Έκλεισε η πρόσβαση στον υγρότοπο Σκάλας Ωρωπού: Κινδυνεύει το σπίτι των φλαμίνγκο μισή ώρα από την Ομόνοια

Ο υγρότοπος - υδροβιότοπος της Σκάλας Ωρωπού αποτελεί έναν από τους τελευταίους ζωντανούς φυσικούς θύλακες της Αττικής και σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα είναι ίσως ο πιο σημαντικός καθώς διαθέτει παράκτιο βιότοπο υψηλής οικολογικής αξίας που εκτείνεται σε περίπου 775 στρέμματα στη βόρεια πλευρά της Σκάλας Ωρωπού, δίπλα στον οικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου. Στο παρελθόν αποτελούσε ενιαίο τμήμα με το δέλτα του ποταμού Ασωπού αλλά η οικιστική ανάπτυξη έπληξε βαριά το οικοσύστημα το οποίο σήμερα ουσιαστικά αποτελεί δύο ξεχωριστά κομμάτια που απέχουν μεταξύ τους λιγότερο από 800 μέτρα.

Η διαφορά του υγροτόπου με τον υδροβιότοπο

Ο υγρότοπος και ο υδροβιότοπος είναι δύο έννοιες στενά συνδεδεμένες, αλλά όχι ταυτόσημες. Ο υγρότοπος είναι ο γενικός γεωγραφικός και οικολογικός όρος και περιγράφει κάθε περιοχή όπου το νερό – γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό – καλύπτει μόνιμα ή εποχικά το έδαφος και δημιουργεί υγρές συνθήκες. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν λίμνες, έλη, βάλτοι, λιμνοθάλασσες, ποτάμια, εκβολές ποταμών, ακόμη και τεχνητές λίμνες και φράγματα. Είναι ο επίσημος όρος που χρησιμοποιείται και στη διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ για την προστασία τέτοιων περιοχών.

Η βασική διαφορά

Ο υδροβιότοπος, αντίθετα, είναι πιο ειδικός όρος. Χαρακτηρίζουμε μία περιοχή ως υγρότοπο από την οπτική του οικοσυστήματος, δηλαδή δίνουμε έμφαση στη ζωή που φιλοξενεί — στα υδρόβια πουλιά, τα αμφίβια, τα ψάρια, τα ερπετά, τα φυτά του νερού και τη συνολική βιοποικιλότητα. Ουσιαστικά, κάθε υδροβιότοπος είναι υγρότοπος. Από την άλλη όμως κάθε υγρότοπος δεν χαρακτηρίζεται απαραίτητα ως υδροβιότοπος, αφού ο δεύτερος όρος χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να υπογραμμίσουμε την οικολογική αξία και τη ζωντανή κοινότητα οργανισμών που αναπτύσσεται εκεί.

Υγρότοπος Σκάλας Ωρωπού

Με απλά λόγια, ο υγρότοπος περιγράφει τον χώρο, το φυσικό περιβάλλον, ενώ ο υδροβιότοπος περιγράφει το οικοσύστημα και τους οργανισμούς που ζουν σε αυτό. Έτσι, για παράδειγμα, μιλάμε για τον «Υγρότοπο Σκάλας Ωρωπού» όταν αναφερόμαστε στη γεωγραφική περιοχή, αλλά για τον «Υδροβιότοπο Σκάλας Ωρωπού» όταν αναφερόμαστε στη βιοποικιλότητα, στα πουλιά και στα είδη που φιλοξενεί.

Μικρή λιμνοθάλασσα

Πρόκειται για μια μικρή λιμνοθάλασσα που χωρίζεται από τη θάλασσα με μια λεπτή λουρονησίδα άμμου και συνδυάζει ρηχά υφάλμυρα νερά, αλμυρόβαλτους, αλοφυτική βλάστηση και καλαμιώνες, δημιουργώντας ένα μωσαϊκό οικοτόπων που φιλοξενεί πλούσια άγρια ζωή. Παρά τη γειτνίαση με κατοικημένους χώρους, η περιοχή διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τον φυσικό της χαρακτήρα και αποτελεί έναν από τους πιο εύκολα προσβάσιμους υγροτόπους - υδροβιότοπους της Αττικής.

