Ελληνική Επανάσταση: Τα παιδιά των ηρώων – Το μήλο κάτω από τη μηλιά ή από ρόδο βγαίνει αγκάθι…

Ελληνική Επανάσταση: και οι ήρωες είχαν παιδιά που σ' άλλα ταίριαζε εκείνο το: το μήλο κάτω από τη μηλιά... και σ' άλλα πάλι: από ρόδο βγαίνει αγκάθι…

Ελληνική Επανάσταση, και οι ήρωες της μάς κοιτάζουν σοβαροί από εκείνες τις παλιακές εικόνες, τις κρεμασμένες στους νοτισμένους τοίχους των σχολείων (μας), πλάι στα φαγωμένα από τον καιρό και τα έντομα θρανία… Κι όσο κι αν τους είχαμε θεοποιήσει κι όσο κι αν ο καιρός τους μαρμάρωσε στο νου και στις πλατείες, οι ήρωες εκείνοι ήταν άνθρωποι απλοί «μ’ όνειρα που τους τα φτιάχνει η συννεφιά, μ’ ελπίδες που φυτρώσαν μες στο χώμα…».

Και οι ήρωες εκείνοι είχαν κι απογόνους. Και πριν γίνουν αγάλματα ψυχρά ήταν άντρες θερμοί, ψυχόμενοι, με πάθη και έρωτες και μίση και κακίες και ελαττώματα. Είχαν παιδιά οι ήρωες του ’21, που τι απέγιναν ξέρουμε, όμως εκείνοι δεν έμαθαν ποτέ γιατί μες τη μαρμάρινη- ή τη χάλκινη- αταραξία τους κάνουν πως, τάχα, λεπτομέρειες δε θυμούνται… Να τους τις θυμίσουμε εμείς, λοιπόν… το τι απέγιναν τα τέκνα τους... των ηρώων τα τέκνα.

Αφορμή για το ψάξιμο στα βιβλία και στο διαδίκτυο στάθηκε μια ανάρτηση «φίλου» για τον γιο του Οδυσσέα Ανδρούτσου, τον Λεωνίδα. Πάμε σιγά σιγά να ξετυλίξουμε των απογόνων των ηρώων τη ζωή.

Άτυχος και ο γιός του Ανδρούτσου

Ο Λεωνίδας Ανδρούτσος ήταν γιος του Οδυσσέα, του ήρωα που πέταξαν από την Ακρόπολη άλλοι «ήρωες». Ο Λεωνίδας γεννήθηκε το 1824 στην σπηλιά της Βελίτσας που τήνε λέγανε «Μαύρη Τρούπα» από την Ελένη Καρέλη, γυναίκα του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Η Ελένη έκρυβε με αγωνία το βρέφος σε σπηλιές και σπίτια φίλων απόμακρα για να τον γλυτώσει από τη μανία του φαυλεπίφαυλου Κωλέττη, που είχε δώσει διαταγή να τον σκοτώσουν. Και γλύτωσε ο μικρός Λεωνίδας και μεγάλωσε και είδε τα Βαυαρικά στίφη να κατεβαίνουν στην Ελλάδα. Και τον Λεωνίδα τον έστειλε στο Μόναχο ο βασιλιάς Όθων, να πάει στον πατέρα του τον Λουδοβίκο τον Α’ της Βαυαρίας, που ήταν φιλέλληνας και αγαπούσε τους ήρωες και τα παιδιά τους.

