις στο ερώτημα «τι κάνουμε λάθος». Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως ο ισχύων εκλογικός νόμος ουσιαστικά καθιστά απαγορευτική μια εκλογική σύμπραξη ανάμεσα στα κόμματα του προοδευτικού χώρου, καθώς επιφυλάσσει διαφορετική μεταχείριση ανάμεσα στα κόμματα που κατέρχονται αυτόνομα στις εκλογές και στους εκλογικούς συνασπισμούς. Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, το «μπόνους» των έως 40 εδρών χορηγείται σε συνασπισμούς κομμάτων μόνον εάν ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων, που τον απαρτίζουν, είναι μεγαλύτερος από τη δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων. Με πραγματικούς όρους, ακόμα και αν ένας κεντροαριστερός συνασπισμός έβγαινε πρώτος στις εκλογές, θα έπαιρνε το μπόνους, μόνο εάν το δεύτερο κόμμα λάμβανε ποσοστά πολύ χαμηλότερο.

Με αυτόν τον τρόπο ο εκλογικός νόμος επιβάλει στα κόμματα να αναζητήσουν νέα στρατηγική, με άξονα την μετεκλογική συνεργασία. Η τελευταία φορά που συζητήθηκε κάτι τέτοιο, ήταν στις εκλογές του 2023, όταν ο Αλέξης Τσίπρας μιλούσε τότε για κυβερνητική συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, αποδείχτηκε λαθεμένη στρατηγική, καθώς κυριάρχησε το κομματικό συμφέρον και η Χαριλάου Τρικούπη έκανε «διμέτωπο» αγώνα ενάντια σε ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ.

Διαβάστε ακόμη