Εντυπωσιακή ορνιθοπανίδα με 180 είδη πουλιών

Η ορνιθοπανίδα του υγροβιότοπου της Σκάλας Ωρωπού είναι εντυπωσιακή. Έχουν καταγραφεί περισσότερα από 180 είδη πουλιών, πολλά από τα οποία προστατεύονται διεθνώς. Στη λιμνοθάλασσα σταθμεύουν εποχικά φλαμίνγκο, συναντώνται συστηματικά λευκοτσικνιάδες, διάφορα είδη ερωδιών, πρασινοκέφαλες πάπιες, σκαλίδρες, χαραδριοί και μεγάλοι αριθμοί μαυροκέφαλων γλάρων.

Τα 4 προστατευόμενα είδη

Παράλληλα, στην περιοχή αναπαράγονται τέσσερα ιδιαίτερα σημαντικά και προστατευόμενα είδη: Πρόκειται για τον θαλασσοσφυριχτή, τον καλαμοκανά, το νανογλάρονο και τη μικρογαλιάντρα, αξιοποιώντας τις αμμώδεις λωρίδες και τα ρηχά νερά για φωλιάσμα και τροφή. Η περιοχή λειτουργεί ως κομβικό σημείο για τη μετανάστευση των πουλιών, καθώς βρίσκεται πάνω σε έναν από τους σημαντικούς διάδρομους μετακίνησης της Ανατολικής Μεσογείου.

Σημαντικός σταθμός στον μεταναστευτικό διάδρομο

Ο υγροβιότοπος της Σκάλας Ωρωπού αποτελεί έναν από τους σημαντικούς σταθμούς στον ανατολικό μεταναστευτικό διάδρομο που ακολουθούν κάθε χρόνο χιλιάδες πτηνά. Τα μεγάλα περάσματα παρατηρούνται κυρίως δύο φορές τον χρόνο, την άνοιξη και το φθινόπωρο, όταν τα πουλιά μετακινούνται ανάμεσα στις περιοχές αναπαραγωγής και στις περιοχές διαχείμασής τους.

Από Αύγουστο στον Νοέμβριο

Η φθινοπωρινή μετανάστευση, από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο, είναι η πιο έντονη περίοδος για τον υγροβιότοπο: Κλασσικά είδη είναι τα παρυδάτια, δηλαδή, ερωδιοί, μελισσοφάγοι, χελιδόνια, γερακόμορφα, αγριόπαπιες και κορμοράνοι σταματούν στον Ωρωπό για ανάπαυση και τροφή πριν συνεχίσουν προς την Αφρική.

Από τον Μάρτιο στον Μάιο

Στην ανοιξιάτικη μετανάστευση από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο, τα ίδια και πολλά ακόμη είδη επιστρέφουν προς τα βόρεια, με τις μεγαλύτερες μετακινήσεις να σημειώνονται τον Απρίλιο, όταν εμφανίζονται μεγάλοι αριθμοί αρπακτικών, παρυδάτιων και μεταναστευτικών χελιδονιών. Αν και το καλοκαίρι η μεταναστευτική δραστηριότητα μειώνεται, ο υγροβιότοπος παραμένει ζωντανός με αναπαραγόμενα είδη, ενώ τον χειμώνα φιλοξενεί σημαντικό αριθμό διαχειμαζόντων πουλιών, όπως αγριόπαπιες, ερωδιούς και κορμοράνους. Συνολικά, ο υγροβιότοπος της Σκάλας Ωρωπού παρουσιάζει διαρκή ορνιθολογική δραστηριότητα, με τις κορυφώσεις των μετακινήσεων να καταγράφονται την άνοιξη και κυρίως το φθινόπωρο.