Σκοπός ήταν να σπουδάσει, ο Λεωνίδας, αλλά πριν από τη μόρφωση τον πρόλαβε η χολέρα. Ο 12ετής Λεωνίδας Ανδρούτσος πέθανε και τάφηκε με τιμές στο κοιμητήριο του Μονάχου Alter Suedlicher Friedfof. Και υπάρχει ακόμα το ταφικό μνημείο του, που πάνω έχει επιγραφή στα γερμανικά και στα ελληνικά σε γλώσσα αρχαΐζουσα. Σε ελεύθερη απόδοση έχει χαραχτεί το κείμενο: «Είμαι βλαστάρι ανθηρό, από άνδρες αρίστους βγαλμένο, οι οποίοι αντί για καλά, οδυνηρά έπαθαν. Τον παππού μου τον κυνήγησε και τον σκότωσε ο τύραννος όχι με τη δύναμη αλλά με δόλο, φαρμάκι δίδοντάς του ολέθριο. Τον πατέρα μου τον αδάμαστο στους πολέμους, μοχθηροί τον γκρέμισαν από πύργο ψηλό. Η μητέρα μου, που σε μια σπηλιά με γέννησε του Παρνασσού, κλαίει εδώ και τον δωδεκαετή καταστραμμένο».

Πλάι του, στο νεκροταφείο του Μονάχου, ο 12χρονος Ανδρούτσος έχει, για σιωπηλή συντροφιά του, τον Ηλία, γιό του Κατσάκου Μαυρομιχάλη και ανεψιό του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, συνταγματάρχη, πολεμιστή της Επανάστασης, που ο βασιλιάς Οθωνας είχε ορίσει υπασπιστή του. Ο Μαυρομιχάλης δεν πήγε στο Μόναχο για σπουδές αλλά για να παντρέψει τον Οθωνα. Τον Απρίλιο του 1836 ο βασιλιάς της Ελλάδας έφυγε στη Βαυαρία για να νυμφευθεί την Αμαλία· τον ακολούθησαν δύο από τους υπασπιστές του, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης και τον Αντώνιος Μιαούλης, γιος του ήρωα ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη. Και οι δυο Έλληνες νικήθηκαν από τη χολέρα. Ο Αντώνιος Μιαούλης ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο της κωμόπολης Ούφενχαϊμ με τιμές από τον Λουδοβίκο.

Οι Μαυρομιχαλαίοι και η εισφορά τους σε αίμα…

Ο Πετρόμπεης είχε πολυμελή οικογένεια: πέντε γιούς και δυο κόρες. Οι κόρες του Πετρόμπεη ήταν η Μαριγώ κι η Παναγιώτα. Γιοι του θρύλου της Μάνης ήταν: ο Αναστάσιος Μαυρομιχάλης που εξελίχτηκε σε πολιτικό, γερουσιαστή και υπουργό του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και πέθανε στην Αθήνα. Ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης, ένας από τους φονιάδες του Ιωάννη Καποδίστρια, που τουφεκίστηκε στο Παλαμήδι μετά την άθλια πράξη του, παρουσία του πατέρα του, Πετρόμπεη. Ο Δημήτριος Μαυρομιχάλης, ο πέμπτος και στερνός γιος του Πετρόμπεη έζησε για πολλά χρόνια στο Παρίσι και ακολούθησε καριέρα στρατιωτικού, φτάνοντας μέχρι τον βαθμό του υποστρατήγου· διετέλεσε υπασπιστής του Όθωνα και πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1862. Πέθανε το 1882 στην Αθήνα. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ή Μπεζαντές-Ηλίας ο πρωτότοκος γιος του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και της Φωτεινής Δημητρακαράκου, σκοτώθηκε το 1822 στα Στύρα Ευβοίας. Ο Ιωάννης Μαυρομιχάλης, τέταρτος γιος του Πετρόμπεη σκοτώθηκε στο Νεόκαστρο του Ναβαρίνου το 1825 προσπαθώντας να αποκρούσει τις ορδές του Ιμπραήμ.

Ο γιος του Καραϊσκάκη και τα επιτεύγματά του

Όλοι, ή σχεδόν όλοι… γνωρίζουν την ιστορία του Γεωργίου Καραϊσκάκη, του Γιού της Καλογριάς, του Λιονταριού της Αράχωβας, του αρχιστράτηγου που «έπεσε» από βόλι ελληνικό, όπως λέγεται. Γνωρίζετε όμως την ιστορία του γιου του στρατάρχη Καραϊσκάκη; Του αντιστράτηγου Σπυρίδωνα Καραϊσκάκη, που προσπάθησε να πάρει την Άρτα το 1854· την πήρε, αλλά την κράτησε για λίγο: ομάδες στρατιωτών (επαναστατών) υπό την ηγεσία του τότε υπολοχαγού Σπυρίδωνα Καραϊσκάκη, πολιόρκησαν και κατέλαβαν την Άρτα, όμως υποχρεώθηκαν να αποχωρήσουν κακήν κακώς, λίγες ημέρες μετά, κυνηγημένοι από τη βαρυχειμωνιά και την έλλειψη πολεμοφοδίων.