Έκλεισαν οι δρόμοι πρόσβασης

Τα τελευταία χρόνια ο υγροβιότοπος έχει δεχθεί πιέσεις λόγω παράνομης πρόσβασης οχημάτων, αυθαίρετων παρεμβάσεων και καταπατήσεων. Ωστόσο, η οικολογική του αξία παραμένει υψηλή, γεγονός που οδήγησε τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και τον Δήμο Ωρωπού να ενισχύσουν τις προσπάθειες προστασίας του. Πριν λίγες ημέρες ο Δήμος Ωρωπού προχώρησε σε τοποθέτηση νέας σήμανσης και έκλεισε τις νόμιμες και παράνομες εισόδους προς τον υγρότοπο.

Μεγαλύτερη φροντίδα λόγω ξηρασίας

Τη θερινή περίοδο παρατηρήθηκε δημιουργία αυτοσχέδιων δρόμων από την πρόσβαση τροχοφόρων (οι δρόμοι διακρίνονται και στο βίντεο του ethnos.gr), κατασκηνωτών αλλά και μέλη διαφόρων αθλητικών δραστηριοτήτων και θαλασσίων σπορ. Η παρέμβαση ήταν αναγκαία ειδικά μάλιστα σε μία περίοδο που η ανομβρία έχει παίξει το δικό της ρόλο καθώς μεγάλο μέρος του υγρότοπου θυμίζει πλέον έρημο παρά λιμνοθάλασσα. Αυτός είναι και ο λόγος που χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη προσοχή και φροντίδα αλλά όπως παραδέχονται όλοι θα χρειαστεί όμως να γίνουν περισσότερα και να χρηματοδοτηθούν οι μελέτες που υπάρχουν για την αξιοποίηση της ευαίσθητης περιοχής. Ο Δήμος Ωρωπού έχει στη διάθεση του σχετική μελέτη αξιοποίησης του υγροβιοτόπου και προσπαθεί να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την υλοποίηση της.   

Οι θησαυροί

Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει οριοθέτηση των διαδρομών για πεζούς, ενημερωτικές ξύλινες πινακίδες με στόχο τη μείωση της ανεξέλεγκτης πρόσβασης, αλλά και την ενημέρωση των πολιτών για τους θησαυρούς που κρύβει το οικοσύστημα όχι μόνο για την προστασία των ζωνών φωλιάσματος και την ησυχία των πτηνών αλλά και για τους ίδιους του κατοίκους της περιοχής και όλης της Αττικής.  

Λίγα λεπτά από το κέντρο

Ο υγροβιότοπος του Ωρωπού δεν αποτελεί μόνο μια οικολογική όαση αλλά και έναν ζωντανό υπαίθριο χώρο εκπαίδευσης. Σχολεία, φυσιολάτρεις και πολίτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά ένα σπάνιο φυσικό οικοσύστημα, σε απόσταση αναπνοής από τον αστικό ιστό. Για την ακρίβεια λίγα λεπτά της ώρας από το κέντρο της Αθήνας. Με σωστή διαχείριση και συνέργειες μεταξύ ειδικών της επιστημονικής κοινότητας, του Δήμου και της τοπικής κοινωνίας, ο υγρότοπος - υδροβιότοπος της Σκάλας Ωρωπού μπορεί να εξελιχθεί σε πρότυπο προστασίας και ανάδειξης φυσικού περιβάλλοντος για ολόκληρη την Αττική.

Διαβάστε ακόμη

Η σφαίρα που πήρε την αθωότητα μιας γενιάς: 17 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξη και η μνήμη δεν σβήνει

Αυτά είναι τα ακριβά φάρμακα που θα διατίθενται και σε ιδιωτικά φαρμακεία από τον Ιανουάριο

Ανατροπή στη δολοφονία Καρυώτη: «Μου δώσανε φράγκα για να ομολογήσω, να μείνει μεταξύ μας»

Δώρο Χριστουγέννων για όλους; Παλιά ιστορία που πονάει – Πώς καθιερώθηκε