Ο Σπύρος Καραϊσκάκης είχε γεννηθεί το 1825 κι όταν πέθανε ο θρυλικός πατέρας του ήταν μόλις 2 χρονών· ακολούθησε στρατιωτική καριέρα. Το 1884, ο Σπυρίδων Καραϊσκάκης διορίστηκε φρούραρχος της Κερκύρας και το 1886 έγινε αρχηγός του στρατού της Ηπείρου με τον βαθμό του υποστρατήγου. Ο Καραϊσκάκης ασχολήθηκε με την πολιτική και εξελέγη αρκετές φορές βουλευτής Βάλτου, Ευρυτανίας, Καρδίτσας, ενώ διετέλεσε και υπουργός Στρατιωτικών στις κυβερνήσεις του Χαρίλαου Τρικούπη· ήταν παντρεμένος με την μοναχοκόρη του Γεωργίου Βαρβάκη και δισέγγονη του εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη και είχε αποκτήσει δύο κόρες και έναν γιο, τον Γεώργιο Σ. Καραϊσκάκη, που διακρίθηκε κι αυτός ως στρατιωτικός και βουλευτής. Ο Σπυρίδων Καραϊσκάκης πέθανε το 1899 στην Αθήνα.

Οι Μιαούληδες στη θάλασσα

Ο Ανδρέας Μιαούλης είχε δυο γιούς, τον Αντώνη, που- όπως γράψαμε πριν- πέθανε στη Βαυαρία από το χολέρα το 1836. Ο Ανδρέας είχε πάρει μέρος σε πολλές ναυμαχίες ως «αρχιεπιστολέας» του πατέρα του ενώ κατέγραψε λεπτομερώς τα γεγονότα της εποχής σε βιβλίο που εξέδωσε. Όταν ήρθε ο Όθων στην Ελλάδα διορίστηκε υπασπιστής του και το 1836 τον συνόδευσε στο μοιραίο ταξίδι στη Βαυαρία προκειμένου να παντρευτεί την Αμαλία. Ο Μιαούλης δεν επέστρεψε ποτέ.

Ο άλλος γιος του Ανδρέα Μιαούλη, ο Δημήτριος, ήταν πρωτότοκος γιος του Ναυάρχου της Ελληνικής Επανάστασης· το 1821 διορίσθηκε από την κοινότητα της Ύδρας στόλαρχος των Υδραίικων σκαφών που με τη σύμπραξη των Σπετσιώτικων σκαφών. συμμετείχε με τον πατέρα του σε όλες τις μεγάλες ναυμαχίες της Επανάστασης. Ως πλοίαρχος (κυβερνήτης) του «Κίμων», ο Δημήτριος Μιαούλης ταξίδεψε στα Βρετανικά Νησιά με την Επιτροπή, που ήταν επιφορτισμένη να ζητήσει την προστασία της Ελλάδας από την Αγγλία. Ο Μιαούλης έλαβε τον βαθμό του πλοιάρχου του Βασιλικού Ναυτικού και πέθανε το 1836.

...λάμπουν και τ' αλαφρά σπαθιά των Κολοκοτρωναίων

Ο Γέρος του Μοριά, ο Θοδωράκης Κολοκοτρώνης είχε τέσσερις γιους και μια κόρη. Ο Πάνος Κολοκοτρώνης, πρωτότοκος γιος του αγωνιστή πήρε μέρος στην Πολιορκία της Τριπολιτσάς, στη Μάχη στο Βαλτέτσι και στα Δερβενάκια· συμμετείχε στη διοίκηση της Τρίπολης και αργότερα διορίστηκε φρούραρχος του Ναυπλίου. Δολοφονήθηκε στον εμφύλιο του 1824.

Ο Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης, δευτερότοκος γιος του Θεόδωρου, σε ηλικία μόλις 15 χρονών, πολέμησε πλάι στον πατέρα του σε πολλές μάχες στην Πελοπόννησο, λέγεται μάλιστα ότι μπροστά από τα τείχη της Τριπολιτσάς, ο Ιωάννης μονομάχησε με θηριώδη Αιθίοπα διαβόητος ότι έσφαζε αμάχους χριστιανούς. Ο Ιωάννης τον αιχμαλώτισε και τον παρέδωσε στον πατέρα του· τότε ήταν που κονόμησε το παρατσούκλι «γενναίος».

Όταν ανέβηκε ο Όθων στον θρόνο, ο Ιωάννης Κολοκοτρώνης διορίστηκε υπασπιστής του και έγινε υποστράτηγος. διορίστηκε επίσης γερουσιαστής χωρίς όμως να αποχωρήσει από τον στρατό. Τον Μάιο του 1862, ο Γενναίος, ανέλαβε πρωθυπουργός της Ελλάδας, διατηρώντας για τον εαυτό του το υπουργείο Εσωτερικών αλλά την ίδια χρονιά υποχρεώθηκε να καταφύγει στην Ιταλία εξαιτίας της έξωσης του Όθωνα· το 1863 επέστρεψε στην Ελλάδα αλλά αποσύρθηκε από την πολιτική. Πέθανε το 1868 από ανίατη ασθένεια.

Η Φωτεινή Κολοκοτρώνη Τζαβέλα, ήταν σύζυγος του Ιωάννη-Γενναίου-Κολοκοτρώνης και κόρη του οπλαρχηγού Φώτου Τζαβέλα, αλλά και αδελφή του Κίτσου Τζαβέλα (διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδος). Ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης, ήταν το τρίτο παιδί του Θεόδωρου· ήταν γνωστός και με το παρατσούκλι «Κολλίνος». Ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης σπούδασε στο Παρίσι νομικά και το 1824 ανέλαβε το στρατιωτικό σώμα του εκλιπόντος αδελφού του Πάνου. Ο Κωνσταντίνος χρημάτισε πληρεξούσιος Γορτυνίας στην Εθνοσυνέλευση του 1843 στην Αθήνα, υπουργός Δικαιοσύνης το 1847 στην Κυβέρνηση Κωλέττη και υπουργός Εξωτερικών το 1848 στην Κυβέρνηση Γεωργίου Κουντουριώτη· πέθανε το 1848.

Ο τελευταίος γιος του Θοδωρή Κολοκοτρώνη, ο Πάνος γεννήθηκε από τον Γέρο του Μοριά όταν ήταν στα 63 του από τον δεύτερό του γάμο. Ο Πάνος Κολοκοτρώνης, (που έφερε το όνομα του δολοφονημένου ετεροθαλούς αδελφού του) φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων διακρίθηκε στο Πυροβολικό και έφθασε μέχρι τον βαθμό του στρατηγού. Ο Πάνος αντιτάχθηκε στην πολιτική του Όθωνα, συμμετέχοντας σε επαναστατικές κινήσεις και φυλακίστηκε. Μετά την φυγή του Όθωνα διετέλεσε διευθυντής της Αστυνομίας Αθηνών - Πειραιώς και διαγγελέας και υπασπιστής του βασιλιά Γεωργίου Α’· πέθανε στην Αθήνα το 1893, δίχως ποτέ να έχει την παραμικρή σχέση με τα υπόλοιπα αδέλφια του. Ο Γέρος του Μοριά είχε επίσης μια θυγατέρα, την Ελένη Κολοκοτρώνη.

Ο πολύτενος Μακρυγιάννης

Ο Ιωάννης Μακρυγιάννης ήταν ο πολύτεκνος των ηρώων της Επανάστασης: είχε παντρευτεί την αρχοντοπούλα Κατίγκω (Αικατερίνη) Σκουζέ, κόρη του Χατζή Γεωργαντά Σκουζέ, από την οποία είχε αποκτήσει συνολικά 12 παιδιά: 10 αγόρια και 2 κορίτσια. Το πρώτο παιδί του Μακρυγιάννη, ο Λεωνίδας, γεννήθηκε στα 1826. Το δεύτερο πήρε το όνομα του πατέρα του Μακρυγιάννη: Δημήτρης. Το τρίτο βαφτίστηκε Γιώργης και το τέταρτο Όθων. Τα άλλα παιδιά ήταν ο Νικόλαος, η Βασιλική, ο Θρασύβουλος, ο Κίτσος και η Ελένη. Ο γιος του Δημήτρης πέθανε σε ηλικία 3,5 ετών από αδιευκρίνιστη ασθένεια. Δύο παιδιά του πέθαναν στη γέννα.

Ο γιος του Μάρκου Μπότσαρη, ο Δημήτρης Μπότσαρης ήταν στρατιωτικός και πολιτικός, ενώ διετέλεσε δυο φορές υπουργός Στρατιωτικών. Ο Δημήτρης ήταν από τα παιδιά των Αγωνιστών που σπούδασε στη Βαυαρία με έξοδα του βασιλιά Λουδοβίκου. Ο Μάρκος Μπότσαρης είχε και δυο κόρες: τη Βασιλική και την Αικατερίνη-Ρόζα Μπότσαρη Καρατζά, που με το ξέσπασμα της Επανάστασης αιχμαλωτίστηκε με άλλες γυναίκες και μεταφέρθηκε στη Δράμα στο σεράι του Μαχμούτ πασά Δράμαλη· έπειτα από ανταλλαγή αιχμαλώτων, η Αικατερίνη επέστρεψε στην οικογένειά της. Με την έλευση του Όθωνα, η Αικατερίνη, τέθηκε υπό την προστασία της βασίλισσας Αμαλίας, η οποία της έδωσε τον τίτλο της πρώτης «κυρίας επί των τιμών» της βασιλικής Αυλής. Η Αικατερίνη παντρεύτηκε τον στρατιωτικό Γεώργιο Καρατζά· πέθανε στην Αθήνα, τον Ιανουάριο του 1875.

Τέλος ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ο Πυρπολητής απέκτησε επτά παιδιά, τους Νικόλαο: σύμβουλος της Επικρατείας και διπλωμάτης, βουλευτής και υπουργός Ναυτικών. Μιλτιάδη: βουλευτή και αντιναύαρχο. Αριστείδη: αξιωματικό του ελληνικού στρατού που σκοτώθηκε κατά τις εμφύλιες διενέξεις του 1863 τις καταγεγραμμένες στην Ιστορία ως Ιουνιανά. Επίσης τέκνα του Πυρπολητή ήταν ο Θεμιστοκλής, ο Λυκούργος, η Μαρία και ο Θρασύβουλος.

Ο Νικήτας Σταματελόπουλος-Νικηταράς είχε αποκτήσει τρία παιδιά, δυο κόρες κι έναν γιο.
Τέλος να επισημάνουμε ότι η αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης Λέλα Καραγιάννη, που πλήρωσε με τη ζωή της τη δράση της κατά των Ναζί ήταν απόγονος της Μπουμπουλίνας. Η Μπουμπουλίνα είχε έναν γιο, τον Γιώργη Γιάννουζα και μια κόρη την Ελένη.

Και η Ελληνική Επανάσταση μετράει 203 χρόνια. Οι ήρωες γέννησαν παιδιά και τα παιδιά τπους αλλα παιδιά και η ζωή τραβάει τον μακρύ δρόμο της... Και οι νεκροί γίνονται οι πιο βολικοί ήρωες: Ανήμποροι να σηκωθούν και ν’ αρνηθούν τις εικόνες που πλάθουμε από τις ζωές τους. Έτσι κι αλλιώς, είναι πιο εύκολο να χτίσεις μνημεία από το να φτιάξεις έναν καλύτερο κόσμο… Ψέματα;